“TRABZON TARİHİNİ ARIYOR”

• 21 Temmuz 2012 Cumartesi 12:55:17

M. NİHAT MALKOÇ

Araştırmacı-Yazar Mustafa Yazıcı, Trabzon üzerine yazdığı yerel kitaplarla tanınıyor. Bugüne kadar 75’i müstakil, 11’i komisyon olmak üzere 86 kitaba imza atmış. Bu kitaplardan biri de yazımıza başlık olarak seçtiğimiz “Trabzon Tarihini Arıyor” adını taşıyor. 90 sayfadan meydana gelen kitap “Önsöz, Hayıflanış-Heyhat!, Bölgenin Nabzı Her Zaman Trabzon’da Atar, Trabzon Geçmişini Özlüyor, Trabzon’un Kaybettiği ve Yeniden Bulması Gereken Değerleri, Yayla Şenlikleri Eski Tarihin Mirasıdır, Kemençe ve Horonun Aslı Türk Ziraatı ve Türk Denizciliğinin Karadeniz’deki Kültürel Uygulamasından Kalmadır, Trabzon Tarih ve Kültürünün Dayandığı Bazı Kaynaklar, Feryat, Trabzon’un Her Tarafında Ayyıldızlı Müslüman Türk Bayrağı Dalgalanmaktadır, Tarihten ve Basından Birkaç Haber, Sonuç, İstifade Edilen Kaynaklar, Yazarın Biyografisi” bölümlerinden oluşuyor.

Trabzon’u çok seven ve çok önemseyen Mustafa Yazıcı, kitabının Önsöz’ünde “Nice zamandır Trabzon çocuğu olarak Trabzon için bir haykırış yapmak geliyordu içimden… Zira, eski Trabzon’u bütün dünyada söz sahibi yapan değerler günden güne yok oluyordu. Hâlbuki Trabzon tarih boyu bir ilim, kültür, sanat, spor, ticaret, tabiat, sağlık ve medeniyet kenti olmayı başarmıştır. Adı anılınca herkes kendine bir çeki düzen verir. Yine aynı medeniyet koşusuna başlamak üzeredir. Her türlü hazırlığını yapmıştır. Fakat benim haykırışım asıl Trabzon’un ne aradığını, ne özlediğini kavramakla gerçekleşti. Evet, bunca arayışın sebebi Trabzon tarihidir. Yani Trabzon tarihini arıyor ve geçmişini özlüyor, bu arayış ve özleyişin asıl sebebi ise geleceğini eskisinden daha başarılı hâle getirmek istemesi… Bu da onun eskisinden daha çok hakkıdır. Çünkü Trabzon hakkını hiç kimseye kaptırmaz. Daima üretmek ve kazanmak ister. En çok sevdiği üretimi ise mutluluk üretimidir. Bunun sonucu olarak yine eski şanlı tarihine kavuşacaktır. Bütün arayışları ve özlemleri bunun içindir.” demektedir.

Her tarafı tarih kokan Trabzon, geçmişten bugüne kadar büyük değişimler geçirmiştir. Bu değişimler bir kısım olumsuzlukları da beraberinde getirmektedir. Yaşamı kolaylaştıran bir kısım gelişmeler, önemli değerlerimizi de alıp götürmektedir. Mustafa Yazıcı bu konuda şu serzenişlerde bulunmaktadır: “Nerede Fatih’in Yavuz’un, Kanûnî’nin, II. Abdülhamid Han’ın ve Atatürk’ün Trabzon’u? Nerede Osmanlıca vilâyet kayıtlarında İsviçre’den daha güzel olduğu tescillenen o tabiî güzelliklerle dolu Trabzon ve Karadeniz? Adı üzerinde Uzunkum nerede? Sadece adı kaldı. Hollanda bahçelerinden güzel Holamana-Beşirli tarlaları nerede? Dört beş metre derinliği bulunmayan o bereketli topraklar hep plansız, projesiz taş bloklarla doldu. Eski Uzun Sokak nerede? Oradaki Trabzon matbaacılarının da, gazetelerinin, kitapçılarının da adı kaldı. Evliya Çelebi’nin sahilden Atatürk’ün köşküne kadar çıktığını söylediği çamlıkları nerede? Otuz bin adete ulaştığını haber verdiği Boztepe üzüm bağlıkları nerede? Sadece üzümlerin tadı kaldı. Kışın bile açtığını haber verdiği 12 çeşit Trabzon gülleri, gül şehri Trabzon nerede? Ganita’dan denize girenlerin ayaklarının altını gıdıklayan barbun balıkları nerede? Denize sığmayıp karaya vuran hamsi, istavrit, lüfer balıkları sürüleri nerede? Dev istavrit ve palamutlarımız nerede? Trabzon ekmeğinin yerli malı özbeöz kendi topraklarında yetiştirdiği buğdayları, ganbona soğanları nerede? Dünya kütüphanelerinin kitaplarına geçmiş, İstanbul’dan sonra ’2. İstanbul’ diye anılan Trabzon nerede?”

“Trabzon Tarihini Arıyor” isimli kitabın yazarı Mustafa Yazıcı, haklı olarak bu soruları uzatmakta, fakat söz konusu sorular ne yazık ki cevap bulamamaktadır. Çünkü geçen geçmiştir, giden gitmiştir. Ne yazık ki Türkiye’de en çirkin yapılaşmanın olduğu şehirlerden biri de Trabzon’dur. Bugünkü kentsel dönüşüm gayretleri bu çirkin görüntüyü ortadan kaldırmak için yapılmaktadır. Trabzon’un dününü anlamak ve bugününü anlamlandırmak için bu kitabın herkes tarafından okunmasında fayda vardır. Bu kitabı okuduktan sonra nereden nereye geldiğimizi, neleri kaybettiğimizi hüzünle temaşa edeceksiniz. Trabzon hakkında duyarlı nesiller yetiştirmek için bu şehirde yaşayan gençlerin bu gibi eserleri okuması şarttır.