İbni Rüşd

Türk-Ýslam âlimleri serisi – 80


ÝBN-Ý RÜÞD
D. 1126 – Ö. 1198

Ebü’l- Vefa Muhammed Ýbn Ahmed Ýbni Muhammed
Ýbni Rüþd olup asýl adý; Muhammed bilinir,
Kýsaca Ýbn-i Rüþd olarak tanýnmaktadýr,
Çaðýnýn en güçlü ilim adamý denilmektedir.

Maliki mezhebine mensup diye söylenir,
Atalarý hep bu minval üzeredir denir,
Babasý Ebu El-Kasým Ahmed, hâkimmiþ,
Endülüs’ün ilim ortamýnda yetiþmiþtir.

Ýlköðrenimini ünlü hocalardan yaptý,
Fýkýh, kelam ve edebiyat dersleri aldý,
Felsefe ve týp alanýnda yetiþtirilmiþ,
Halife Ebu Yakup Yusuf’tan övgü aldý.

Týp ansiklopedisi “El-Külliyat’ý yazmýþ,
Endülüs Ýþbiliye’de kadýlýk yapmýþ,
On yýl Marakeþ’te saray hekimi olur,
Bir yandan da talebelerine ders vermiþ.

Aristotalesi’in kitaplarýna þerh yazmýþ,
Felsefe ile din arasýnda payda arar,
Uyuþmazlýk bulamaz bütünlük var demiþ,
Anlayýþ ve anlatým þekillerini açýklar.

Aristo felsefesini Ýslam’la kaynaþtýrmýþ,
Ona göre hiçbir çatýþma olamazmýþ,
“Kiþi her iki yolla Hakk’a ulaþýr” diyor,
Kâinatýn ebediyetine inanýrmýþ.

Ondan kelam âlimleri rahatsýz olmuþ,
Çünkü onlar felsefeyi hoþ görmüyormuþ,
Halký galeyan içine sokar bu âlimler,
Halk korku içinde mahzenlere saklanmýþ.

Âlimler toplanýp buna çare arar,
Korkusuz yergilere Rüþd, yorumlar yapar,
Rüþd, kelamcýlarca dinsizlikle suçlanmýþ,
Görevden ayrýlan Rüþd inzivada yaþar.

Ýbn-i Rüþd, Meþþaiyun görüþünden denir,
Der “Akýl doðruyu gösteren tek yetidir”
Ölümden sonra dirilmeye inanmazmýþ,
Ölümsüzlüðü de akla aykýrý bilendir.

“Ölümsüz olan sadece akýl” der imiþ,
Ýyilik ve kötülük evren içindeymiþ,
“Mutluluk varlýðýn içinde gizli” diyor,
Buna ulaþmak ise bilmekten geçermiþ.

Plato’nun “Devlet” adlý eserini sever,
Bilgili kiþileri lider görmek ister,
Kadýn erkek þekil dýþýnda aynýymýþ,
Pek çok konuda vermiþtir büyük eser,

Ýslam âlimleri onu aykýrý bilir,
Onun düþüncesi de etkisiz denilir,
Ýlmi yönden çok sayýda eser verse de,
Felsefeyi dinden üstün tutan biridir.

Meþþaiyun: Aristo görüþlerini benimseyenlere “Gezinenler” anlamýna gelen bir kelimedir.

Þair, Araþtýrmacý, Yazar: Abdullah Yaþar Erdoðan

Ýbni Rüþd: Kelamcý yöntemiyle yazdýðý «Kanýtlarýn Apaçýk Yollarýnýn Keþfi» (al-Kaþf’an Manahic al-Adiila) adlý kitabýnda Allah’ýn bilinmesi (marifetullah) konusunda Eþ’arilik, Mutezile, Bâtýnilik, Haþviyye (lafýzcýlýk) ve Tasavvuf biçiminde beþ ana bölüme ayýrdýðý Ýslami akýmlarýn yöntemlerini incelemeye koyulmuþ; ancak bunlar arasýnda, güçlü etkisi ve yaygýnlýðý nedeniyle daha çok Eþ’arilik üzerinde durmuþtur. Bu eser ayný zamanda Allah’ýn bilinmesi sorunuyla da ilgilidir
Ýbni Rüþd’ün Lâtince eserlerinin listesi Ernest Renan’da ve ondan naklen Gauthier’de vardýr.(Latince, Ýbranice, Arapça)
Ýbni Rüþd’ün Aristoteles þerhleri umumiyetle 3 gruba ayrýlýr: 1. Büyük þerhler, 2. Orta þerhler, 3. Haþiyeler ve tahliller.
Filozof þerhler ve haþiyelerden ibaret olan bu eserlerinden baþka doðrudan doðruya þahsi fikirlerini ihtiva eden eserler de yazmýþtýr.


Sosyal Medyada Paylaşın: