MENÃœLER

Anasayfa

Åžiirler

Yazılar

Forum

Nedir?

Kitap

Bi Cümle

Ä°letiÅŸim

GÖRÜNEN YILDIZLAR
vega4

GÖRÜNEN YILDIZLAR



“Gökte de yýldýz ellidir
Ellisi de bellidir
Gizli de sevda çekenler, amaaan!
Bakýþýndan bellidir.

Gökte de yýldýz sayýlmaz
Çið yumurta soyulmaz
Güzel seven yiðidin, amaaan!
Emekleri zayolmaz.”

Diyor bir Burdur Türküsü.

Çýplak gözle görülebilen yýldýzlarý,
Taaa Babil’liden buyana bölgesel olarak gruplayýp,
Þematik olarak, birþeylere benzetip, isimlendirmiþler.
Büyük Ayý, Küçük Ayý, Avcý Takým yýldýzý gibi.

Ýskenderiye Kütüphanesi’nde mevcut bir kitapta;
1.022 yýldýzýn 48 takýmyýldýz olarak tasnif edilip,
Milattan sonra ikinci yüzyýlda listenelendiði bilinir.

Ýþte bu birikimleri; Uluslar Arasý Astronomi Birliði
1922 yýlýnda 88 takýmyýldýz olarak sabitlemiþ...

Ekvator bölgesinde bulutsuz, uzun bir gece boyu,
Tüm takýmyýldýzlarýn merasim geçiþini izlemek mümkün...
Kutuplara doðru ilerledikçe diðer kutup tarafýndaki
Takýmyýldýzlar görüþ alanýmýzýn dýþýnda kalmaya baþlar.
Kutup noktasýnda asgari miktara düþer.

Ülkemizden ise; 40 takýmyýldýz genelde görünür.
Kutup Yýldýzý’nýn yakýn çevresindeki,
Altý takýmyýldýz; yýlýn her günü,
Bulutsuz her gecenin her saati mutlaka görünürler.
Bunlar; Küçük ve Büyük Ayý’lar,
Kral ve Kraliçe
Ejderha ve Zürafa takýmyýldýzlarýdýr.

Bu altýlýnýn dýþýnda;
Tutulum Çemberi ve Gök küre Ekvatoru kuþaðýnda kalan
Diðer takýmyýldýzlar ise; yýlýn deðiþik günlerinde,
Akþamýn ilk saatlerinden,
Gecenin son saatlerine kadar
Deðiþik miktarlarda geçip giderler.
Takýmyýldýzlarýn izlenme süreci;
Gecenin süresiyle doðrudan iliþkilidir.
Yani upuzun 21 Aralýk gecesinde sayýlanlarla
Kýsacýk 21 Haziran gecesindekiler doðal olarak farklýdýr.

Þimdi bulutsuz bir 23 Eylül gün dönümünde,
Yani gece ve gündüzün eþit olduðu günde;
Saat 24 00 itibariyle,
Ülkemizden tamamý görülen takýmyýldýzlarý,
Kuzey doðudan güney batýya doðru sayýyorum;

Büyük Ayý, Ejderha, Küçük Ayý, Herkül, Kartal, Kalkan,
Vaþak, Zürafa, Kral, Kuðu, Yunus, Ok, Oðlak, Lir,
Ýkizler, Arabacý, Perseus, Kraliçe, Kertenkele, Kanatlý At, Kova,
Avcý, Boða, Üçgen, Koç, Balýklar, Andromeda, Güney Balýðý,
Irmak, Balina, Heykeltýraþ, Ocak, Anka, Turna…

Saat 24 00 itibariyle saydýðým bu 34 takýmyýldýzýn
Tüm yýldýzlarý göz önündedir.

