biz insanlarýn yanlýþlarýný düzeltebilmeleri için
ve doðrularýnda da yanlarýn da olmak için varýz
insanoðlunun tenkit huyunun müptelasý olduðu bilinir
bazýlarýmýzýn da tenkitlere bir hedef tahtasý olduðu da malum
insan oðlu zayýftýr mutlaka yanlýþý olacaktýr elbet
acaba beþerler neden dolayý hep biri veya birbirlerini
neden tenkite tabi tutarlar ki?
tenkitin bir yararý var mý peki?
yoksa sýrf zarar vermek için mi kullanýlýr?
tenkitin ön ve arkasýnda yatan esas gerçek sebep nelerdir?
acaba tenkit nedir nasýl ve ne þekilde yapýlmalýdýr?
bir kötü amaç uðrunda yapýlan tenkit
bomba gibidir iki tarafa da zarar verir
insanýn vahþisiyle iblis bile baþ edemez
büyüyüp giden bu sualler demetinin çok farklý soru ve cevaplarý vardýr elbet
ikili iliþkilerin daha iyi bir hal ve konuma gelebilmesi için
kusurlarýn fark edilip de kaidesince yerinde söylenmesinde fayda vardýr
ve lakin tenkitte ki yorum formatýnýn
karþý tarafa zarar vermemesi ve iyi niyetli olunmasý þarttýr
bu biçim içinde yapýlan tenkitler de yanlýþý revizyonla düzeltebilme amaçlý olmalýdýr
menfi tenkite odaklanan art düþünceli insanlar zamanla
her konuda bir kabahat ve kusur arama tavrý içine adapte olurlar
bu türlü tenkitin bir huy ve yaþam biçimi olaraktan yapýldýðý da sýk sýk görülür
genelde yýkýcý tenkitlerin gerisinde hissi ve nefsi garezler içerdiði malumdur
çýkar çekememezlik rekabet ve kýskançlýklar gibi
ve bu durum hasetlik içinde ki bu kiþide daima tenkit yapma alýþkanlýðý doðurur
bu tür durum da tenkite maruz kalan hususlarýn amacýnda
tashih gayesi taþýmayýp ve iyi niyette barýndýrmadýðý için
her iki muhatap da etkilenir ve bundan da çok zararlý çýkarlar
her tenkitin mutlaka bir bedeli olacaktýr
er geç ödemek durumun da kalýnacaktýr
bir de tenkitin yer zaman doz ve üslubu çok iyi ayarlanmamýþsa
yýkýmýn fazlalýðý çok daha da þiddetli olur
bireyciliðin bir hüner gibi kötü alýþkanlýklar doðurduðu bu zamanda
bencillikle beraber benlik de olaðanüstü derecede göz önünde tutulmaktadýr
elbette “var olmak için alt etmek” veya “en baþarýlý olma” kuramýyla
hep rakipler geçilmeye çalýþýlýr
bunda da layýðý veçhile yapýlmasý hak ve adaletin kollanýp gözetilmesi lazýmdýr
kötü bir yöntemle tenkit edilip ve kiþisel çýkarlar savunuluyorsa
tenkitler de “kendini karþýdakinin mevki sine koyma - duygudaþlýk” eksikliði vardýr
bir ruhiyatta ne çok problem vardýr bilinir mi ki
her þey öze biçilirken
rakibinin ruhsal durumu neden hiç düþünülemiyor ki
tenkite yoðunlaþanlar da devamlý eksik bir yön bulma dürtüsü galip gelir
ve çoðunlukla tenkit yapanýn aklýna çöreklenmiþ olan
“ben daha iyi bilirim - daha da iyi yaparým” fikri mutlaka vardýr
bu düþünce içinde baþkasýnýn yanlýþ ve eksik taraflarýný çözmeye çalýþýr
bu þekilde rakibinden daha iyi bildiðini sözde kendince kanýtlamýþ olur
ne kadar fikrin üstün gibi görünse de
umulmayan bir fikir fikrine sultan olur
denilen her bir kelamýn karþý taraftan bir aksi bir tepkisi mutlaka vardýr
ayna da önce kendi haline bakmalýdýr
ve bu akisler müspet veya menfi de olabilir
bir kimse hakkýnda bir deðer kaný biçmeden önce
neyi niçin ve nasýl eleþtirdiðini ve bunun sonucunda olabilecek
fayda ve zararlarý göz önünde bulundurmak þart ve gereklidir
ayný zamanda bir soluklanýp iyi tartýp biçme de gereklidir
olumlu ve yapýcý bir üslubun bulanamadýðý deðerlendirmelerde
rakip tarafa kesinlikle zarar verebileceðimizi asla unutulmamalýdýr
tenkit daha ziyade tenkit edilen tarafta
dargýnlýða ve düþmanlýða yol açacaktýr
bu da karakterlerin zamanla
birbirleriyle olan aralýðýnýn açýlmasýna sebep teþkil edeceði aþikardýr
her bir þeyi kýrýcý bir þekilde ve düþünmeden tenkit eden kiþilerin
davranýþlarý daima sevimsizlik uyandýrýr
en yakýn dostlarýnýn arasýnda bile yapayalnýz kaldýklarý çok görülmüþtür
kimse o kiþiye bir sýrrýný veya bir derdini söyleyemez durum ve hale gelir
buda onu yalnýzlýða iter
