Cabir Bin Hayyan

Türk-Ýslam âlimleri serisi – 6

CABÝR BÝN HAYYAN
D.721 – Ö. 815

Asýl adý; Ebu Musa Cabir bin Hayyan,
Arapçada; Abu Musa Jabir Ýbn Hayyan,
Latincede; Geber ya da Geberus denmiþ,
Genellikle Garpta Geber diye tanýnan.

Ýran’ýn Tus þehrinde dünyaya gelmiþtir,
Sekiz yüz on beþte Kufe’de vefat etmiþtir,
Fen biliminin temelini de o atmýþ,
Ýlim adýna pek çok icatlar yapmýþtýr.

Ýmam Cafer-i Sadýk’ýn talebesidir,
Kufe’de halifenin saray âlimidir,
Harun Reþid ona hürmet etmeyi sevmiþ,
Her ilim onu sayesinde geliþmiþtir.

Çok yönlü bir ilim adamý bilinmekte,
Simya, kimya, fizik, astrolog denilmekte,
Astronom, týp, fen ve fizik tedavi uzmaný,
Coðrafya, mühendis, filozof o dönemde.

O bilinen ilk pratik simya âlimidir,
Kimyanýn da esasýný oluþturmuþtur,
Ýlim adýna dört yüz adet eser yazmýþ,
Günümüze yirmi tanesi gelmiþtir.

Nitrik asit, hidrojen klorürü o bulmuþ,
Sülfürik asit’in yöntemlerini oluþturmuþ,
Sitrik asit, asetik asit, tartarik asit,
Baz kavramýyla kimyaya katkýsý olmuþ.

Atomun parçalandýðýný ispat etmiþtir,
Arsenik tozunu elde etmiþ kiþidir,
Dünya âlimlerine ilimde yön vermiþ,
“Kitab al-Kimya” onun önemli eseridir.

Denge teorisi yaklaþýmýný bulmuþ,
Latin kimyasýnýn da temelinde oymuþ,
Jhon Dalton, Enrich Fermi, Einstein’dan,
Bin sene önce atom bombasýný bulmuþ.

Garplý âlimler onun eserini çalmýþ,
“Summa Perfectionis” bir eserin kopyasýymýþ,
Çalýntý eserler ders kitaplarý olur,
Garp ilimde bu sayede icatçý olmuþ.

Kimyevi birleþiklerle icatlarý vardýr,
Cehennem taþý, üstübeç, kezzap, niþadýr,
Nitrik ile hidroklorik altýný çözer,
Bu birleþimde “Kral Suyu” adýný alýr.

O ilk kimya laboratuarýný kurmuþ,
Tabiattaki maddelerde saf deðilmiþ,
Maddeleri ayrýþýmlarla ayýrarak,
Hammaddeleri de böylece saflaþtýrmýþ.

Optik ve mercekler kanununu bulmuþtur,
Ýmbikler icat edip madeni durultmuþtur,
Parfüm ve ilaç üretiminde kullanýlmýþ,
Çelik ve çelik üretimini bulmuþtur.

Manganez dioksit cam yapýmý içindir,
Kimyadaki adlar Garp’ta da kabul edilir,
Alkol (alcohol), alkali (alkali) demiþti,
Modern kimyanýn da vazgeçilmezi denir.

Dünya ilmi, Ýslam âliminden öðrendi,
Garplý çoðu kez eser çalýp sahiplendi,
Müslüman gençlerine nefret aþýlamýþ,
Genellikle Müslümanlar sövmeyi öðrendi.

Her þey yalan, yalan dünyada görmelisin,
Ýslam, ilimin merkezidir bilmelisin,
Garp aðzýyla da konuþmayý býrak artýk,
Þaþarsýn tarihi bir kez incelemelisin.

Þair, Araþtýrmacý, Yazar: Abdullah Yaþar Erdoðan

Cabir Bin Hayyan der ki: "Allah bize fizikî kanunlar vermiþtir. Bunlarla bitki, hayvan hatta insanýn benzerini yapabiliriz. Allah beþere öyle kabiliyetler bahþetmiþtir ki, beþer, kâinattaki bütün sýr perdelerini bununla çözmeye muktedirdir."
Cabir Bin Hayyan der ki: "Madde yoðun enerjidir. Bu yüzden Yunan fizikçilerinin maddenin bölüne bölüne parçalanamaz en küçük bir parçayla son bulduðuna ve maddenin bu sayýsýz parçalanamayan kýsýmlardan meydana geldiðine dair iddialarý yanlýþtýr. Onlarýn parçalanamaz en küçük parça, yani atom olarak tabir ettikleri bu nesne parçalanabilir ve bu parçalanma neticesi büyük bir enerji hâsýl olur. Bu öyle bir enerjidir ki, bir habbeciðin (taneciðin) bir þekilde parçalanmasý, Allah saklasýn, Baðdat gibi büyük bir þehri yok edebilir." Bu da gösteriyor ki Cabir bin Hayyan baþta Niels Bohr, Albert Einstein ve John Dalton olmak üzere Batýlý bilim adamlarýndan 1.000 yýl önce atomla ilgilenmiþ ve bu konuda fikirler ileri sürmüþtür.

NOT: Kur’ân’daki bütün emir ve yasaklara itaatte büyük hassasiyet gösteren Müslümanlar, ilme teþvik eden, hatta ilmi emreden âyetlere itaatte de ayný titizliði göstermiþlerdir. Ýtaatteki bu hassasiyet onlarýn Fizik, Kimya, Týp, Astronomi ve Jeoloji üzerindeki araþtýrmalarýný baþlatan ve devam ettiren en büyük muharriktir. Bu sayede Ýslâm dünyasýnda dev isimler yetiþmiþtir.

Sosyal Medyada Paylaşın: