Tırtar

Týrtar

dedem “rivayet ki:
"Süleyman Þah" Fýrat’a düþtüðünde
bizim Týrtar Aþireti ,
Caber Kalesini yurt tutmuþ kendine

Caber Kalesi, Fýrat’da Süleyman Þah’ýn
suya düþüp boðulduðu yerde
Cumhuriyet kurulunca hemen 1924’de
Türk Bayraðý çekilmiþ gönderine
o gün-bu gün bir Türk Karakol’u vardýr türbede
baraj yapýlýnca sular altýnda kalmasýn diye
taþýnmýþ þimdiki yerine Dokuzyüzyetmiþbeþ’te

ýra(ha)t-dirlik vermeyen;
Araplarýnan gavga-niza derkene,
kimezi Ayýntap’a, Ýslahiye taraflarýna
çekmiþ-ðetmiþ
kimezi Diyarbekir’e
orda da Kürtler dirlik vermeyinþe
deveyi, geçiyi katar edip yola düzülünmüþ
kimezi obasýný alýp,
Ayýntap’dan Mersin’e göçmüþ,

Erdemli’yi Zülüfke’ye doðru geçivirince
Cennet-Cehennemin olduðu yere
Ashab-ý Kehf’e az bi mesafede
gonduklarý yere Týrtar demiþler gene

"-oradan da gün olmuþ dört oba
yes etmiþler
yola düzülmüþler
Toroslar boyunca
‘ver elini’ gelmiþler Gabaca sýrtlarýna,
yörük býçaðý çalmýþ dekenin boðazýna
ciðerini dakmýþ çalýnýn dalýna

ertesi günü bakmýþ
"-ciðer gurumuþ" deye
bu yüzden gelmiþler hinciki Garatepe’ye,
burada da bi(r) göðeci boðazlamýþ
devrisi ðün baksay ký ciðer temteze

neye yosdu , neye öyle höküm verdiyse
develeri ihdýrmýþ, dengini, pýlýyý-pýrtýyý endirmiþ,
kara çadýrýn kazýðýný çakmýþ yere
dört çadýrlýk yörük obasý bura yerleþmiþ."

Týrtar’dan gelen;
Hacý Karalý ailesine Hacallar •
(Hacý(kara)lýlar) denilmiþ
Kara Mehmetoðlu Mehmet Bey’den gelenlere
Kara Memetler
Kart Mehmetin ailesi Kart Mehmetler diye
anýla gelmiþ (Karademir)
Osman Bey’den gelen,
Bocutlara da Beyler•

Gencellideki Aþkar Yörükleriyle
Avþarlýlarla, Çakallarla, Gazirililerle, Sarýkeçililerle
akrabalýklar kurulmuþ
Týrtar bir iken iki olmuþ

Yirminci Yüzyýlýn hemen baþýnda
ilk evlerin inþasýna baþlanmýþ
ve geçilmiþ yerleþik hayata
1903’te Týrtar Muhtarlýðýna aþiret köyler baðlanmýþ
Kara Sümen tam 33 yýl muhtarlýk yapmýþ
o yýl yapýlan cami,
19’da yenilenmiþ
mer’alar açýlmýþ
çifte çubuða garýþýlmýþ
kalakalýnmýþ









“-1937’lere gelindiðinde
urgan hesabý arazi sa(hi)bý olduk
dað-bayýr mera, çalý dibi eþeledik
iki avýþ toprak uçu
guþun-gurdun yuvasýný bozduk
ora bura öbeð-öbek çarþak yýðdýk
ganlý -manlý ne arar
garýnýn boyu-yüklü
gedeler aðlar

üþ yaþýndaký çocukdan medet umar olduk
bi tas su isdesen
deben -düþ
düþe-gaka getirene ðadar
yarýsý yere dökülür
varý-bakarsýn
desdi devrilmiþ

sanki ardýndan atlý geliyo a gappao(ð)lu
sanký yö(v)müyeye ðetdin
sanký aða baþýnda bekleyoru
boþla ðel, emme ne arar
aðþama-ðadar
dilim-dama(ðý)m gururdu

önüm sýra ne çocuklar
ne boyu-yüklü ðarý
kimsenin sesi çýkmazdý
eve de ðelidim
valla atýlý ðederdim

o ðünner getsin de ðelmesin
hincikinnere ne var len
yediðin öðünde
yemediðin arkanda
Alla(h)a þükür bizim de var emme
diþ kesmedikten keyri
dat alýyon desen de
yalan vallayhi








hinci hanký gonþunun gapýsýný çalsan
bi çomaç veren çýkar
kime hýzmata varsan
adam gakar-dutar
hal çarasýna bakar
esgiden
bende yok ku
sana versem
isde canýmý veren
emme yok
yok

ya bende olmalý demiþ
ya bana verende
hýzmat görmeyen gonþu
adamý hacat sa(hi)bý yapar
hinci
bende de var
bana verende de

esgiden guru yavan
acý sovan
ne bulsan yeniyodu
hinci
yesen bile
aðzýnda diþ yok

hiþ bi þeyin esgi dadý yok
yookkk
yok













DÝPNOT
M.S. 1086
Dokuz Oðuzlar’ýn Üçoklar kolundan küçük bir sülale
Caber Kalesi: Minik Vatan (Suriye topraklarý içinde) Süleyman Þah’ýn Türbesinin bulunduðu yer
halen; Suriye yapacaðý yeni barajla ayný sýkýntýyý devam ettirmektedir.
Buradaki Týrtar köyü 20 yýl kadar önce Narlýkuyu ve Kumkuyu ile birleþerek belediyelik (Kumkuyu Belediyesi) olmuþtur.
yes etmekten kasýt top yekün, hep birlikte
Senirkent’in Büyükkabaca beldesi
sýrt: daðýn yamacý, yüzü, eteklerinden doruklarýna doðru kýsým, bayýr
göðeç: iki yaþýnda hadým, iðdiþ edilmiþ çebiç
devrisi gün: ertasi gün
taptaze
yosmak: yorumlamak
Hacý Kara Ali
• karakaya’lar
 karakurt’lar
 karademir’ler
Bocut: sürahi, maþrapa, kulpsuz testi, (kýsa anlamýnda)
• altýnay’lar
 deveci’ler
 çakallar; çakal ebeler, Aþaðý Týrtardaki cengiz’ler
 gazirililer; kel dudu, kel sülü ve arif osmanlar
 aþaðý ve yukarý Týrtar’lar
Gencelli, Taþev, Aþaðý Týtar
1919 yýlýnda yapýlan bu cami; 1978 yýlýnda yenisi yapýldýðý için yýkýlmýþtýr, bilahare depremden zarar gördüðü için Hacýamatlarýn Hacý Ahmet Þen’in gayretiyle yeniden yapýlacaktýr.
çarþak: tarlada öbek öbek yýðýlmýþ küçük taþ birikintisi
kaðný,
gede: (öksüz kaldýðýndan olmalý) zayýf, çelimsiz, kara-kuru, ufak-tefek, geliþememiþ
debenlemek: eskisi kadar hýzlý, canlý olamamak, tavaþlamak,
boþlamak: býrakmak, vazgeçmek
boþlan endeki lafý; konuyu deðiþtirin
atýlýp gitmek: gülmekten/yorgunluktan bayýlýp düþmek
hacat/hacet : alet, eþya

Sosyal Medyada Paylaşın: