Talip KAZGI 4 Þubat 2013 P.tesi saat : 22:30 KÜTAHYA
VEZN-Ý AHER NEDÝR ?
Yavuz Sultan Selim’in Muhteþem Þiiri ve Hikayesi
Sanma þâhým herkesi sen sâdýkâne yâr olur Herkesi sen dost mu sandýn belki ol aðyâr olur Sâdýkâne belki ol bu âlemde dildâr olur Yâr olur aðyâr olur dildâr olur serdâr olur
--
Sanma þâhým / herkesi sen / sâdýkâne / yâr olur Herkesi sen / dost mu sandýn / belki ol / aðyâr olur Sâdýkâne / belki ol / bu âlemde / dildâr olur Yâr olur / aðyâr olur / dildâr olur / serdâr olur
Bu þiir bir vezn-i aher bir þiirdir.Mükemmel bir þiirdir.Bir örneðini daha bulmak zordur.Murabba olarak ta geçer ve kalýbý "Müstef i lün" dür.
Yavuz Sultan Selim Han’a ait bir beyit. Dizelerin ilk kelimeleri yukarýdan aþaðýya okunduðunda ayný dizeyi verir. Bu tarzda yazýlan ilk beyit olduðu söylenmektedir. Divan edebiyatýnda bu özelliðe vezni aher denir.
Yavuz Sultan Selim Han bu beyiti Þah Ýsmail’e yazmýþtýr. Hikayesi þöyledir:
Yavuz þiire, edebiyata ve satranç oynamaya meraklý biridir. Ayný þekilde Þah Ýsmail’de de bu özellikler vardýr. Sarayýnda ünlü þairleri barýndýrýr ve çok iyi satranç oynar. Bunu bilen Yavuz Þahýn þahýn bu özelliðinden yararlanmak ister. Tebdili kýyafetle (gezgin bir abdal kýlýðýnda) þahýn ülkesine gider. Hanlarda , Kervansaraylarda satranç oynayarak önüne geleni yener. Haber þaha ulaþýr. Þah der ki çaðýrýn birde benimle oynasýn. Yavuz Þah’ý da yener. Þah sinirlenir ve Yavuz’a der ki: " sen edep nedir bilmez misin? Hiç þahlar mat edilir mi?" Elinin tersiyle Yavuza bir tokat atar. Þahýn kýzdýðýný anlayan Yavuz onu yücelten þiirler okumaya baþlar. Ýþte þahýn huzurundan ayrýlýrkende bu þiiri okur. Ancak Þah Ýsmail hala onun Yavuz Sultan Selim olduðunu anlamamýþtýr.
Yavuz yediði tokatýn acýsýný unutmaz. Birkaç sene sonra Çaldýran’da Þah Ýsmail’i yener ve ona bir mektup gönderir. Mektupta o günkü tokadýn acýsýný aldýðýný söyler ve ilave eder: " atacaksan tokadý böyle atacaksýn. "
Aslýnda Yavuz bütün olanlarý þiirinde Þaha anlatmýþ ancak Þah anlamamýþtýr. Herkesin dost olmayacaðýný bir gün böyle kiþilerin karþýsýna serdar olarakta çýkabileceðini söylemiþtir. Güven üzerine yazýlan son derece güzel bir beyit. Birinci mýsranýn düz yazýlýþý ile yukarýdan aþaðý okunuþu ayný olur.Ýkinci mýsranýn düz yazýlýþý ile yukarýdan aþaðý yazýlýþý ayný olur ve böylece devam eder gider.Bu sisteme edebiyatta "satranç’ta denir.
Sosyal Medyada Paylaşın:
Talibi Åžiirleri
(c) Bu şiirin her türlü telif hakkı şairin kendisine ve/veya temsilcilerine aittir.