Yaşar Kemal

• 21 Nisan 2015 Salı 00:12:55

Çok yakın bir zamanda, 28 Şubat’ta kaybettiğimiz Yaşar Kemal her şeyden önce Türk romancılığının yüz akıdır. Sürükleyici dili, kendine özgü doğa tasvirleri, toplumsal duyarlığı ve ele aldığı konuyu titizlikle işleyen üslubuyla genç romancılara örnek olan yetkin bir sanatçıdır.

Asıl ismi Kemal Sadık Göğçeli olan Yaşar Kemal henüz beş yaşında kan davası yüzünden babasını yitirir, kekeme olur; ardından bir kaza sonucu sağ gözünü kaybeder, ortaokul son sınıfta maddi imkânsızlık yüzünden okulu bırakmak zorunda kalır ve ırgatlık, amelelik, pirinç tarlalarında su bekçiliği, arzuhalcilik yapar. Çocuk omuzlarına yüklenen bu ağırlık, ileri yaşlarda onun eserlerindeki derinliği, inceliği, haksızlığa karşı başkaldırıyı ve cesur yüreği oluşturacaktır.

Eserlerinde Torosları, Çukurova’yı, Çukurova insanının acı yaşamını, ezilişini, sömürülüşünü, kan davasını, ağalık ile toprak sorununu çarpıcı bir biçimde ortaya koyan Yaşar Kemal; eserleri yabancı dillere en çok çevrilen Türk yazarları arasında yer alır. Yer Demir Gök Bakır romanı Fransız Eleştirmenler Birliği’nce 1977 yılının en iyi yabancı romanı seçilir. Çeşitli kuruluşlarca Türkiye’den Nobel Edebiyat Ödülü’ne aday gösterilen ilk Türk sanatçı olur.

Dünya çapında üne sahip olan, kırk dile çevrilen ve ilk tezli romanımız kabul edilen İnce Memed’de ağalık kurumunu ağa-köylü çelişkisi çerçevesinde ele alırken, doğa-insan ilişkisini destansı ve şiirsel bir dille verir. Şaşırtıcı imgelemi, insan ruhunun derinliklerini kavrayışı ve söylenemeyeni söylemesi yönüyle İnce Memed romanı “yazarından çok yaşayan eser” kategorisine şimdiden yerleşmiş görünüyor.

Yaşar Kemal, bütün romanlarında; insanın insanla, çevreyle ve toplumsal kurumlarla ilişkisini öykülerken insansal değerleri ikinci plana atmaz. İnsanı bir roman malzemesi olmaktan çok bir karakter olarak ele alır. Bunu sağlayan en önemli öge; kendine özgü gözlem gücü ve şiirsel üslubudur.

İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde 92 yaşında hayatını kaybeden yetkin yazar Yaşar Kemal’in ölüm haberi, sadece memleketi Adana’da değil, tüm dünyada üzüntüye neden oldu ve ses getirdi. Onun gibi usta kalem olmak ve bulmak zordur; bunun farkında olan devlet adamları, okurlar, romancılar ve sanatçılar haklı olarak “Türk romancılığı öksüz kaldı.” demiştir.

“İnsan, evrende gövdesi kadar değil, yüreği kadar yer kaplar.” sözü dillerden düşmeyecek olan Yaşar Kemal, eseriyle birlikte ölmeyen, kalıcı eserler bırakmış olan bir sanatçıdır. Ancak her geçen gün, onun yokluğunu daha çok hissettirecektir.