Saat 24 00 itibariyle görülen bu takýmyýldýzlardan;
Bir kýsmý batýdan batmaya baþlarken,
Doðudan baþka takýmyýldýzlar doðmaya baþlarlar.
Böylece 50 takýmyýldýzý görmek mümkündür.
Yýllýk periyotta Burdur’lunun dediðine gelir hadise,
Tabii ki; TAKIMYILDIZ BAZINDA.
Þiirin hece sayýsý uðruna takýmýný atmýþ,
Kestirmeden 50 YILDIZ demiþ Burdur’lu...

Gündüzleri yýldýzlar uyuyorlar mý?
Gündüz de yýldýzlar
Gecenin temposuyla ayný hýzda geçiyorlar da
Güneþ’in etkisinden göremiyoruz caným.
Tabii onlar geçmiyorlar da;
Biz, eksenimiz etrafýnda dönerken
Sanki onlar geçiyormuþ gibi oluyor...

Hatay’lýlar Sinop’lulardan daha çok yýldýz sayarlar.
Çünkü ekvatora daha yakýnlar.

Yýldýzlarýn çeþitli tasniflerinden biri de;
Görülen parlaklýk durumlarýna göre yapýlanýdýr.
Bu parlaklýða kadir denir, ampulün watý gibidir.

Rahmetli babam
Kadir Budak KARAMAN’IN ruhu þâd olsun,
Benim için 1 inci kadirdendi tabii.

Kadir derecesini,
Yýldýzýn büyüklüðü ile karýþtýrmamak lazým.
Yýldýz var; bücürdür ama çok yakýndýr,
Pýrýl pýrýl görünür.
Yýldýz var; devdir de çok uzaktan gelen ýþýðý,
Yorgundur, bitkindir,
Dünyamýza onun haþmetine uygun olarak ulaþamaz...

En parlak görülen yýldýzlar birinci kadirdendir.
Parlaklýklarý her basamakta iki buçuk kat düþürülerek
Ýkinci kadirden geriye doðru tasnif edilirler.
Çýplak ve normal gözle görülebilenler
Altýncý kadire dâhil olanlardýr.

Birinci kadirde on dokuz, ikincide elli yedi,
Üçüncüde yüz yetmiþ dört yýldýz bulunur.
Birinci kadirden bir yýldýz;
Altýncý kadirdekinden 100 kat daha parlaktýr.

Yedinci kadir ve ötesi basamaklardaki yýldýzlar
Dürbün, teleskop ve benzeri cihazlarla görülebilir.
Güneþ, Ay ve parlaklýk sýralamasýndaki ilk beþ yýldýz;
Sirus, Canopus, Arcturus, Rigel ve Vega
Kadir deðeri itibariyle
Çok fazla parlayarak, farklýlýk gösterdiklerinden;
Genel tasniflerin dýþýnda tutularak
Eksi ( - ) deðerlerle ifade edilmiþlerdir.

Yýldýzlarýn ýþýklarý çok yol kat ettiðinden titrektir.
Gezegenlerin ve yapay uydularýn yansýttýðý ýþýklar,
Sabit görünümlüdür, titremezler.

Normal bir gözün,
Geceleyin görebileceði yýldýz sayýsý 5 bin 200 kadar olup,
Bunlarýn 2 bin 873 tanesi kuzey yarým küreden,
2 bin 327 si güney yarým küreden görülebilir.
Fotoðrafta görülen, kitapçýlarda satýlan GÖK ATLASINI
Günlük takvime ve baktýðýnýz yöne göre ayarlayýp,
Görünen tüm yýldýzlarla tanýþabilirsiniz.

GÖKYÜZÜ demiþtim bir þiirimde.

Süleyman KARAMAN vega4

NOTLAR:

1… GELECEK BÖLÜM (22) GÖK CÝSÝMLERÝNÝN BÜYÜKLÜKLERÝ
2… Ýtalik yazýlar gizli sesim, SÜLO’MUN konuyu açma çabasýdýr.
3… GÖKYÜZÜ vega4 ( Edebiyat Defteri )

Sosyal Medyada Paylaşın:



(c) Bu şiirin her türlü telif hakkı şairin kendisine ve/veya temsilcilerine aittir.