Bir Cuma Akşamı Şangay Sokakları

Bir cuma akþamý, Þangay sokaklarý...
Bir tek gökyüzü ýssýz, kirlilikten olmalý.

Taichi yapýyor teyzeler,
Amcalar dansa dalmýþ.
Bir hayli baþarýlý,
Dile getirmede kendini,
Alýþveriþ arabasýna baðlanmýþ
Yarý þaka yarý gerçek hoparlör.
Fakat çok sesin çýkmamalý bu coðrafyada,
Ve ille de çýkacaksa, o ses, olmamalý seninki.
Ýþte geldi kýstýrmaya hoparlörü,
Bir polis ve bir zabýta.

Meraklanýyoruz bir anda,
Duyunca yüksek perdeden,
Konuþmasýný çok sayýda insanýn.
Sanýrsýnýz kavga ediyorlar,
‘Elveda’ deniyormuþ buna, halbuki.

Ama akýllý telefoncuyla kavga eden genç han’fendi,
Veda etmiþe benzemiyordu hiç;
Bir baþlangýç da sayýlamaz onunki.
Burada konular öylesine tükenmiþ olmalý ki,
Akýllý telefonlarýn akýlsýzlýklarý (yoksa insanlarýnki mi?)
Kavga nedeni.
Kim akýllý? Kim akýlsýz?
Hatta soralým: Hangi insanlar
Baþkalarýnýn telefonu gibi yaþayýp gitmekte
Ya da yaþarmýþ gibi görünmekte.

Bir cuma akþamý, Þangay sokaklarý.
Henüz kapanmamýþ, durur esnaf lokantalarý;
AVM’ler yanýnda AVM’ler arasýnda,
Bu tokikentin motorlarýna,
Yað olmamýþlar henüz; böyle ne zamana kadar?..

Sokak karaokesi, sokak aerobiði, sokak dansý...
Elektronikçiler, berberler, galeriler, kitapçýlar.
Hayvanat bahçesi; insanat bostaný.
Sirkle karþý karþýya düðün sarayý (Rastlantý mý?)
Televizyonda çocuk þenliði,
Yer yer parçalý bulutlu bir Mecidiyeköy havasý,
Keyefsi, mekdanýlds, börgerking, starbaksa karþý,
Geleneksel çay ve çaydanlýk savaþý.
Henüz kesilmemiþ aðaçlarý parkýn,
Evsizlerin yuvasý olmamýþ metro, þimdilik.

Oturmuþum bir Gansu lokantasýnda,
Oturulacak bir yer kalmayacak belki de,
Bir daha uðradýðýmda bu gökdelen adasýna.

“Þu apartman, 2 milyon dolar” diyor bana, iç çekerek,
Mao’nun kýzýl kitabýný satmaya çalýþan amca.
“Çalýþan” diyorum çünkü pek de kalmadý,
Ýnanan, kitaplarýn kýzýllýðýna.
“Bir kitap okudum hayatým deðiþti” günleri,
‘Akýl oyunlarý’yla,
Geride kaldý bir hayli.

Bir nevi Pandora küfesi koca þehir; Atlas’ýn dünyasý.
Sýrtta taþýnmalýdýr, ama bilinmez
Ýyiye mi kötüye mi alamettir, bu sýrt aðrýsý.
Kimin eliyle çýkarsa sokaða, ondan gelir yazgý da.
Yükseldikçe yükseliyor üç dað, dediklerine göre,
Katlanarak pahalýlanýyor,
Eðitim daðý, saðlýk daðý, emeklilik daðý.

Samuray kýlýcý saplý þemsiyeler,
Kýzdýrmaz mý o yüce gökleri?
Ya yeþim kralý, efendimizi?

Bir hayli deðiþti aslýnda, orta krallýk.
Yanardöner resmine bakýlýrsa ülkenin,
Havai fiþekler aldý kýzýl yýldýzlarýn yerini.
Ondan mý yoksa onun nedeni mi,
Gençliðin kumbarasal havailiði?..

Yine de, bu yap-boz þehir yýkýcýlýðýnda,
Dinamizmi var mý, tarihin motorunun?
Kendi parasýný basar mý yine, eskisi gibi,
Aðaya beye isyan eden Çin köylüsü?
Bu topraklar eskisi kadar bereketli mi
Yetiþtirmek için, umut aðacýný?
Sorunun yanýtý, yasaklananlardan belli;
Çünkü yasaklarý her bir ülkenin,
Korkularýna karþýlýk gelir yönetenlerin.

Uðursuz 4, 14, 44, 144
Geçer mi tur bindirince uður çemberinde?
Ve uðurlu zamanlamada ise doðum saati,
Daha hýzlý mý olur sulara gömülüþü, Atlantis gibi
Ve elbette Titanik gibi,
“Haramilerin saltanatý”nýn.

Artýyor pisliði kentlerin,
Gökdelenlere sýkýþtýrýlmýþ köylerin,
Yatay köyler dikelmiþler,
“Ben kentliyim” demiþler,
Deyince olmuyor diye,
Hiç düþünememiþler.

Atardamarlara aksa da laðýmlarý,
Karýþsa da toplardamarlarla;
Kim temizliyorsa bu kenti,
Temizleyecek bütün ülkeyi.
Söndürüp havai fiþekleri,
O düðünsel cephaneleri,
Uçuracak tüm kirlilik sisleri içinde,
Ýçi ayçöreði dolu dilek fenerlerini.
Ve küllerinden bunca yükselenlerin,
Yeni bir dünya doðacak yepyeni,
Ai Çing’in özlediði.
Bin yiðit bulunur elbet, en güçlü ejderhaya bile denk,
Bundan baþkacasýný yazmamýþtýr, yazmayacaktýr,
Çin tarihi.




8-11 Kasým 2013, Þangay, Çin

Kaynak: Gezgin, U.B. (2017). Haiyan Tayfunu: Þiirler 2013 [Typhoon Haiyan: Poetry].
 

Sosyal Medyada Paylaşın: