Gazel-27

O bâg-ý âlem-i þems cân-ý cânân içre cân olmuþ
Dönüp gülzâr-ý hüsnün cân-ý bîcân içre cân olmuþ

Zuhûr-ý âteþ-i aþkdan siriþk-i çeþmimin nûru
Ziyâ-yý þebnem-i ter mâh-ý tâbân içre cân olmuþ

Düþüp mürg-i dil ü câným hevâ-yý nâfe-i çîne
Buhûr-ý câne zülf-i bûy-ý reyhân içre cân olmuþ

O sûz-ý âþiyân-ý nâle ü efgân yanar nâ-çâr
Gönül kârûre-i gam tîr-i müjgân içre cân olmuþ

Cevâî dürr-i güftârýn gülistân-ý gül-i hüsne
Hezâr-ý aþk-ý sultân la’l-i mercân içre cân olmuþ

1- O güneþ ve onun yýldýzlarý cânân içinde cân olmuþ. Güzelliðinin gül bahçesi cânsýz câna (aþýða) dönüp onun içinde cân olmuþ.
Bir güneþ gibi parlak ve güzel olan sevgiliye etrafýndaki tüm yýldýzlar ve gezegenler tâbidir. Ve bunlar sevgilinin güzelliðinin birer parçasý olup onun cânýnda cân bulurlar. Ýþte o güneþ gibi güzel olan sevgili güzelliðinin gül bahçesiyle aþýða dönüp de bir baksa aþktan yanýp âdeta cânsýz kalan aþýðýn cânýna cân verir.
2- (Ey âþýk!) Gözünün yaþýnýn ýþýðý aþk ateþinin zuhurundan o ay yüzlü sevgilinin yüzündeki çið tanelerinin parýltýsýyla cân bulmuþ.
Âþýk maþukun güzellik unsurlarýnýn aks-i amelidir. Sevgilinin yüzü ay gibi parlak olduðu için buna mukabil aþýðýnda gözyaþý aþk ateþiyle parlak olacaktýr. Bir nevi âþýk gözyaþlarýnýn rengini sevgilinin ýþýðýndan alýr. Ama unutulmamalýdýr ki tüm bu parlaklýkla beraber aþk ateþinin manbaý sevgilinin güneþ olan cânýdýr.
Bu beyiti þu þekilde de anlamak mümkün: Aþýðýn taze çið tanesi olan gözyaþý sevgilin ay gibi parlak olan yüzüne düþüp cân (parlaklýk) bulmuþtur. Aslýna bakýldýðýnda hayal dünyasýnýn bir nihayeti olmamasý hasebiyle þiiri her okuyan farklý bir hayal dünyasý da bulabilir.
3- Gönül kuþum Çin miskinin (saçýnýn) hevesine düþüp, o cânýmýn buhuru sevgilinin reyhan kokulu saçý içinde cân bulmuþ.
Sevgilin saçý çoðu zaman güzellik hazinelerini kapatýp aþýða mani olsa da güzelliði ve kokusu itibariyle aþýðý kendine çeker ve sýrra ulaþma yolunda aþýðýn gönlünü oyalar. Bu yolda aþýðýn micmer yani közle dolu olan buhurdanlýðýnýn kokusu sevgilin güzel kokulu saçýnýn içinde yeniden cân bulur ve kokusunu sevgilinin saçýndan alýr.
4- O inleyiþ ve feryat yuvasýnýn ateþi, derdi (gönül) çaresiz yanar. O gam kabý olan gönül/ o göz bebeði, gözün karasý olan gönül, sevgilinin kirpiðinin oklarý içinde cân bulur.
Aþk yolunda aþýðýn yüreði adeta inleme yuvasýdýr ve buradaki derdin, ýztýrabýn ateþi ister istemez yanar durur. Gam kabý olan veya göz bebeði olan bu gönül daima sevgilinin kirpik oklarýnýn hedefindedir. Bir bakýma gönül ateþinin yanmasýna sebep olan da bu oklardýr. Aþýðýn kalbi bu yanýþla heveslerden temizlenir ve avý çekerken aslýnda yeniden o kirpik oklarýnda cân bulur.
5- Ey Cevâî söz incin olan o sultanýn aþkýnýn bülbülü sevgilinin güzelliðinin gülü olan gül bahçesi için mercân dudaðýn içinde can bulmuþtur.
Sevgilin güzelliði bir gül bahçesi ise o bahçenin gülü de sevgilin mercan gibi kýrmýzý olan dudaðýdýr. Ve bu dudak için aþýðýn (Cevâî) söz incisi sevgilin güzelliðinin bülbülü olup, bülbül gibi o güzelliði aðzýndan inci gibi döker.
Sosyal Medyada Paylaşın: