ERCİŞ'TE SÖYLENEN BEDDUA ( KARGIŞ) LAR

• 3 Temmuz 2012 Salı 14:49:47

ERCİŞ’TE SÖYLENEN BEDDUA (KARGIŞ) LAR

Beddua, kısaca birinin kötülüğünü istemek için yapılan dua veya kişinin başına bir kaza veya kötü bir durum gelmesini dilemektir.

Erciş insanı, yaşadığı süre içinde kendisi, ailesi ve çevresi için yararlı olan her güzel davranışa, gördüğü her iyiliğe ve yapılan her olumlu işe dua ettiği gibi haksızlığa uğradığı, hakaret gördüğü ve kırıldığı zamanlar beddua da etmiştir.

Bu beddualar incelendiği zaman, bunların bir kısmının kızgınlık anında söylenen ve sonradan pişman olunan beddualar olduğu görülür. Bunlar babanın evlatlarına, erkeklerin kadın ve kızlara, kadın ve kızların erkeklere, kaynanaların gelinlere, gelinlerin kaynanalara, komşuların komşulara ve genellikle anaların başta kızları olmak üzere evlâtlarına ettiği beddualardır. Aslında bu bedduaların özünde gizli bir sitem olduğu herkesçe bilinmektedir. Ercişli bir anne sözünü dinlemeyen evlâda, geline veya kendisini üzen herhangi birine beddua ederken aslında ona kırıldığını, ondan incindiğini, hatta darıldığını belirtmiş olur. Bu yüzden bu tür beddualar muhataplarını da pek fazla üzmez. Çünkü onlara göre bu beddualar birer kızgınlık belirtisidir. Zaten bir annenin veya babanın evladına kötülük isteyeceği de kimsenin aklından geçmez. Ama onlar, çok kızgın anlarında istekleri yerine gelmemiş veya muhatabından nankörlük görmüş ise veya tasvip etmedikleri bir davranış sergilenmiş ise kızgınlığını göstermek için beddua ederler. Erciş insanına göre bu bedduaları edenler, bir müddet sonra da pişmanlık duyup bunları unuturlar. Bu nedenle Erciş’te söylenen bu tür beddualar, bir nevi kızgınlığı dışarı vurma veya memnuniyetsizliği gösterme mantığı olarak değerlendirilir. Bu beddualar biraz daha yumuşaktır. Örneğin: “Anasız galasan.”, ”Gözen dizen dura ”, ”Tok yediğin evim ola”... gibi

Diğer bir kısım beddualar ise, kendisinden güçlü ve zulümden yana olan insanlara yapılmıştır. Güçlü karşısında çaresiz kalan, ona gücü yetmeyen Ercişli, muhataplarını Allah’a havale ederek sadece ona beddua etmekle yetinmiştir. Fiziki ve maddi güç karşısında tek çıkar yolu beddua etmekte bulmuştur. Bu yüzden kendisine hakaret ve zulüm edenlere, kendisini hor görüp rencide edenlere beddua etmek onun tek tesellisi ve belki de kullanabileceği tek kozu olmuştur. Beddua etmekle kendisini rahatsız edenlerin bir gün Allah tarafından cezalandırılacaklarına veya onlardan mutlaka kurtulacağına inanmıştır. Bu nedenle bu tür beddualar biraz daha sert ve sivridir. Örneğin : ”Vurucun atlı gele”, ”Kırtı kırtı olasan” , ”Sesin sallar altınnan gele”, ”Cinnerin gemiresen “..... gibi.

Erciş’te “KARGIŞ” da denilen ve günümüzde bir kısmı halen kullanılan bu beddualardan bazıları şunlardır:

- Adın gala.
- Ağ döşekte melul oturasan.
- Ah diyesen baba evi diyesen.
- Allah meni göre seni ala.
- Allah vurmuş.
- Anasız galasan.
- Araban ters döne.
- Araban ters gele.
- Ataş yağa başan.
- Avrat üzü görmiyesen.
- Ayağın şişe.
- Baba çığa üzen gözen.
- Başan daş dege.
- Baba tökesen.
- Baba tutasan.
- Beyaz köynek baş ucunda görmiyesen.
- Boyun devrile.
- Boyun ölçüle.
- Canın çığa.
- Canın içeren ağa.
- Cigerimi yaktın cigerin yana.
- Cigerin ağzınnan gele.
- Cigerin şişe.
- Cinnerin gemiresen.
- Çıran söne.
- Çeşidin bata.
- Dilin lâl olsun.
- Dizleren kara su insin.
- Ekmeğin it, belin bit yesin.
- Ekmeğin tavşan sırtında, sen tazı olasan.
- Elin yanan yapışa.
- Er diyesen erik ağacına çıkasan.
- Er üzü görmiyesen.
- Er üzü ellemiyesen.
- Eteğen oğlan çişi değmiye
- Ettiğin bulasan.
- Evin başan yıkıla.
- Eyi gün görmiyesen.
- Evinde ölmiyesen.
- Gırri siyaha gidesen.
- Gızım kapı açmiyasan.
- Gidişin ola gelişin olmiya.
- Gilen döküle.
- Gorbagor olasan.
- Gurdeşen olasan
- Gözen dizen dura.
- Gözlerin avucuma gele.
- Gurreder canan.
- Gün ışığına hasret kalasan.
- Hanın harap ola.
- Hırthaşıl olasan.
- Hışhışa tutasan.
- Iskatına kalsın.
- İgit arkan yere gele.
- İki yakan bir araya gelmesin.
- İrin kusasan.
- İt kimin guzuldiyasan.
- İtnen alemete, kurtnan kıyamete galasan.
- Kan kusasan.
- Kanın içen ağa.
- Kannı köynegin gele.
- Kara bahtlı olasan.
- Kara habarın gele.
- Kazandığın yemiyesen.
- Kınan tasta gala.
- Kınan göge savrula.
- Kıran düşe içinize.
- Kırtı kırtı olasan.