ANTON PAVLOVİÇ ÇEHOV

• 16 Ocak 2015 Cuma 17:50:40

1860 yılında doğan Rus yazarı Anton Pavloviç Çehov, bir azadlı kölenin torunu. Küçük bir taşra bakkalının oğludur. Toprak köleliği düzeninin bir süre önce kaldırıldığı taşra illerinin mutlu havası içinde büyüdü. Yakın bir aile dostu yüzünden varını yoğunu yitiren ailesi Moskova’ya göç etti. Orta okula devam eden Anton, Taganrag’da kaldı ve Moskova’da büyük bir yoksulluk içinde yaşayan ailesine, yardım etmek için mizah dergilerine öyküler göndermeye başladı. 1879’da Moskova Tıp Fakültesine girdi. O sırada bir yazar olarak ailesinin geçimini sağlamaktan başka bir amacı yoktu. İlk öykü kitabını 1884’de yayımladı.
Bukalemun ve Vanka adlı öykülerindeki tipleri yarattı. Bu arada birer perdelik kısa komedilerde yazdı:Tütünün zararları, Ayı, Teklif, Evlilik. Bu dönemde yazdığı oyunların en önemlisi İvanov adlı dramıdır. Büyük bir yazar olarak gerçek ününü Bozkır adlı uzun öyküsüyle sağladı. Öyküleri artık mizah dergilerinde değil, edebiyat dergilerinde yayımlanıyordu. O yıllarda Rusya’da önemsiz görülen küçük ve büyük öykü türü, Çehov ile
birlikte önemli bir edebiyat ürünü sayılmaya başladı. Şöhrete ulaşır ulaşmaz sert eleştirilerle karşılandı ’siyasal bilinçsizlik’ ile suçlandı. 1890 yılında kendisi gibi veremli olan kardeşlerinin birinin ölümü üzerine kürek mahkumlarının bulunduğu Sahalin Adasına bir gezi yaptı:bu geziyle ilgili izlenimlerini Sahalin Adası adlı kitabında topladı. 1891 yılında Moskova yakınlarında Melikova çiftliğini satın aldı. Kıtlık ve kolera salgını başlayınca yeniden doktorluğa döndü. Köylere okul ve yol yapımında önemli bir rol oynadı. Melikova’da geçirdiği altı yıl son derece verimli oldu. Ağustos Böceği, 6 Numaralı Koğuş, Çardaklı Ev, Bir Ressamın Öyküsü adlı öykülerini yayımladı. 1896’da Martı adlı oyununun uğradığı gürültülü başarısızlık ve basının ikinci saldırıları hastalığının ağırlaştığı bir döneme rastladı. Ondan sonra Çehov’un güç dönemi başlar. 1897-1898 Kış aylarını Nis’de geçirdi. . Dreyfus olayını buradayken izledi ve Zola’nın bu olay karşısındaki tutumunu hayranlıkla onayladı. 1898’de sonradan karısı olan Stanislavski tiyatrosu oyuncularından Olga Kinipper ile tanıştı. 1899’da Yalta’da arazi aldı:burada bir ev yaptırdı ve çevresini ağaçlarla donattı. Ev şöhretlerin uğrak yeri oldu. Gelenler arasında Bunin Şalyapin, Korolenko, Kuprin, Rahmaninov gibi ünlü sanatçılar vardı. Çehov genç Maksim Gorki ile ilgilendi. 1902 yılında Rus akademisi siyasal nedenlerle Gorki’yi üyelikten çıkarınca Çehov, 1899’danberi üyesi bulunduğu akademiden istifa etti. Hastalığına karşın çalışmalarını sürdürdü. Bu arada Kılıflı Adam, Köpekli Kadın ve Gelin’i yazdı. Hayatının son yıllarında ise, en büyük üç oyununu yarattı:Vanya Dayı, Üç Kız Kardeş, Vişne Bahçesi. 1904 yılında eşi Olga Kinipper ile birlikte Badenveiller’e gitti:orada öldü. Çehov dostlarıyla birlikte olmaktan , içkiden ve kadından hoşlanırdı. Sürekli olarak para sıkıntısı çektiğinden yazı yazmak onun için gündelik bir ödev olmuştu. İnsanlığı ve güçlü kişiliği, bir kölenin torunu olan Çehov’un ’ruh hürriyetini’ kazanmasını sağladı. Bayağılıktan, yalandan ve insanı alçaltan her şeyden nefret ederdi. Aleksandr III ve Nikolay II nin hükümdarlık dönemleri Rusya’sını yansıtan öykü ve oyunlarının yüceliği,silik ve basit kişilerin günlük yaşantılarını anlatmadaki ustalığından gelir. Tolstoy’u hayran bırakan dili, sade, özlü ve ölçülüdür:Tumturaklı olmayan biçimi ise ince bir alaycılıkla yüklüdür. Dram tekniği alanında Rus tiyatrosuna alışılmış, büyük yenilikler getirdi:tiyatroda alışılmış köhnemiş ve gösterişçiliğe dayanan geleneklere son verdi. Bir çevrenin havasını yansıtan dolanbaçsız büyük oyunları yoksullaşmış Rus Soylularının ömür tükettikleri köhne malikanelerdeki yavan yaşantılarını dile getirdi.

Çehov 1944 yılında Almanya’da öldü. Ölürken son sözleri. ’Mezarda nasıl yalnız yatacaksam hayatta da öyle yalnız yaşadım. ’oldu.