SARMAŞIK

Ýdamlýk urgan gibi yeþil dalýn boynumda
Sen sevdaya sevdalý bense hasrete aþýk
Hazan geldi solarsýn elim kaldý koynumda
Vuslat var mý yakýnda susma söyle sarmaþýk

Her bahar yeþerirdin umut dolu gönlüme
Neþe hüzün saçardý gözündeki tek ýþýk
Sensizlik acý ama benzemiyor ölüme
Birden boynun büküldü neden öyle sarmaþýk

Hazan hüzün getirir gözlerin doldu yine
Bir günlük saltanatla sen gitmeye alýþýk
Ne kadar da mutluydum gitmek senin neyine
Veda zamaný yakýn hayat böyle sarmaþýk

Sen gidersin gelirsin geçse bile zamanlar
Ben gidersem dönemem kural böyle karmaþýk
Hasret ölümden beter ancak yaþayan anlar
Son defa sarýlalým yaklaþ þöyle sarmaþýk

Afet Kýrat

Çözümlemesi

Ses tabakasý: Dört birimlik bu þiir dörtlüklerle yazýlmýþ. 7+7 hece ölçüsü kullanýlmýþ. Þiirin uyak örgüsü ilk bakýþta abab çapraz uyak gibi görünse de birim içerisinde birinci ve üçüncü dizeler ayrý ayrý kendi aralarýnda uyaklýyken, birimlerin ikinci dizeleri birim sonlarýndaki sarmaþýk sözcüðüyle uyaklý, yine birimlerin son dizelerinde sarmaþýk sözcüðü uyak olmaktan çýkýp redif görevini yükleniyor, bir önceki sözcükler olan söyle, öyle, böyle, þöyle sözcükleri uyaklý sözcükleri oluþturuyor. Þiir iç ahenk yönünden de çok zengin, neredeyse her dizede ünlü ve ünsüz tekrarlarýna rastlamak mümkündür. Örneðin “Sen sevdaya sevdalý bense hasrete aþýk” dizesinde 7 tane “e” asonansý, 5 tane “s” aliterasyonu kullanýlmýþ. Bir baþka “sen” ile baþlayan dizede “Sen gidersin gelirsin geçse bile zamanlar” derken de 6 tane “e” asonansý, 5 tane “i” asonansý; 4 tane “s” aliterasyonu kullanýlmýþ.

Anlam tabakasý: Baþlýðýn da etkisiyle ilk dizeler, hatta belki ilk okuyuþ; sarmaþýk bitkisine, onun masmavi çiçeðine yazýlmýþ bir þiir izlenimi veriyor; oysa bu tülün altýnda bir hasret var. Hasret belki piþmanlýðý da içeren bir arama durumudur. Karþýlýðý özlem deðildir; çünkü özlem duyulur, hasret çekilir, insaný yaralar. Þair, hasretin ölüme yakýn olma durumundan da söz etmiþ. Sýrlarla dolu bir iç dökümü var sarmaþýða. Altýndaki derin anlamlarda ise bir yoruma göre sarmaþýðýn bir si mge olduðu kabul edilebilir. Ýlk birimde hasretlik karþýsýndaki çaresizlik anlatýlmýþ. Ýkinci birimde sarmaþýk þiir kiþisinin çocukluðunun ve gençliðinin geçtiði evini ve içinde yaþayan ailesini temsil etmiþ. Üçüncü birimdeki “Ne kadar da mutluydum gitmek senin neyine” dizesiyle þiir kiþisi evden ayrýlýþýyla ilgili piþmanlýðýný dile getirmiþ. Son birimde bir sitem var. Kimileri için gidip gelmek normalken, kimi için gitmenin geri dönüþü olmaz. Þiir kiþisi üzüntü, piþmanlýk, hasret duygularý içerisindedir. Hasretin devasý ise kavuþmaktýr. Bir vedalaþma da var son dizede. Muhakkak ki farklý okumalarla þiiri daha baþka þekilde yorumlamak da mümkündür.

Obje tabakasý: Þiirin temel objesi hitap edilen sarmaþýk ve hitap eden þiir öznesidir. Urgan, dal, boyun, göz gibi yardýmcý objeler de vardýr. Adý söylenmese de çocukluðun ve gençliðin geçtiði ev de þiirin objelerindendir.

Karakter tabakasý: Kýrat, neredeyse tüm þiirlerinde 7+7 hece ölçüsünü kullanýr. Bu ölçüyü tam, zengin ve cinaslý uyaklarla örer. Hece geleneðinin þairidir. Þiirlerinin uyak örgülerinde farklýlýklarý dener. Dolayýsýyla þiirlerin dýþ ahenginde bir baskýnlýk vardýr. Bu baskýnlýk kimi dizelerin doldurma olabileceði düþüncesini akla getirebilir; hatta bazý þiirlerinde belki vardýr da; ama Kýrat duygu, düþünce ve hayallerini bazen metaforlarla, bazen si mgeyle dile getirmektedir. Þiirlerinin çoðunluðunda anlamý biraz örten bir tül vardýr. Þüphesiz ki þiiri doðru çözümlemek için bu tülü kaldýrmak gerekir. Bu nedenle þairin hayat hikâyesini bilmek de önemlidir. Çözümlemelerle þiirin bazý anlam katmanlarýna ulaþýlsa da þairin neyi kastettiði tam olarak bilinemeyebilir.

Alýn yazýsý (kader) tabakasý: Dünyada insanýn baþýna nelerin gelebileceði bizim için bir sýrdýr; ama baþa gelenler kader olarak adlandýrýlýr. Bazýlarý için normal olan olaylar bazýlarý için kader yolunun keskin virajlarýdýr.



Sosyal Medyada Paylaşın: