VANDALLIK/VANDALİZM NEDİR?
VANDALİZM:BATI ROMA İMPARATORLUĞUNU YIKAN AFRİKA’DA KARTACA’DA DEVLET KURAN BİR KABİLEDİR.

Vandallar, Doğu Cermen kavimlerindendir. Kavimler Göçü sırasında 5. yüzyılda Roma İmparatorluğu’nun değişik eyaletlerini yağmalamalarıyla tanınırlar. Bu eyaletler sırasıyla Galya (Gallia), Galiçya (İspanya), Endülüs (Hispania Baetica), Kuzey Afrika ve Akdeniz adalarıdır. 439 - 533 yılları arasında çok kısa süre ayakta kalan bir Afrika Vandal Krallığını kurmuşlardır. Ostrogotlar’ın kralı ve Vizigotlar’ın kral naibi olan Got kavminden olan Büyük Theodoric evlilik yolu ile Vandallara akrabaydı. Vandalların yurtları ve asılları kesin olarak bilinmemektedir. Vandallık öğretisi Mısır’ın İskenderiye şehrinde doğdu. Arap,Afrikan ve Alman halkının Ariusçu Hıristiyan öğretisine dayalı Kuzey Afrika Kartaca merkezli kurduğu bir devlettir.
Vandallar, Galya ve İspanya’da büyük bir kıyım yaparak Afrika kıyılarına dek ilerlediler. 455 yılında Vandal Kralı Geiserich, Roma şehrini yağmalamıştır. Bu gelişmelerin sonrasında yıkılmanın eşiğine gelen Batı Roma İmparatorluğu, aşiretlere ayrıldı. Tüm gücünü yitiren Batı Roma İmparatorluğu 476 yılında yıkılmıştır. Roma Cumhuriyeti tarafından yakılıp yıkılan Kartaca yerine yeniden kurulan kente hâkim oldular. 6. yüzyılda Bizanslılar’a yenilip, onların hâkimiyetine girince; kendilerini muhafaza edemeyip eridiler. Vandallar önceleri Ariusçu Hristiyan iken sonra Katolik Hristiyanlaşmışlardır ifadesi doğru değildir. Doğu Roma’nın doğmasına Ortodoks Mezhebinin doğmasına sebep olmuşlardır.
Roma’nın yağmalanmasına atfen, sebepsiz yere zarar verme eylemine vandalizm denmeye başlamıştır.
GÜNÜMÜZDE VANDALİZM:
Batılı Medeniyeti Yıkmayı Hedefleyen Kişileri Batılı Medeniyet Düşmanı Olarak İfade Etmek İçin Vandallar, Vandallık İfadesi Kullanılmaktadır.
VANDALİZM,ARİUSÇULUKTUR:
Aryanizm veya Ariusçuluk, 4. yüzyılda Mısır’da İskenderiye’de yaşamış olan Arius’un geliştirdiği kuramsal öğretidir. Aryanizmin en tartışmalı tarafı Hıristiyanlık’taki baba-oğul ilişkisiyle ilgiliydi. Kısaca İsa’nın tanrısallığının inkârıdır.
Katolik Hıristiyanlığa göre İsa, Tanrı Baba’nın oğlu ve Tanrı Baba gibi gerçek tanrıdır. Oysa, Arius ve taraftarlarıne göre İsa ancak ikinci derecede ve bağımlılığı olan bir tanrılığı haizdir. Başka bir deyişle, İsa başlangıcı olmayan, sonsuz ve her şeye gücü yeten gerçek tanrı değildir. Bu öğreti, Hıristiyanlığın ilk yüzyıllarında yazılmış bazı metinlerde birkaç dayanak noktası bulabiliyordu. 3. yüzyılda Origenes, oğlun babanın buyruğu altında olduğu fikrini uyandırabilecek bazı deyimler kullanmıştı. Arius bu formülleri genişletti ve bundan kapsamlı bir kuram çıkardı.Arap, Afrika ve Cermen halkından oluşan bir devlet bu öğreti etrafında oluştu. Batı Roma İmparatorluğunu yıktı.Doğu Roma Ariusçuluğu geliştirip Ortodoks Mezhebine dayalı bir İmparatorluk kurdu. İskenderiye kökenli mezhep Katolik Hıristiyanlık egemenliğini dağıttı.
• Papaz Arius, Libya kökenli İskenderiye’de Baucalis kilisesinde görev yapmış çileci Hristiyan bir papazdır. • Doğum: MS 256, Libya • Ölüm: MS 336, Konstantinopolis
• Ebeveynleri: Ammonius

Abdullah Bedeloğlu