ATATÜRKÇÜ DÜŞÜNCE SİSTEMİ

• 9 Kasım 2014 Pazar 08:52:01

Atatürkçü Düşünce Sisteminin Oluşmasında Etkili Olan Olaylar:

Fransız ihtilali’nden sonra yayılan demokrasi, eşitlik, adalet, insan hakları, özgürlük ve milliyetçilik gibi kavramlar tüm dünyada olduğu gibi Osmanlı ülkesinde de etkili olmaya başladı. Mustafa Kemal de insana ve insanlığa değer veren bu akımlardan doğal olarak etkilenmiştir.
Osmanlı Devleti, dağılma yıllarında adli, idari, siyasi ve ekonomik yönden Avrupa devletlerinin gerisinde kaldı ve her alanda Avrupa’ya bağımlı hale geldi.
Avrupalılar Sanayi İnkılabı ile zenginleşip dünya ekonomisine yön verirken, Osmanlı Devleti bu yenilikleri takip edemedi.Devletin ekonomik durumu da perişan bir haldeydi. Avrupalılar kapitülasyonların sağladığı avantajlardan yararlanarak Osmanlı ülkesini bir açık pazar haline getirdikleri için yerli sanayi de kurulamamıştı.
Sık sık yapılan ve yenilgiyle sonuçlanan savaşlar, ekonomiyi çökerten bir başka sebepti. Dışarıdan alınan borçlar ödenemediği için alacaklı Avrupalı devletler, 19 yüzyılın sonlarına doğru Osmanlı Devleti’nin bazı vergi gelirlerine el koymuşlardı.1870’li yıllardan itibaren Osmanlı Devleti’nde başlayan demokratikleşme hareketleri de kargaşılıklara neden oluyordu.
Osmanlı Devleti’nin çöküşü yapılan ıslahatlara rağmen durdurulamamıştı. Fransız İhtilâli ile yayılmaya başlayan milliyetçilik fikri bu parçalanmayı hızlandırdı.Türkleri, Avrupa’dan ve Anadolu’dan çıkarmak isteyen Avrupa’da söz sahibi olan devletler,özellikle İngiltere, Fransa, Avusturya ve Rusya; Fransız ihtilali ile yayılan milliyetçilik fikrini Osmanlı Devleti’ni yıkmak için kullandılar.Önce, Balkanlar’da Yunanlılar ve Sırplar ayaklanarak Osmanlı Devleti’nden ayrıldılar.Rusların kışkırtmalarıyla Ermeniler de Doğu Anadolu’da ayaklanmaya başladılar.Diğer taraftan, İngilizler Doğu Akdeniz’de söz sahibi olabilmek için 1882’de Mısır’ı işgal ettiler..
Avrupalı devletlerin azınlıkları kullanarak Osmanlı topraklarını bölme çabası, Balkanlarda ve Doğu Anadolu’da isyanların çıkmasına neden oldu. Ayrıca Trablusgarp,Balkan ve I. Dünya Savaşlarının kayıplarla sonuçlanması Türk halkını büyük acılar içinde bıraktı.
Mondros Ateşkes Antlaşması’nın ardından başlayan işgaller karşısında Osmanlı yönetimi aciz kalmıştır.Balkanlarda, Selanik’te doğup büyüyen Mustafa Kemal bu olayları yakından görmüş ve etkilenmiştir.Mustafa Kemal, askerî okulda okuduğu sırada, pek çok kitap okuyup, dünyada meydana gelen siyasî, ekonomik, sosyal, kültürel ve bilimsel gelişmeleri izlemiştir. Osmanlı Devleti’nin karşı karşıya bulunduğu sorunlarla yakından ilgilenmiştir.
Bu nedenle Mustafa Kemal Atatürk, Tükiye Cumhuriyeti’ni kurarken millilik temeline dayandırmak istemesinde milliyetçilik akımının etkisi olmuştur.
Yukarıda özet halinde anlatılmaya çalışılan olaylar Atatürkçü Düşünce Sisteminin Oluşmasında Etkili olmuştur.