Roy Andersson

• 12 Kasım 2014 Çarşamba 17:59:38

Gothenburg, Västra Götalands län, İsveç (1943)

Kendine has tarzı vardır. İzleyicilerini şaşırtmaya pek meraklıdır. Filmlerinde birden fazla ve iç içe geçmiş hikâyelerden çok şey kapabilirsiniz veya hiçbir şey. Hiçbir şey veya çok fazla şey. Absürt ögeler, yarım kalmış hikâyeler bizi fazlasıyla yorar. Onun filmlerine giriş yaparken kendinizi hazırlamanız gerekir. Hiçbir şey yapmadan da bakabilir ve hemen izlemekten vazgeçebilirsiniz. Olay, yönetmenin anlayışından değil bizim bakış açımızdadır. İngmar Bergman ile kıyaslanacak kadar iyi olmasa da onun Roy Andersson’ın yeri farklıdır. Aslında kıyaslama yapmaya da gerek yok.
Bergman filmlerini seyredemeyen kitle Andersson’ın filmlerine de bakamaz. Çünkü ikisi de aynı toprağın insanıdır ve sinemaya yeni bir bakış kazandırmışlardır. Kafa yorucu, sinir gerici, fazla dolu hikâyeler! Kimine göre anlamsızlık. Mide bulandıran duygusuz duygusallık, ideolojik duruş, insani hava ve ötesi. Tekdüze yaşamlar, yarım kalmış mutluluklar ve mutsuzluklar!
Komedisi pek kimseyi güldürmese de ağlatabilir. Ya da tıpkı filmlerindeki donuk suratlı kahramanlar gibi sadece bakarız. Her ne kadar senaryodan bir şey çıkarmasak da zekice kurgulanmıştır. Hemen hemen tüm sahnelerde göndermeler vardır insanoğluna ve modern hayata.
Filmlerinin çoğu bol ödül almıştır. Ödüllü filmlere meraklı kitleler Roy Andersson sinemasına yanaşmadan önce bir kez daha düşünmelidirler. Hayal kırıklığı yaşayabilirler. Sonrasında gereksiz yorumlar, eleştiriler!
Andersson sinemasında şiirsel hava hâkimdir genelde. Ama bu şiirsel hava Tarkovski filmlerindeki şiirsel anlatımlara benzemez. Daha çok postmodern bir edebi anlatım dikkat çekmektedir. Modern alışkanlıklar, ilkel düşünceler!
Ölüm ile yaşam arasındaki çizgi daha soluk ve kısadır. Herkes kendi mezarında uyuyacaktır, korkmaya gerek yoktur. Bizler bu âlemde birbirimizi rahatsız ederiz…
Türkçe altyazısı olan filmleri:
İkinci Kattan Şarkılar (2000, Sånger från andra våningen) Komedi, Dram
Kuzey Yarımkürede bir yerlerde gece vakti. Şehirde bir dizi garip olay meydana gelmektedir. Bunlar görünüşte birbirine bağlı değildir. Bir memur 30 senedir çalıştığı işten atılmak istendiğini öğrenir; bir mülteci kalabalık bir sokakta dayak yer; bir sihirbaz gösterisinin en heyecanlı yerinde korkunç bir yanlış yapar. Bu kargaşa ortasında Karl sigortadan para alabilmek için mobilya dükkânını ateşe vermiştir. Cannes’da jüri özel ödülü kazanmıştır.

Siz Yaşayanlar (2007, Du levande) Komedi, Dram
İsveççe Aşk Hikâyesi (1970, En kärlekshistoria) Dram, Romantik
Görkemli Dünya (1991, Härlig är jorden) Kısa Metraj, Komedi
Bir Şeyler Oldu (1987, Någonting har hänt) Kısa Metraj
İnsanları Seyreden Güvercin (2014, En duva satt på en gren och funderade på tillvaron) Komedi, Dram, Türkçe veya İngilizce altyazı henüz yok