zira karþýlýðýn da daima menfi bir hareketi mutlaka göreceklerini bilirler
art niyetli düþünce dimaðý bozar
bozuk bir dimað da kiþiliði bozar
art niyetli tenkit karþý tarafýn öz güvenini de bitirir
pasifleþmesine veyahut öfkelenmesine yol açar
daima olumsuz söz iþitenler de
tenkit korkusu ile sakýnmalar ve öz güvenlerinde tedirginlik baþlar
tenkit edilen kiþinin içten içe öfkesinin artmasý halinde de
arada ki tüm iliþki ve münasebetler bozulur
bir þahsýn veya camianýn bir sürü hoþ ve güzel taraflarý olduðu halde
sadece hatalý ve yanlýþ yönlerini ortaya koyma çabasýna girmek gayretinde olmak
bu durumun insaniyet ve adaletle de uyuþmasý da hiç mümkün deðildir
tenkit edilen muhatabýn güzel yönlerinin fark edilmemesi ve bir destek görmemesi
onda ki tüm iyi yönlerin zamanla azalmasýna ve pasifleþmesine yol açacaktýr
bir insanda onca güzel yön ve meziyet varken bir kaç teferruata takýlmak insafa tabi olmasý gerek
deðerlendirme ve yorumlarýmýz da niyet ve kullandýðýmýz üslûp çok önemlidir
rakip tarafýn yaptýðýmýz tenkitlerden fayda saðlamasýnda ki en önemli unsur niyettir
insaniyetli bir durumla konuya yaklaþýmýmýz da iyi niyetliliðimiz hissedilmeli
rakibin bize tavýr almasýna sebep olacak söz ve hareketlerden kaçýnmalýyýz
zira uyuyan devi uyandýrmýþ olursun
tenkitler ince bir yöntem ile yapýlmalý
bu þekilde hem yapýcý hem de pozitif davranmýþ oluruz
hem de rakip tarafýn algýlarýnýn açýlmasýna
ve tenkitlerimizden kâr saðlamasý için de faydalýdýr
niyetleriyle daima ak pak olanlarýn
ufkun da hep açýk bir yol bulunur
niyet ve üslubun iyi ve yapýcý olmadýðý tenkitlerde ise
hem o kiþinin bizden uzaklaþmasýna
hem karþýmýzda olmasýna sebep oluruz
hem de düþüncelerimize karþý kulaðýný kapatmasýna sebep olunur
bir arada birlikte çalýþanlarýn birbirlerini eleþtirmekte çok ihtiyatlý olmasý lazýmdýr
eleþtiren kiþi baþkalarýnýn da eleþtiriye baþlamasýna olanak ve yol açar
bu konumda güven duygusu da darbe almýþ olur
dedikodu ve yermenin artýþýna ve huzursuzluðun artmasýna da sebep olur
bu durumda beraber çalýþma ve randýman alma ruhu zedelenir
etme tutma kulum bir gün senin de gelecek sonun
er veya geç sana dönecektir elbet oynadýðýn oyun
art niyetli tenkitler de kiþiler daima birbirlerinin kusurlarýný görme içgüdüsü baþlar
kardeþlik ve dostluk
güven ve arkadaþlýk unsurlarý zarar görür
hep eleþtirmek
hep itiraz etmek
hep bir yakýp yýkma iþlemidir bu
bunlarda insanlar da býkkýnlýk yaratýr
âdemoðlu bir þeyi beðenmiyorsa daha mükemmelini yaptýrtmaya azmettirilmeli
herkes iyi biliyor ki yýkmaktan doðacaktýr bir çok harabeler
yapýp imar etmekle meydana gelir nice nice harika eserler
velhasýl eleþtiriyi özüne meslek edinmiþ olanlar
ilk önce öz zatlarýný da nefis muhasebesine tabi tutmalýdýrlar
hep rakiplerini tenkit edip yerenler önce kendi kusurlarýný düzeltmeli
kendi hata ve kusur konusunda da ayný duyarlýlýðý hassasiyetle göstermeleri gerekir
yapýcý olmak güzeli ve doðruyu teþvik etmek her zaman yüce bir harekettir
güzeli gören göz çirkine tabi olmadýðýndan yaþamlarýndan da haz alýrlar
hayatýmýza bakýþýmýzý buna göre ayarlayýp iyi niyetler içinde yaklaþýrsak
hem kalpleri kýrmamýþ hem de yapýcý bir davranýþla gönül almýþ olmaktadýr
Yoksa çýkarýz yoldan gizli gizli
ve hiç affedilmeyen günahýn içine sürükler bizi
oysa ki
kul hakkýna yüce yaratan bile karýþmamaktadýr…
(24.10.13) AZAP…
Sosyal Medyada Paylaşın:
(c) Bu şiirin her türlü telif hakkı şairin kendisine ve/veya temsilcilerine aittir.En Çok Okunan Şiirleri
Sonrada görme görsen ne olur! -Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin mucizesi… VATAN ELDEN GİDİYOR...! Ahlak güzel , olmalı! Bir nebze gönül “emek-güven-vefa-sevgi ve dostluğu” taşımıyorsa aşkı göremez... -Bir sen göl misali toplandın yüreğim de… Nerde kaldı Hakka verdiğin söz... -Dert üstüne dert sundun… Bıçak sırtı duygular, doğruyorlar içimi! Affet beni baba ne olursun, anla oğlunu!