Son günlerde fiyatı artan sebzelerin başında patates de var. Ne oldu da patates bu kadar zamlandı diye soracak olursanız cevap hazır; önceki yıllarda üreticiler ektikleri patatesin masrafını bile alamadıkları için bu yıl az ekim yapmışlardır. Hükumetin geçerli tarım projesi olmadığı için çiftçi aklına geleni ekiyor ve ya tutarsa diyor.


Ha işte, tam da öyle oldu ve bu yıl patates eken çiftçi turnayı gözünden vurdu (!)

Vurdu mu dersiniz?

Hayır, efendim öyle bir şey yok! Küçük üreticiler genellikle borçlanarak ekim, dikim yaparlar. Mahsullerini tarlaya ektikten sonra hasat zamanına kadar sağa sola borçlanırlar. Büyük çiftlik sahiplerini saymazsak genelde böyledir bu. Hal böyle olunca patates üreticisi patateslerini ambara koyup pahalanmasını bekleyemez.

Diyeceksiniz ki; bekliyor ya. O bekleyenler üretici değil, aradaki tefeciler. E, durum böyle ise biz ne yapacağız?

Almayacağız! Birkaç hafta patates yemezsek ölmeyiz herhalde. Alternatifi de yok değil; havuç alın. Hem salatası, hem kızartması hem turşusu oluyor, besleyici olduğu kadar lezzetlide.
Bu birkaç haftalık zaman sürecinde o ambardaki patatesler çürümeye başlayınca, tefeci, zararın neresinden dönersek kârdır deyip kalan ürünü görücüye çıkaracaktır. Çıkarmayıp ne yapsın, çürüyen bir mahsuldür çünkü patates. Dayanın birkaç hafta.
Bu konuda bir anımı da anlatmadan geçemeyeceğim. Arkadaşım, babasının NATO da görev yaptığı yıllarda buna benzer bir durumla karşılaşmış ve şöyle anlatıyordu;

‘Babamın görevi gereği Danimarka da bulunduğumuz yıllardı. Annem, haftalık ihtiyaçlarımızı almak için markete gitmişti. Market dönüşü elindeki şeffaf poşetlerden içindekilerin çoğunun ne olduğu karşıdan belli oluyordu. Komşularımızdan bir grup kadın, annemi yolda durdurmuşlar ve poşetin içindeki eti gösterip neden aldığını sormuşlar. Annem de ihtiyaç olduğu için aldığını söylemiş. Kadınlardan birisi sertçe söze girmiş ‘biz bir haftadır et almıyoruz. Sebep, hükumetin ete yaptığı %1 lik zam. Neye dayanarak yaptığını açıklamadığı sürece et almayacağız, yemeyeceğiz. Bu zammı protesto ediyoruz anlıyor musun Sevil Hanım! Ambargoyu biri delerse o ambargonun başarısından söz etmek imkânsızdır. ‘


Annem, mahcup bir şekilde ‘çok haklısınız, bundan sonra ben de almayacağım’ demiş ve Danimarkalı bayanlardan özür dilemiş ve sonra ne olmuş biliyor musunuz? Kasapların elindeki etler kokuşmaya başlamış ve hükumet zammı geri çekmiş.


Bu bir halk dayanışmasıdır. Benim param var alırım demeyin lütfen. Böyle yapmakla ilk önce alamayanların hakkına tecavüz etmiş olduğunuz gibi bir de gerçek üreticiyi değil tefeciyi desteklemiş oluyorsunuz.


Ne alakası var demeyin şimdi. Bu yıl patates pahalı gitti diyen benim bilinçsiz çiftçimin hepsi patates ekimine soyunacak ve patates yine tarlada çürüyecek.


Tarımın da bir politikası olmalı. Ne kadar talep varsa o kadar arz edilmeli. Doğal afetleri konumuzun dışında tutuyorum çünkü onu önlemeye bizlerin gücü yetmez.


Bütün çiftçilerimize afetsiz ve bereketli bir yıl dilerim.



26.01.2014 /Emine UYSAL