BALAMA

EDVARD BAYIROÐLU MÝJÝT

ENE-SAY, ULU ANA veya YENÝSEY olarak anýlan Yenisey Vadisi’nin hadda tarih öncesinde Biritanya ve takým adalarýnýn ayrýca,Grönland ve islanda Adalarýnýn ilk ve gerçek sahibi gerçek yerlileri Tuvalý Türkleridir. Geçmiþ dönemlerin birinde buzullar eriyib güneye akýn eddiðinde –bugün Ýngiliz Tuvalý Takým Adalarý olarak, dün Tuvalý olarak anýlan - bu adalarýn Tuvalý Türkleri’nin olduðu ve adalar canlýlarýnýn tamamen soðukdan ölmüþ olduklarý tarihde gizlidir.Yenisey Vadisi’nden ve Buryat’a kadar uzanan bölgede yaþayan Tuva Türkleri’nin çoðunu da Moðollar istila anýnda katletmiþlerdir. Tuva Türk Halký, ‘Sovyet Ýhtilâli’ ile tekrar bir soykýrým daha yemiþdir.Topraklarýnýn çoðuna,Ruslarca el konmuþdur. Özellikle de Stalin döneminde soykýrýma ve sürgüne mâruz býrakýlmýþlardýr.
Tuva Siyasi Lideri Buyan BADIRGI tarafýndan (1921-1927 ) de Tuva Türk Cumhuriyeti kurulmuþdur. Tarihde yüz milyonluk Tuvalýlar bu gün, Rusya Federasyonu’na baðlý özerk bir cumhuriyet olarak yarým milyon nüfusuyula hayatýný sürdürmekdedir.
Bayýroðlu Mijit, Tuvalý Türk Özerk Cumhuriyeti’ndendir.’Rusya Federasyonu Yazarlar Birliði’ üyesidir.Tuva ve Rus dillerinde yazmakdadýr. Yazar E.Bayýroðlu Mijit, 22.04.1961 de Tuva Türk Cumhuriyeti Ulug-Hem (Yenisey) Ýlinde doðmuþdur.’Gorki’ adýndaki ‘Literatür Enstitüsü’nü 1993 senesinde tamamlamýþdýr. “Tuva’nýn Kitap Yayýn Merkezi”nde ve “Ulug-Hem” (Yenisey) Dergisi’nde editör olup “Tuva Gençleri” Gazetesi’nin baþ redaktörüdür.”Edist Vineyya Turksiya” da yani, “Dünya Türk Birliði’nde üyedir. “Kök –Oðul” adýndaki “Kültür San’at Merkezi”nde görev yapmýþdýr.
“Tuva Sosyal Bilimler Enstitüsü Edebiyat Bölümü”nde çalýþmakdadýr. Yedi þiir antoloji kitabýnýn sahibi,”kimsin Sübedey Bahadýr?”,”Çirgilçinner ( ýlgýnlar )” “Örgül”, “Külteðin”, “Oytulaaþ (Oyulu aðaç)”, “Geyik Yüreði” adýnda çok sayýda tiyatro eserinin yaný sýra “Odlu Boynuzun Serüvenleri” diye tiyatro gösterimine sunulmuþ masalýn yazarýdýr.

ENE-SAY: ULU ANA ( YENÝSEY )

ULUÐ-HEMÝM ERGÝM – NE ÝYÝN
( HEPÝMÝZÝN YÜCESÝ SEVGÝLÝM- NE ÝYÝSÝN )

Uygu-dýþ çok þapkýn agýmýnda
(Uyku rahatsýnz tiz mecraýnda)
Ulus çonnuñ yörelderi siñgen,
(Ulus- nüfusun yöreleri sýðýngan,)
Ene-Say dep erte-burun attýg
(‘ulu –Ana’ diye, erken kadim,namlý.)
Enereldig Ulug-Hemim ergim.
( Analarýn eli hepimizin yücesi sevgilim.)

Sayan bile tañdý- Uula sýnar
( Sayan ile tamgalandý ufalanýb kýrýla,)
Çayattýngan þiveler boop kamnaan,
( Alýþkanlýk týðlar boðulur korunmayan,)
Ederge – hek bazarga kök bolur,
( Kadere hak yeniden kök olur,)
Elbek, baylak Ulug–Hemim ergim.
( ‘Elbeyi’ varsýl hepimizin yücesi sevgilim.)

Demir-salýn þýgjap algan buura,
( Demir- Salýn yönlensin buðra obasýna,)
Deñger attýg hayýrakan daglar,
( Semirgen adlý hayýrakan daðlar,)
Kamýk çonun kadagalap, turar
( Kamu çoðunluðun çýban uclarýný kökler )
Hayýralýg Ulug-Hemim ergim.
( Hayýr alan hepimizin yücesi sevgilim.)

Möñge noogan ezimner deg çýmçak,
(Ilýk yeþil esen pehlivan gibisin Buzdaðý.)
Möñgünnelgen hemneri deg höglüg,
( Ebedi sim kemer takmýþ gibi keyifli.)
Hülümzürüü hün deg çýraan çonnug
( Gülümseyen gün gibi, çýraðan semirli,)
Küjür çurtüm-Ulug-Hemim ergim.
( Kaþýr yurdum hepimizin yücesi sevgilim.)

Edvard Bayýroðlu MÝJÝT ( MECÝT)

Tuvaca’dan türkceye çeviren
Araþdýrmacý yazar: Yusuf ÖZKARA
6.12.2012
Sosyal Medyada Paylaşın: