TERKİB-İ BENT
[ kalin
TERKÝB: Karýþtýrýlmayan, karýþtýrmadan birleþtirilen anlamýna gelmektedir. BEND: Bað, baðlayan anlamýndadýr. TERKÝB-Ý BEND ise bir birinden anlam yönüyle farklý olan kelimelerin birleþtirilip baðlanmasý anlamýnda kullanýlýr. Nazým biçimi bentler de kurulduðundan “Terkib-i bent”. adýný almýþtýr. Genel olarak bent sayýsý 5 ile 10 bent aralýðýnda yazýlýr, ancak daha fazla olanlarýný da görmem mümkündür. Her bent kendi içinde 5 ile 10 beyitten oluþur. Bu beyitler gazelde olduðu gibi kafiyelenir. Her bendin son beytine “vasýta beyiti” denir. Bu beyit’in kafiyelendirilmesi diðer bentlerden ayrý olarak yapýlýr.
Terkib-i bentte, “”vasýta beyti”” her bendin sonunda deðiþir. Vasýta beyitinin üstündeki beyitlerin hepsine “terkibhane” denir. Terkib-i bent’in kafiye örgüsü þöyledir : “aa xa xa xa xa xa xa xa bb xa xa xa xa xa – cc xc xc xc xc xc çç – …”Baðdatlý Ruhi ve Ziya Paþa bu türün usta þairleridir.
Örnek- 1
1.Bent
Sanman bizi kim þîre-i engûr ile mestiz
Biz ehli harâbâtdanýz mest-i Elest’iz
Ter-dâmen olanlar bizi âlûde sanýr lîk
Bizi mâil-i bûs-ý leb-i câm ü kef-i destiz
Sadrýn gözedüp neyliyelim bezm-i cihânýn
Pây-ý hum-ý meydir yerimiz bâde-perestiz
Mâil deðiliz kimsenin âzârýna ammâ
Hâtýr-þirken-i zâhid-i peymane-þikestiz
Erbâb-ý garaz bizden irâð olduðu yeðdir
Düþmez yere zîrâ okumuz sâhib-i þastýz
Bu âlem-i fânîde ne mîr ü ne gedâyýz
Âlâlara âlâlanýrýz pest ile pestiz
Hem-kâse-i erbâb-ý diliz arbedemiz yok
Meyhânedeyiz gerçi velî aþk ile mestiz
Biz mest-i mey-i meygede-i âlem-i cânýz
Ser-halka-i cem’iyyet-i peymâne-keþânýz
Mef’ûlü / mefâ’îlü / mefâ’îlü / fe’ûlün
6. bent
Vardým seher-i taât içün mescide nagâh
Gördüm oturu halka olup bir nica gümrâh
Girmiþ kimisi vahdete almýþ ele tesbih
Her birisinün vir-i zebâný çil ü pencâh
Didüm ne sayarsýz ne alýrsuz ne satarsýz
K’asla dilinüzde ne nebi var ne hod Allah
Didi biri kim þehrimizün hâkim-i vakti
Hayretmek için halka gelür mescide her gâh
Ýhsâný ya pencâh u ya çildür fukarâya
Sabreyle ki demdür gele ol mir-i felek-câh
Geldiklerini mescide bildüm ne içündür
Yüz döndürüb andan dedüm ey kavm olun âgâh
Sizden kim ýrað oldý ise Hakk’a yakýndur
Zira ki dalâlet yoludur tuttuðunuz râh
Tahkik bu kim hep iþimiz zerk ü riyâdýr
Taklide siz taâtiniz cümle hebâdýr
Baðdatlý Ruhi
ÖRNEK-2
1.BENT
Sevdim güzel bu günler de ben ki yine sarhoþ
Bir tat bulur gülüþler de, sevgisi de bir hoþ
Bir aþkla, doldu gönül, sevindi, aþký için
Sen kalbi, yandý dedin, gördüm ki o sev gi boþ
Alsan da, dersi gönül, bu sende, sancý yârâ
Kim güldü, aþkta canan, kolay sa, haydi gül koþ
Bak gör ki, nâsýl eser, serince, baþta rüzgar
Dinler mi, kalp bu canan, esince, hoþ isen coþ
Kalbimde, bunca âzap, sârýnca, derde beni
Her yerde, vardý bûlut, sîyah ve, hem de çok loþ
Mümkünse, her bakýþ tâ, ben kî zelil, olur um
Aþkýn ki, kalbimde yar, dert oldu, bil ki nâ hoþ
Sadýk Daðdeviren
2.BENT
Aðlama, sen ey canan, kahkaha at bence gül
Yar seni, bendim seven, sen yürekte gonca gül
Sevdi de, her an yanan aþkla güzel sultaný
Hem kapatýr yûzünû, gizleyecek olsa tül
Gel dese, gitmez miyim, senli güzel, yerlere
Bekleme, gûzel yarim, kalplere zor, bil ki zül
Gülmese, þansým dahâ, bak bu gönül del olur
Öyle ki, bitmiþ yürek, Anka olup, yandý kül
Sevdiði, yýllar yýlî, bekledi bak, hep onu
Yaptýðý, teklif güzel, kaçma inan, çok makül
Ben sana, verdim gönül, aþka olan, sabrý bil
Yellere, salmýþ canan, savruluyor, bak kakül
Sadýk DAÐDEVÝREN
Mef’ûlü / fâ’ilâtün / mef’ûlü / fâ’ilâtün
KAA KKAK KAAK KAK
Sosyal Medyada Paylaşın:
(c) Bu şiirin her türlü telif hakkı şairin kendisine ve/veya temsilcilerine aittir.