ŞAİR PADİŞAHLAR(3): SULTAN II. SELİM (Sarı Selim, Selimî, Tâlibî)

• 21 Ekim 2013 Pazartesi 20:47:49

Mustafa CEYLAN
**********************

Sultan II.Selim, Kanunî’nin oğlu, Hürrem Sultan’ın ikinci oğludur. On birinci Osmanlı Sultanıdır. Sarışın olduğu için ona hep "Sarı Selim" denmiştir. İnce duygulu, zarif, tıknaz, sarışın, orta boylu olarak tarif edilmiştir. 28 Mayıs 1524 de dünyaya gelmiş, 15 Aralık 1574’ de Hakk’a yürümüştür. Saltanat dönemi ise 30 Eylül 1566 ile vefat tarihi olan 15 Aralık 1574 tarihi arasındadır. Zarif, efendi bir kişiliğe sahip olduğu için, şiddet, savaş ve kabalıktan hiç hoşlanmamıştır.

*
Demiştir Ki:

"Yâ Resûl-ı müctebâ eyle şefâ’atle rehâ
’Abd-i’ âciz bir günehkâram gönülde yok sivâ

Eylemiş Allah bu tahtı nasîb ümmetüne
Ben günehkâra degül lâyık bu ihsân u ’atâ

’Âcizem pür-asem ü zenb ü pür-ma ’âsîdür kulun
Merhamet kılmazsan ey şâh-ı rüsûl hâlüm fenâ

Lutf u ihsânından ümmîd kesmezem kim şefkatün
Bu Selîmi elbet eyler mevsûl-ı râh-ı Hudâ."

*

Babasının desteği ile kardeşi Bayezid’i yenmiş ve Sultan olmuştur. Ne babası zamanında ne de Sultanlığı zamanında savaşlara gitmemiştir. İstanbul’da doğan ve İstanbul’da ölen ilk Osmanlı Padişahıdır. 15 Aralık 1574 günü vefat etmiş, Ayasofya’daki türbesine gömülmüştür. Ölümüne kadar padişahlığını sürdürmüştür.

*

Demiştir Ki:

"Leylî zülfün sihr-i gamzen akl u cânum aldılar
Eyleyüp mecnûn beni sahrâ-yı aşka saldılar

Göreli hüsn ile sen Yûsuf-cemâli gözlerüm
Akl u dil çâh-ı zenehdâna düşüben kaldılar

Cân u gönlüm leblerün şevkine kandil mest olup
Sabr elinden şîşe-i nâmûsı yire çaldılar

Leblerün cânâ şarâb imiş görinür su gibi
Şevk ile atşân idüp yok yire cânum aldılar

Dişlerün vasfın Selîmî vasf idelden akl u dil
Baş u cânı terk idüben bahr-ı aşka taldılar."

*

Şiirlerinde Selîm, Selîmî veya Tâlîbî mahlaslarını kullanmıştır. Kayıtlara göre Divanı bulunmamaktadır. Fakat, Kâtip Çelebi, bir divanının olduğunu yazmıştır.

*

Konya’da, Manisa’da ve Kütahya’da sancakbeyliği yapmış ve 42 yaşındayken Padişah olmuştur. Sokullu Mehmed Paşa’nın yardım ve desteği ile Padişahlık yapmıştır diyebiliriz.

Döneminde, 978/1570 tarihinde Kıbrıs Adası Venediklilerin elinden alınarak o tarihe kadar bir Hıristiyan Krallığı hakimiyetinde bulunan yeşil adamız Kıbrıs, bu tarihte sonra sonsuza değin Müslüman Türk’ün eline geçmiştir.

Ayrıca, döneminde Osmanlı ordusu ilk defa İnebahtı’da Hıristiyan deniz donanması karşısında mağlûbiyete uğradı. İnebahtı bozgunu, maalesef Avrupalıların gözünde "yenilmez ordu" diye bilinen Osmanlı Ordusunun bu özelliğini yok etti.

Ancak, İnebahtı’da kaybedilen Osmanlı Donanması, kısa bir zaman içerisinde yeniden inşâ olundu.

Ve bu arada Osmanlı’nın desteğini alan Kırım Hânı Giray Hân Moskova’yı alacak kadar Rusları perişan etmiştir.

Ve 1574 yılında Tunus kesin olarak Osmanlı topraklarına katılmıştır.

*
Demiştir Ki:

"Satıldı Mısr içinde Yûsuf altuna bu cevherdür
Seni ey şâh-ı âlem kim alur dünyâya virmezler

*

Tab’-ı latîfümüz bizüm ey dil Selîmdür
Yok kimseye adâvetümüz Hak alîmdür

*

Nidâ-yı neyde rûh-efzâ olur uşşâka bir dem var
Dilâ ney gibi nâlân olmada bir özge âlem var

*
ZEVCELERİ:
***************
1- Nurbânû Sultân; III. Murad’ın annesi ve İtalyan asıllı bir câriyedir.
2-Selimiye Sultan

ÇOCUKLARI:
***************
1- Sultân Murad III.
2- İsmihân Sultân.
3-Şehzâde Mehmed.
4-Şehzâde Ali.
5-Şehzâde Süleyman.
6-Şehzâde Mustafa.
7-Şehzâde Cihangir.
8-Şehzâde Abdullah.
9-Şehzâde Osman.
10- Gevherhân Sultân.
11-Şah Sultân.
12- Fatma Sultân

*

Demiştir Ki:

"Hâlün ile zülfün el bir eylemiş
Dilleri dâm ile nahcîr eylemiş

Hulk ile sen bir meleksin kim Hudâ
Sûret-i insânda tasvîr eylemiş

Hân-ı vaslı halka kısmet idicek
Hicrüni Hak bana takdîr eylemiş

Sanasın nakkâş-ı kudret kaşunı
Nûndur nûr üzre tahrîr eylemiş

Ârız-ı dilberdeki hatt ey Selîm
Dûd-ı âhundur ki te’sîr eylemiş

*
Oruç Reis, Turgut Reis gibi kaptanlar onun zamanında yetişmiştir.

Sokullu Mehmed Paşa gibi çok güçlü bir vezire sahipti.

İyi silah kullanmasını bilir, aynı zamanda usta bir okçu olan Padişah, alimleri ve şairleri de korurdu.

Zamanında İstanbul ve ülkenin çok değişik alanlarında birçok mimari eseri yapılmıştır.

Döneminin usta mimarı, Mimar Sinan’a Edirne’de Selimiye Camii’ni yaptırmıştır.

Yahya Kemal Beyatlı, o’nun;

"Biz bülbül-i muhrık-dem-i gül-zâr-ı firâkuz
Âteş kesilür geçse sabâ gülşenümüzden"

beytini hatırlatarak, /Selîm-i Sânî’ye Gazel Sene:982=1574)isimli bir gazel yazarak övmüş ve bu beyti Selimîye Camii ile eş tutmuştur.

Evliya Çelebi Seyahatnamesinde, "padişahın rüyasında İslam peygamberi Muhammed’i gördüğünü ve onun kendisinden Kıbrıs’ın fethi anısına bir cami yaptırmasını istediğini yazmıştır."

Ayrıca, Mekke’de su yollarının tâmiri, Mescid-i Harâm’ın mermer kubbelerle tezyini, Lefkoşe Selimiye Câmii, Azîz Efendi tekkesi, Navarin limanına hâkim bir mevkiye yaptırdığı kule, hayrâtları arasındadır.