KELE

Ana dil: Ayný ülke vatandaþlarýnýn kullandýðý ortak dildir. (TÜRKÇE)

Ana dili(anne dili): Bir insanýn doðumuyla birlikte içinde bulunduðu topluluktan ve ailesinden öðrendiði dildir. (Örneðin: Ýç anadolunun çok büyük bir kesiminde Annaç=yamaç, karþý. Yadýrgý=yabancý, el. Kele=Ayol, yahu, ) gibi.

Þive: Yaþanýlan yöreye göre farklýlýk gösterir. Yaþadýðýn çevreden öðrenilir. (Örneðin: Ýstanbul geliyorum derken, Erzurum gelirem, Keskin(genellikle köyleri) geliyrim, Trabzon geliyrum) der.

Aðýz: söz dizimi ve anlamca farklýlýklar gösterebilen, belli yerleþim bölgelerine veya sýnýflara özgü olan konuþma dili. (Bir yörede ‘’Çay doldurayým mý’’ diðer bir yörede ‘’çay katayým mý’’ baþka bir yörede ‘’çay dökeyim mi’’. dir.

Þiirlerimin bir çoðunda kendi yöremin Ana dili, þive ve aðýzlarýný kullanmaktan büyük bir keyif alýyorum.

KELE
(Azýcýk dedikodu)

Baðýra çýðýra sesim gýsýldý,
Heç kimseler cuvap vermiyir kele.
Boðünnerde suratý bek asýldý,
Ýrebeç odunu gýrmýyýr kele.

Topallýyýr herhal gene boðuþmuþ,
On denesi bir araya yýðýþmýþ,
Bizim it’in huylarý da daðiþmiþ,
Yalýný vermezsem ürmüyür kele.

Ekmek evirirken yahmýþ Þerife,
Gýrýdýp duruyu süslü Zarife,
Kezzik neye darýldýysa herife,
Üzümü bandýrýp sermiyir kele.

Uzun Iraz yitirmiþ de eþþeði,
Aramaya getmiþ bayýr’aþþaðý
Irgatlýh supasý gimi uþaðý,
Bi dakga yerinde durmuyur kele.

Sayhý millonerler gimi duruyur,
Acer gelin gýrýdarah yeriyir,
Gendini naðadar yuðsek gorüyür,
Vallaha kimseyi gormüyür kele.

Abbas gýlavlanmýþ* emmi gýzýna,
Ýki dene tel dahdýrmýþ sazýna,
Geçennerde sürme almýþ gozüne,
Alýp da bi kerle sürmüyür kele.

Baða doðru ayah yalýn yerimiþ,
Toprahlarý saða sola kurümüþ,
Sülo’nun avradý eyi kirimiþ,*
Samannýða bile girmiyir kele.

Ne dediyse Lemziyenin keloðlan,
Aðnatmýyý gumasýnýn çiloðlan,
Kusüp getmiþ ik’evlinin del’oðlan,
Bir gun hallarýný sormuyur kele.

Ne kermeyi bilir ne de tezeði,
Ne kirik* biliyir ne de buzaðý,
Yýrtýh pýrtýh gocasýnýn gazaðý,
Elinden gelip de örmüyür kele.

Gullü’nün inadý her gun dutsa da,
Anasýna gýzýp erken yatsa da,
Ervani naðadar tembeh etse de,
Gýþlýh turþusunu gurmuyur kele.

Ýhsan ÞOLA (Ervani)

Kele: Daha çok kadýnlarýn kullandýðý
ayol, yahu, anlamlarýna gelen ünlem.
(TDK Türkiye Türkçesi Aðýzlarý Sözlüðü- derleme sözlüðü)
Kirimek: inatlaþmak.
Kirik: Yeni doðmuþ eþek yavrusu
Gýlavlanmak: tav olmak, gönül düþürmek
Sosyal Medyada Paylaşın: