İbn-i Fazıl

Türk-Ýslam âlimleri serisi – 7







ÝBN-Ý FAZIL
D. 739 – Ö. 805

Bermekiler soyundan olup adý Yahya’dýr,
Yahya bin Fazýl veya El-Fazýl diye anýlýr,
Baba adý Halid olup “Fazýl’ýn Oðlu” denmiþ,
Ýbn-i Fazýl Musul valiliði de yapmýþtýr.

Halife Mehdi’nin de oðlunu yetiþtirmiþ,
Yedi yüz seksende divan baþkaný seçilmiþ,
Harun halife olunca Fazýl vezir olur,
Ýbn-i Fazýl’a çok geniþ yetkiler verilmiþ.

Abbasiler devrinde on yedi yýl hizmettedir,
Matbaa yeni bir devrin de baþlangýcý denir,
O dünya tarihinde ilk matbaayý kurmuþ.
Gutenberg’e matbaada ilham oldu denilir,

Kâðýdý Çinliler icat etti bilinir,
Müslümanlar Çin’den kâðýt getirmiþtir,
Sonra kâðýdýn yapýmýný geniþletmiþler,
Fazýl böylece matbaayý keþfetmiþtir.

Çinliler kâðýdý ipek kozasýndan yapmýþ,
Müslümanlarda keten ve pamuk karýþtýrmýþ,
Böylece zarif ve beyaz kaðýt yapmýþlar,
Ýbni Fazýl, ilmin yayýlmasýna katký yapmýþ.

Kâðýdýn icadý ilmin yayýlmasýný saðlar,
Müellif ve âlimler bol bol kitap yazar,
O devirde Baðdat’ta yüz kitapçý varmýþ,
Ýbni Fazýl dünya ilmine katký saðlar.

Þair, Araþtýrmacý, Yazar: Abdullah Yaþar Erdoðan

Ýlim tarihi araþtýrýcýsý Will Durant da, “Medeniyet Tarihi” adlý eserinin “Ýman Çaðý” bölümünde, kâðýt fabrikasýnýn 794′te ilk defa Harun Reþid’in vezirinin oðlu Fazýl tarafýndan kurulduðunu belirtir. Avrupa’ya geçiþini de þöyle izah eder:
“ Kâðýt imalat metodu Müslümanlar tarafýndan Sicilya ve Ýspanya’ya sokuldu. Oradan Fransa ve Ýtalya’ya geçti. Milattan sonra 105 tarihinden itibaren Çin’de kullanýldýðýný gördüðümüz kâðýdý, 707 tarihinde Mekke, 800 tarihinde Mýsýr, 950′de Ýspanya, 1100′de Bizans, 1102′de Sicilya, 1228′de Almanya ve 1309′da da Ýngiltere’de görüyoruz.”
Gosta ve le Bon der ki: “Parþömeni ortadan kaldýrmýþ olan kitap kâðýdýný Müslümanlar icat etmiþlerdir. Eðer Ýslâm medeniyetinin kitap, barut ve pusula gibi miraslarý elinin altýnda bulunmasaydý, bizim Rönesanssýn nasýl bir þey olacaðýný biraz göz önüne getirmeliyiz.”
Libri der ki: “Tarihten Müslümanlarý silerseniz, ilmi Rölansýmýz asýrlarca geri kalmýþ olur.”
Paris Ýslâm Enstitüsü eski profesörlerinden Jacques Risler, “La Civilisaton Arabe” adlý eserinde: “Ýslâmiyet’in Avrupa’ya getirdiði en hayýrlý nimetlerden biri de kâðýt olduðunda þüphe yoktur”


Sosyal Medyada Paylaşın: