Mobbing’in Türkçe karşılığı "Psikolojik yıldırma ve kuşatma"dır. Mobbing; sistematik olarak bireyin iş yaşamında psikolojik tacize uğramasıdır ve bir insanlık suçudur. Mobbingde davranışın kaynağı olarak olaya değil "insana" odaklanılmaktadır. Kasıtlı olarak yapılması, sistematik olarak tekrarlanması ve uzun bir zaman devam etmesi halinde mobbing koşulları oluşturulmuş olur. Mobbing hiçbir zaman fiziksel ve somut olarak devam etmez. Daha çok sinsi ve şiddetli bir psikolojik kuşatmadır.

Mobbing kavram olarak sıkça karıştırılır. Her çatışma her tartışma veya rekabet mobbing olarak adlandırılmamalıdır. İnsanlar arasındaki rekabet, kişisel hırslar ve kaprisler iş hayatının kaçınılmaz bir parçasıdır ve bu hiçbir zaman sıfırlanamaz. Hepimiz biliriz ki tartışma ve kıskançlık insanın doğasında vardır ve gelir geçer. Bunlara "işyeri stresi" denilebilir ama mobbing bambaşka bir kavramdır. Mobbing psikolojik şiddet içeren, uzun süre devam eden bir baskı türüdür. Hedefteki kişi baskı yoluyla köşeye sıkıştırılmaya, istenilen kararı almaya zorlanır. Bu karar da genelde istifadır.

Mobbing bir örgüt işidir. Şirkette çeteleşmiş bir grup, bazı sanal koşullar yaratarak, sinsice sizi istedikleri şeyi yapmaya yönlendirmeye çalışır. Biri size "istifa etmeni istiyorum çünkü benden daha akıllı ve yeteneklisin; ileride benim için tehdit olacaksın" derse işinizden ayrılır mısınız? Elbette hayır! İşte bu yüzden sizin istifa etmenizi , departman değştirmenizi vb. sağlayacak psikolojik bir ortam yaratılır ve siz yaratılan bu ağır psikolojik şartlar nedeniyle istifa etmek zorunda kalırsınız.

Günlük hayattan bir örnek verelim çünkü mobbingin temel mantığı aslında hayatın her köşesinde var. Temel fark mobbingin ağır şiddet içermesi. Mağazalar ya da marketler bazen ellerindeki eski tarihli ürünlerin satışını hızlandırmak için indirim yapar. Farz edelim almak istediğiniz bir ürün var ve indirime girmesini bekliyorsunuz. Mağaza ise üretim tarihi daha eski bir ürünün stoğunu tamamen bitirmek istiyor. Bu durumda sizin almak istediğiniz ürünü de içeren ürün grubunun fiyatını arttırarak, satışını hızlandırmak istediği ürüne indirim uygulayacaktır. Böylece sizi istediği davranışa yönlendirmiş olacak. Siz en azından içinde bulunduğunuz dönemde mağazanın istediği ürünü almaya yönelmiş olacaksınız. İşte, iş dünyasında psikolojik şiddet ve baskı uygulanarak yapılan bu yönlendirme çabasına mobbing diyoruz.


Bir sonraki yazı: Mobbing süreci nasıl işler?


*Makale hazırlanırken İlham Süheyl Aygül’ün Beyaz Yakalının Seyir Defteri kitabından da yararlanılmıştır.