SÖZ OLA KESE SAVAŞI SÖZ OLA KESTİRE BAŞI

• 2 Şubat 2015 Pazartesi 09:09:52

Her iki cihanda da mutlu ve kutlu olmanın bilgisini bizlere aktaran hiç kuşkusuz Türklerin erdem ve ahlâk kitabı olan Kutadgu Bilig’e müracaatla, "Onuncu Yıl Marşı" yazarlarından olan (diğeri Faruk Nafiz Çamlıbel) Behcet Kemal Çağlar “SÖZ BAHSİ” başlığı ile Kutadgu Bilig’den alarak tematik yönünü muhafaza etmekle birlikte, lirik ve didaktik yönden düzenleme yaptığı ve günümüz Türkçesine uyarladığı şiir, benim gibi nasihate ihtiyacı olanlar için çok önemsediğim bir şiir olduğu için paylaşmak istedim.

SÖZ BAHSİ

Dildendir mutluluk, dildendir değer;
Dili olmayana insan mı derler!

İnsanda dilince değişir kader
Ya yurda baş olur ya başı gider.

Bir söz edeyim ki kalsın seninle
Dilinden sızlanan insanı dinle:

Ağzından uygunsuz bir söz kaçırma
Dilinle taş atıp başını kırma!

Çoğu faydasızdır, eyisi özdür,
Asıl söz bilerek söylenen sözdür.

Kem söz duyanları hep düşman eder;
Ederse insanı söz sultan eder.

Ne yumruktan ne kılıçtan iz kalır,
İnsan ölür arkasından söz kalır.

Söyle: Doğru, güzel, öz sandığını;
Söyle: Bildiğini, inandığını,

Söyle, inananlar gelsin izinden,
Canına mal olsa dönme sözünden.

Akıllı, söz söyler amma az söyler;
Er olan sözünü sakınmaz söyler.

Dinlersen sözümü geçmez iş işten,
Değerlidir söz demirden gümüşten

Gümüş mümüş harcandıkça harcanır,
Söz, gününde harcandı mı kazanır.

Yel altını sürü sepet götürür;
Bir nasihat bin musibet götürür…

Hikmetli söz, insan ruhunda etkisini göstermekte çilingir anahtarı gibidir. “Tatlı dil yılanı deliğinden çıkartır.” atasözü aslında hikmetli ve nazikâne sözün yaptırım gücünü belirtmek üzere söylenmiş ve çağlar boyunca da geçerliliğini korumuş olduğundan günümüze kadar ulaşmış bir sözdür.

Hikmet, fesahat ve belagat yönünden şiirimizin kutupyıldızı Yunus Emre’mizin keleci bilen kişinin(sözünü bilerek, tartarak konuşan kişinin) diyerek başladığı; empatinin önemine, sözün etkisine ve gücüne dair şiiri, mezhebi, meşrebi ve mesleği ne olursa olsun insanlık için hepimize en büyük armağan ve edebi mirastır.

Keleci bilen kişinin yüzünü ağ ede bir söz
Sözü pişirip diyenin işini sağ ede bir söz

Söz ola kese savaşı söz ola bitire başı
Söz ola ağılı aşı bal ile yağ ede bir söz

Kelecilerin pişirgil yaramazını şeşirgil
Sözün us ile düşürgil dimegil çağ ede bir söz

Gel ahî ey şehriyâri sözümüzü dinle bâri
Hezâr gevher ü dinârı kara taprağ ede bir söz

Kişi bile söz demini demeye sözün kemini
Bu cihân cehennemini sekiz uçmağ ede bir söz

Yürü yürü yolun ile gâfil olma bilin ile
Key sakın ki dilin ile cânına dağ ede bir söz

Yûnus imdi söz yatından söyle sözü gayetinden
Key sakın o şeh katından seni ırağ ede bir söz