İbni Yunus

Türk-Ýslam âlimleri serisi – 43

ÝBN-Ý YUNUS
D. ? – Ö. (H. 399) M. 1008

Mýsýr’ýn Sadfa köyünde dünyaya geldi,
Mýsýr’da yetiþmiþ büyük astronomi âlimi,
Tam adý; Ali Bin Abdurrahman Bin Ahmed
Bin Yunus Es-Sadefi’dir Ýbn-i Yunus dendi.

Batý onu “Aben Jenis” adýyla tanýr,
Babasý tanýnmýþ hadis âlimi denir,
Dedesi Ýmam-ý Þafii meclisindeymiþ,
Ýbn-i Yunus küçük yaþýnda ilim öðrenir.

Din ilimi, astronomi ve fen öðrendi,
O Fatými sultanlarýnca çok sevildi,
Onun için Cebel-i Mukattam daðýnda
Rasathane yapýlýp emrine verildi.

Ay ve güneþ tutulmasýný incelemiþ,
Detaylarý ince hesaplarla belirlemiþ,
Ýbn-i Yunus, hassas ve dakik hesap yapar,
O zamana kadar hassas hesaplanamamýþ.

“Zic-ül-Hakemi” onun en ünlü eseri,
Muteber olan fen ilmiyle ilgilendi,
Matematik ilminin dallarýyla uðraþmýþ,
Trigonometri de söz sahibi bilindi.

Birçok âlimin çalýþmalarýna ýþýk olmuþ,
Tanjant ve kotanjant cetvelini hazýrlamýþ,
Trigonometriyi ilim dalý saymýþtýr,
Logaritmayý da keþfedip ilme sunmuþ.

Avrupa, Ýskoçyalý John Nepier demiþtir,
Ýbn-i Yunus ondan yedi asýr önce bilir,
Logaritma Ýbn-i Yunus’un özeli olmuþ,
Bu formülü eksiksiz olarak test etmiþtir.

Rakkas, yani sarkaç aletini keþfetmiþ,
Batýlýlar bunu Galileo buldu demiþ,
Yunus, Galileo’dan yedi asýr önce bulur,
Yedi asýr sonra nasýl Galileo denmiþ?

Fransýz Sedillat, Sarkaç Ýbn-i Yunus’un der,
Yazdýðý bir eserinde bunu belgeler,
Nallino’da Ýbn-i Yunus’un hakkýný vermiþ,
Newton ve Galileo hakký gasp eder.

“Kitabu-uz-Zýll” sinüs ve kosinüs içindir,
“Zic-ül-Hakemi” meþhur eseri dört cilttir,
“Kitabu Gayet-il-Ýrtifa” namaz vakti için,
Bir eseri de Ay tutulmasý içindir.

Kopernik, Laplace de, Yunus’tan yararlanmýþ,
Ýbn-i Yunus’un kitaplarýyla çalýþmýþ,
Nasiruddin Tusi, Ýbn-i Yunus’u över,
Onun eserleri ilme kaynak sayýlmýþ.

Ýlim dünyasýnýn temelinde biz varýz,
Müfredatýmýzda ilim Batýnýn yazarýz,
Nedense aslýna sahip çýkmaz olmuþuz da,
Ýkilem içinde deðil biz bitarafýz.

Âcizane gerçekleri araþtýrmak iþim,
Türk ve Ýslam âlimlerini hep sevmiþim,
Duyarsýzlýk beni derinden etkiliyor,
Altýn bir çað oluþturuyor öz geçmiþim.

Þair, Araþtýrmacý, Yazar: Abdullah Yaþar Erdoðan

Sosyal Medyada Paylaşın: