ERZİNCAN DA DUT VE MAMÜLLERİ (1)

• 20 Ağustos 2014 Çarşamba 15:43:38

Erzincan denilice akla; Cimin üzümü gelir, tulum peyniri gelir, sakı elması
gelir, dermasyon fasulyesi gelir. Bağlarıyla bahçeleriyle meshur bu doğu sehrinin
dut ağaçları nedense hiç kimsenin aklına gelmez. Đlçe ve köylerinin, bütün bağ ve
bahçelerinde yol kenarlarında kocaman dut ağaçlarını görürüsünüz. Hatta sehrin
bahçelerinin hepsinde bu ağaçtan vardır. Bu mübarek ağacın bir adı da bal ağacı
olsa gerek. Çünkü meyvesinden bal akar, serbet akar.
Türkiye’nin en kaliteli dut meyvesi bu sehirde yetistiği halde bu güne kadar
tanıtımı yapılmadığı gibi, dut pekmezi, dut serbeti, dut meyve suyu ve en önemli
sifa kaynağı olan dut sirkesi üretimi içinde bu güne kadar bir tesis açılmamıstır.
Yapılan arastırmalarda taze beyaz dut, kalsiyum, demir, B1, B2 ve C
vitaminleri içeren dut, kan yapıcı ve enerji verici özelliğe sahip olduğu tesbit
edilmistir. Taze olarak yenilmesi halinde tam bir antibiyotik ve kalori hazinesidir.
Dut pekmezinin karaciğer hastalıklarını tedavi edici özelliğe sahip olduğu, ülser,
dalak, bronsit ve astım hastalıklarına iyi gelmekte keza dut surubu kandaki, mide
ve barsaklardaki iltihaplanmaları önler karın sancılarına karsı iyi gelir. Eskiden
iyilesmeyen grip ve boğmaca hastalıklarında, pekmezle karabiber karısımı
içilmesi halinde sifaya kavusturan en iyi tedavi sekliydi.
Tahin ile karısımıyla sofraların tat ve lezzet veren sifa kaynağıdır. Yöremizde
kesmece, dut pestili ve pestilinden çesitli hamur isleri yapılır, taze yapraklarından
sarması yapılır. Damağa lezzet veren cevizli dürümü ve cumuru yapılır.
Erzincan’a özgü fındık dövmeci yapımında, keza meyve karısımlı korava
yapımında tam bir doğal sifa kaynağıdır. Eskiden çay sekeri yerine kullanılırdı.
Dut kurusuna yöremizde çemiç adı verilir. Çemiç, kaysı ve çekirdekleriyle
birlikte kıs gecelerinde ve bayramlarda ürünleriyle birlikte misafire ikram edilirdi.
Çemiç çıtır çıtır ağzı tatlandıran doğal bir antibiyotiktir. Aç karnına yenildiği
takdirde bağırsakları çalıstırıcı özelliğe sahiptir. Olgunlasmamıs dut kurusu salata
ve yemeklerde sumak olarak kullanılır.
Dut sirkesi: Bağısıklık sistemini güçlendirir, kalbin korunmasını sağlar,
yaslanmayı geciktirir, mide salgısını artırır. Hemoroit tedavisinde kullanılır. Seker
ve tansiyon hastalarının en iyi ilacıdır. Saçların ve dis etlerinin güçlenmesini
sağlar, yorgunluğa ve bitkinliğe iyi gelir. Sifalı bitkilerde adı geçen, her hastalığa,
bilhassa kalp hastalıklarına sifa veren Seksecebin, dut sirkesi ile dut pekmezinin
karısımından olusur. Keza temizlik islerinde kullanılır. Sirke hakkında Peygamber
Efendimizin rivayet edilen bir hadisi serifi vardır. ‘’Evinde sirke olmayan ev ehli
açtır.’’Burada sirkenin sağlık açısından ne derece önemli olduğu bildirilmistir.
Her sofranın salatası ve her salatanın da sirkesi olmalıdır.