Şekilsel Odaklı Değerlendirilmeler

• 21 Nisan 2008 Pazartesi 12:42:57

Şekilsel Odaklı Değerlendirilmeler ve Fırsat Düşkünleri

Şekilselliğe odaklanıp kalır uygulamaların altında yatan temel nedenleri görmeye çalışmazsak birilerinin şekilselliği kullanarak uygulamalarımızı ve değerlerimizi suiistimal etmeleri kaçınılmaz olur.

Son zamanlarda en fazla suiistimal edilen uygulamalarımızdan birisi de ‘imam nikâhı’. Bu suiistimallere en fazla üniversite yıllarında rastladım. Bu kadarda olmaz dedirten olaylarla karşılaştım…

Müslüman bir kız ve Müslüman bir erkek! Gönül bu hoşlanırlar birbirlerinden, niyetleri ciddidir güya, evlenmeyi düşünürler ileride ama önce birbirlerini tanımaları gerekir. Önceleri çok masumca bahaneler öne sürülerek dini nikâh yapmaya zorlanır kız. ‘Bu şekilde görüşmemiz uygun değil günaha giriyoruz’, ‘Ben senin ellerini tutmak istiyorum’ şeklinde… Sonra bir imam bulunur (arkadaşlardan biride olabilir) iki de şahit gizli kapaklı bir nikah yapılır. Eeee artık evli sayılırlar bazı şeyler için beklemeye ne gerek vardır zaten çok yakında resmi nikahları da yapılacaktır(!) Artık duygular iyice yoğunlaşmıştır sonsuz sevgi ve sadakat sözleri verilir ve kızdan yararlanabildiğince yararlanılır… Sonra küçük bahaneler bulunur ve boş ol boş ol boş ol… Böylece bir dini nikah serüvenin sonuna gelir… Artık ikinci, üçüncü, dördüncü… serüvenler kahramanlarımız bekliyordur. Ardında bıraktıkları mağdurlar onlar için problem değildir. Sonuçta kimsenin alnına silah dayamamışlardır herşey gönül rızası ile olmuştur bu durumda bir mağduriyetten söz etmek mümkün değildir.

Olayların bu şekilde gelişmesinin nedeni bilinçsizlik ve şekilselliği odaklı yaşamaktır. Şekilsellik… Nikah için ne gerekli bir imam iki şahit evlenmeye niyetlenmiş iki kişi… Nikah neden yapılır? Nikahın iki tarafa yüklediği sorumluluklar nelerdir? Nikah neleri güvence altına alır neyi sağlar? Toplumun sağlıklı ailelerden gelmesi, kişilerin tanımlanmasında nikahın rolü nedir? Bu ve bunun gibi sorgulamalar yapılmadan gerçekleştirilen gizli kapaklı nikahların hükmü ve sonuçları ne olur?

Nikah bir aile kurmak isteyen iki insanının ilişkilerinin resmi yollarla meşrulaştırılarak kurulan aileye bir kimlik kazandırmaktır. Nikah eskiden beri şahitler huzurunda aleni bir şekilde yapılır hatta düğün denilen organizasyonlar düzenlenerek halka ilan edilir. Şahitlerin olması ileride doğabilecek olumsuz bir durumda iki insanın meşru bir şekilde bir birliktelik yaşadığına tanıklık edecek birilerinin olması içindir ve de eşler arasında yapılan anlaşmalara…

Bir toplumun sağlığı açısından nikâhların gizli değil aleni olması ve tanınması şarttır. Bu çok basit mantıki bir sonuçtur. Nikâh sadece iki kişi arasında yaşananları meşrulaştırmak için değil ayrıca evlilik kurumunun toplum tarafından kabul görmesi ve ailenin bir kimlik kazanması için kıyılır.

Nikâhın her iki tarafa yüklediği sorumluluklar ve haklar vardır. Bu haklar günümüzde devlet tarafından resmi nikâh sistemi ile güvence altına alınmakta ve aileye bu şekilde kimlik kazandırılmaktadır. Resmi nikâhın yüklediği sorumluluklardan kaçmak için suiistimal edilen şekilsel odaklı bu tür dini nikâhların hükmü nedir?

Geçmişte peygamberimizin ya da halifelerin kıydıkları nikâhlar da onların sadece din adamı kimlikleri değerlendirilmeye alınıyor ama devlet adamı olma sıfatları nedense göz ardı ediliyor… Onlar aynı zamanda devlettin yetkili kişileriydi yani devletin nikâhı denetlemesi ve tanıması bir zarurettir. Devlet bunu denetim altında tutmaz ise ailenin resmi ve hukuksal bir kimlik kazanması ve kurumun toplum nazarında kabul görmesi mümkün değildir. Geçmişte anlaşmazlıkların çözümü devletin yetkili verdiği kişi tarafından şahitler nazara alınarak yapılıyormuş o dönemki sistem itibariyle… Günümüzde devlet bu yetkileri bazı kurumlara vermiş durumda denetim ve hakları güvence altına bu kurumlar aracılığı ile mümkün olmaktadır.

Dini nikâha karşı değilim elbette inançlarımızın gereklerini yerine getireceğiz ama dini uygulamalarımızın altında yatan mantıki öğelerin bilincinde olarak bunu yapmak zorundayız hem dinimizin suiistimal edilmemesi hem de sağlıklı ve ahlaki değerlere sahip bir toplumun temellerini sağlam atabilmemiz için… Birilerin oyununa gelmemek kişiliğimize ve kimliğimize sahip çıkabilmemiz için…

Bu nedenle sevgili bayanlar size resmi nikâh yaptırıp onun verdiği sorumlukları üstlenmekten kaçınan fırsat düşkünlerinin bu tür oyunlarına gelmeyin… Bunlar sadece insanların vicdanlarını rahatlamak için başvurdukları acizce yöntemler… Allah’ın sistemi onların şekilsel odaklı anlayışları değildir…


Her şeyin bir zamanı vardır ve zamanında yaşanan şeyler insana değer ve saygınlık kazandırır. Birbirlerini tanıma safhasında olan insanlar arasındaki mesafeyi bu tür oyunlarla aşmaya çalışmak komik bunu dini değerleri kullanarak yapmaksa zavallılıktır…