Mehmet Çağlı

• 24 Ekim 2015 Cumartesi 09:26:25

1944 yılındaki Felâhiye’nin bir incelemesi:

MEHMET ÇAĞLI
(1926-1975)

1926 yılında Felâhiye’nin Küçük Toraman Köyünde doğdu. Babası Aziz’in Osman, annesi Âlem Hanımdır. 1948 yılında Meliha Hanımla evlendi. Bu evlilikten 2 kızı, 3 oğlu dünyaya geldi. 1946 yılında Pazarören Köy Enstitüsünü bitirdi. 1956 yılında Teğmen rütbesiyle askerden döndü. Sırasıyla: Pınarbaşı Çukuryurt’ta, Alabaş Köyünde, Felâhiye Kanuni Süleyman İlkokulunda ve Kayseri’nin Molu Köyü’nde öğretmenlik yaptı. Kayseri Milli Eğitim Müdürlüğünde görevli iken emekli oldu. 1975 yılında genç yaşta vefat etti.
Pazarören Köy Enstitüsü birinci sınıf öğrencisi iken “Felâhiye Köyü İle İlgili Bir İnceleme Planı” yapmıştır. Kendisini rahmetle yâd ediyor, öğrencilik yılındaki şivesi aynen korunan, tarif edilemeyecek değerdeki 20.05.1944 tarihli tespitlerini sizlerle paylaşmak üzere aşağıya aynen alıyorum:

20.05.1944 TARİHLİ FELÂHİYE KÖYÜ’NÜN İNCELEME PLANI (*)

PAZARÖREN KÖY ENSTİTÜSÜ’NDEN

İNCELEMEYİ YAPAN TALEBE :
Mehmet Çağlı Sınıfı: 3/B No: 622

KÖYÜN ADI : Felâhiye KÖYÜN NÜFUSU :1936
ERKEK : 996 KADIN : 940
VİLAYETİ : Kayseri KAZASI : Kayseri
KÖYÜN EV SAYIS : 450

A-KÖYÜN ARAZİ ve ZİRAAT DURUMU:

- Köyün toprağı her çeşit ziraata elverişli olup, en çok tarla ziraatçılığı yapılır.
- Köyün arazisi geniş olduğundan hepsinin arazisi vardır. Yalnız başka köyden, köye gelenlerin arazisi yoktur.
- Köyümüzde ahalinin arazisi beraber ekilip biçilmez. En çoğunun 400 dönüm, en azının 10 (dönüm) tarlası vardır.
- Köyümüzde tarlalar yarıya ve kiralık (icar)olarak verilmektedir.
- Köyümüzün binlerce dönüm tarlası boştur. Oda Ermeni malıdır. Göçmenlere verilmektedir.
- Köyümüzde 5 nüfuslu bir aileyi geçindirmek için 70-80 dönüm tarlaya ihtiyaç vardır.
- Ahalisi çalışkandır. Her ev kendi yiyeceği kadar sebze ve meyve yetiştirir. Harice satım yoktur.
- Köyümüzde her nevi sebze kurutulur. Pekmez, sucuk, reçel, turşu, pestil ve şarap gibi şeylerde yapılır.
- Koşum vasıtası olarak at, öküz, eşek ve manda bulunmaktadır.
- Köyümüzde l50 araba, 300 kağnı, 350 merkep, 100 at, 80 çiftte manda vardır.
- Ziraat aracı olarak karasaban, pulluk, eleme ve savurma makinaları vardır.
- Köyde yetişen mahsullerin yılda 2000 lira geliri vardır. Hariçten tuz, sabun, kaz (gaz yağı), elbiselik vs. alınır. Köylü hariçte ve gerekse pazarda kuru fasulye, nohut, mercimek, un, buğday gibi ürününü satar.
- Köyümüzde her gün yapılıp yenen yemekler, mantı, pilav, çorba, köfte, su böreği.
- Köyümüzde işin en sıkı olduğu aylar yaz ve güz aylarıdır.
- Köyümüzün ortak malı olarak tarla vardır. Bundan gelen gelir köprüye, camiye, çeşmeye harcanır. Köy namına 2 bahçe, 500 dönüm tarla, 2 cami, 2 mektep, 1 köy odası, 5 çeşme vardır.

B-SANAT DURUMU:

- Evlerin yapılışında kazma, kürek, mala, çekiç, çekül, kereste çam, söğüt, taş, kerpiç ve çamur kullanılır.
-Evlerin çatılısı az, çatısız çok. Damlar toprak ile örtülü.
- Ahırlar evlere bitişik. Helâlar ayrı. Her evin helâsı ayrıdır. Köye ait helâ var.
- Köyde orman ve ağaç durumu iyidir. Tezek, meşe ve saman yakılır.

C-KÜLTÜR ve EĞLENCE DURUMU

- Okulun açılış tarihi 1924, 5 (sınıfta) den yetişmiş 48, bütün sınıf 200 tanedir (kişi).
- Köyde halkın birbirleriyle geçimi iyidir. Nizah ve kavgaların çoğu tarla sınırı, bağ, bahçe, karı meselesi yüzünden olur.
- Evlenme, oğlan tarafı istediği kıza dünür gönderir. Gönülleri olursa başlık alırlar. Şerbetini içerler. Bir sene sonra gelini getirirler. Geline entari, fotin giydirirler, çalgı ile getirirler.
- Bayramda, düğünde davul, zurna çalınır. Halay çekilir. Yaşlılar, gençler hep beraber eğlenirler. Kadınlar seyircidir.
- Çocuk ilk doğuşunda sıcak toprakla yatırılır. Kundaktan dışarı çıkmaz. Kalın yünlüler giydirilir. Küçük çocukla soğuk yerlere gidilmez. Çocuğun ilk günlerinde haftada bir, sonra, on beş günde bir yıkarlar. Küçük çocuklar 2 yaşına kadar süt (anne sütünü) emer. Sonra üzüm, şeker, süt daha buna benzer şeylerle beslenirler.
- Köyde baş ağrısı, sancı için muska yazdırılır ve gripin içilir.
- Hastalıklı bir adam hemen doktora görünür, verdiği tertiple (reçete) durur ondan hiç sapmaz.
- Köyde çocuklar büyüklere saygı duyar, kızlar ve kadınlar erkeklerden kaçarlar. Komşuluk çok iyidir.
- Köyde sevilmeyenler, sigara, şarap, rakı ve kumar işinde bulunanlardır.
- Köyün sigara, şarap, rakı içenini, kumar oynayanını büyükler tazir (hoş görmeme, azarlama, ikaz etme) eder, karakol da döğer. 1, 2, gün hapis eder.
- Köyde, köy odası, dükkân, demirci, bıçakçı vardır. Cumhuriyet, 23 Nisan, oruç ve kurban bayramı kutlanır.
- Köyde kızlar işleme, dokuma, çorap, elişi ile kadınlar ev ve bostanlarla, erkekler de ziraat işinde uğraş verirler. Erkek çocuklar ana baba tarafından çok sevilir.
- Köyün dili Türkçedir. 5 hane Ermenice, 3 hane Kürtçe, daimisi Türkçedir.
- Köyde inanç iyi, camiye devam ve oruç tutma işi de iyidir.

(*) Kaynak: Mehmet Çağlı Arşivi
Kaynak: Oğlu Ünal Çağlı