BÝR ANA BÝR OÐUL
“Suya ateþ düþse de tükenmez ümit” dedim.
Uyakla sarmaladým zehir saçan heceyi
Kâbuslara hapsettim yaþadýðým geceyi
Yýllarca zorlanmýþtým çözdüm bu bilmeceyi
“ Uðraþmak zorundasýn çile sana çit” dedim.
“Gün yorgunu yokuþlar vermedi geçit” dedim.
Terkisinde hayatýn çekilmez oldu zaman
Göðü sararken isyan dinlemedi hiç aman
Kaný uçtu güllerin dertler oldu kocaman
“Ne olursun merhamet! Derdi benden it!” dedim.
“Islanan ezgilerin saplanan cirit” dedim.
Kýrýk seste kayboldu geçmiþten düþen emek
Tufan kuþandý zaman infilâk etti ekmek
Eteðimden yapýþýp yaþar mý hiç genç erkek?
“Mekânýn gurbet olsun buralardan yit!” dedim.
“ Demir pençe ýstýrap ruhumda gelgit” dedim.
Bir akrebin zehriyle yerle bir oldu evim
Merhamete muhtacým sanýr mý ki bir devim
Mademki anneymiþim beslemekmiþ görevim
“Ben seninle bittiysem sen de artýk bit! “ dedim.
“Çýnlayan feryadýmý ne olur iþit!” dedim.
Ben topraðým anayým derdi dinmez doðayým
Her gece dua ettim “Mehtabýnla doð ay’ým”
Bir hançerdi son sözü “Ben mi dedim doðayým?”
“Zehrini yudumlayýp kahrolsam da git!” dedim.
Afet Kýrat
ÇÖZÜMLEMESÝ
Ses tabakasý: Her þeyden önce uyak örgüsü bakýmýndan hem dikkat çekici hem de yazmasý çok zor bir þiirdir. “it” uyaðý ve “dedim” redifi hem dize baþlarýnda hem dize sonlarýnda on defa kullanýlmýþ. Buna raðmen anlamdan ve duygudan sapma yaþanmamýþ. Þiirin uyak örgüsü “abbba, accca, addda diye devam etmektedir. Son dizedeki doð ay’ým ve doðayým cinsalý uyak, kalaný tam ve zengin uyaktýr. Hecenin 7+7 duraðýyla yazýlmýþtýr. Dize baþlarýnda ve sonlarýnda þiir kiþisinin konuþma cümleleri vardýr. Bu da þiirin dýþ ahengine canlýlýk katmýþtýr. Bu haliyle yeni ve modern bir yapýya sahiptir. Yine “Eteðimden yapýþýp yaþar mý hiç genç erkek?” ve “Bir hançerdi son sözü “Ben mi dedim doðayým?” dizelerinde cevap beklenmeyen vurgulu sorular olduðu için istifham sanatý vardýr. Ýç ahenkten de faydalanmak için asonans ve aliterasyonlar kullanýlmýþtýr. Örneðin “Uyakla sarmaladým, zehir saçan heceyi” dizesinde “a” asonansý, “Ben seninle bittiysem, sen de artýk bit! dedim.” dizesinde “e,i” asonanslarý kendini hissettiriyor. Yine “Islanan ezgilerin, saplanan cirit” dedim.” dizesinde “n”, “Mademki anneymiþim, beslemekmiþ görevim” dizesinde “m” aliterasyonlarý da iç ahenkte etkilidir.
Anlam tabakasý: Þiir kiþisi ana, yetiþkin oðluyla konuþuyor. Ana, hayatýn gerçeklerine uyumu reddeden oðlundan bir þeyleri deðiþtirmesi için enerjisini devreye sokmasýný, çabalamasýný istiyor. Sýnýrlar ve sýnýrlamalar hayatýn yasasýdýr; çaba bunun panzehiridir. Ýþsizlik olabilecek en zor durumlardan biridir. Ýþsiz insan olmadýk þeylerden olmadýk anlamlar çýkartýr. Evde huzursuzluðun kaynaðýdýr. Ýþsizliðin keyifli yanlarý da vardýr ama bunun için ailenin ekonomik durumunun nispeten iyi olmasý gerekir. Þiir kiþisi ise ekmek parasý sýkýntýsý çekmektedir. Her ne olursa olsun ana yüreði merhametlidir. Merhamet, acýma ve iyi niyet arasýndaki erdemdir. Çektiði sýkýntýlardan kurtulmak için oðlunun da bir þeyler yapmasý gerektiðini söylüyor. Gerekirse baþka þehirlerde iþ bulup çalýþmasýný kendi yuvasýný kurmasýný telkin ediyor. Telkin ve tavsiyelerine kulak asýlmayýp yakýnma yönlü savunmasý karþýsýnda ise genç oðluna git diyor. Bir anlamda evden kovulmak kovan için de kovulan için de çaresizliðin sonucu kahredici bir durumdur.
Obje tabakasý: Þiirin temel objeleri konuþan ana, son birime kadar susan oðlu ve konuþmanýn geçtiði ortam olan evdir. Yine cümle baþý olarak büyük harfle yazýlan “Mehtap” kýz ismi de olduðu için ve yine “Ben seninle bittiysem sen de artýk bit! “ dedim” dizesinde de bitmek fiili hem yeþermek hem de yok olmak anlamlarýný çaðrýþtýrdýðý için ihamlýdýr.
Karakter tabakasý: Öncelikle duygularýný, düþüncelerini, hayallerini anlatmak için iki üç tane uyaklý sözcük bulamadýðý için serbest þiir yazanlara bir anlamda göndermedir. Kýrat hecenin þairidir. Ölçülü, duraklý, tam ve zengin uyaklarla her þiirinde ahenge verdiði önemi gözler önüne sermektedir. Þiirlerinin içeriði de zengindir: Gerek bu þiirde olduðu gibi “zehir saçan hece”,” tufan kuþandý zaman” gibi yeni i mgeler, “Bir akrebin zehriyle yerle bir oldu evim” dizesindeki akrebin si mge oluþuyla þiirlerinin içeriði de zengin ve edebi sanatlarla süslenmiþtir. Kýrat þiir biçimi olarak modernlikten ve farklýlýktan yanadýr. Þiirlerinde her ne kadar ben öznesini kullansa da empati ve özdeþim yönü kuvvetlidir. Þiire konu bulurken beslendiði kaynaklar haberler ve sabah programlarýdýr.
Alýn yazýsý (kader) tabakasý: Özellikle annelerin çocuklarýný büyütme, bakýmlarýný üstlenme, yaþlarý kaç olursa olsun onlara þefkat ve merhamet gösterme görev ve sorumluluklarý vardýr. Bunlar analýðýn kaderidir. Rýzkýn temini de bir anlayýþa göre nasip ve kader olarak algýlanýr. Rýzka eriþmek için çaba göstermek gerekir. Ana da olsa insanlarýn tahammüllerinin bir sýnýrý olduðu da unutulmamalýdýr. Evladýn aðzýndan söylenen “Ben mi dedim doðayým?” sözü ise bir anlamda kahýrlanma sonucu kadere isyandýr.
Seddar Ýnce
Sosyal Medyada Paylaşın:
(c) Bu şiirin her türlü telif hakkı şairin kendisine ve/veya temsilcilerine aittir.En Çok Okunan Şiirleri
AFFET BABA DESEM Kİ... KARA GÖZLÜM RİCA EDERİM BAYIM YAKARIŞ SAÇLARIN, AH O SAÇLARIN! HEY BİNGÖL, YAYLA DERE! SARMAŞIK VEZN-İ AHAR MEHMET’İM