VELED ÇELEBİ (Gülce-Buluşma)

Her gönülde bir baþka, kalkar eller sevdaya
Yol oluruz sevgiye, koþarýz biz hülyaya
Kimimiz süvaridir, kimimiz koþar yaya
Meftun olduk rabbime, rahmet dolu deryaya
…Bu deryayý dileyenlerden biri de
….Mevlana Hazretlerinin
…..On sekiz göbek, zaman dilimi geride
……Torunuydu Veled Çelebi…

Aþk demini beklerken, hüzün gemini gever
Yangýn bendini aþar, rahmet kapýsý döver
Yakarýlar yükselir, rabbimden rýza diler
Her anne baba söyler, hayýrlý bir evlat ver…

…Bin sekiz yüz altmýþ sekizde
Güzel ülkemin güzelliklerle dolu Konya ilinde
Doðdu ve yürüyordu ömür denen kendi menzilinde
…..Aldý yerini rahmet deryasýnýn dünya denen yerinde
……Ailesinin ve çevresinin gereði olarak
…….Ýlim yolunda, ilme hasretle dolarak
……..Medrese öðrenimi görmüþtü
………Fars ve Türk edebiyatýný diline sürmüþtü
……….Arap edebiyatýnda da söze durmuþtu.

Hazreti Mevlana’nýn Divan-ý Kebirini okurken
Bu eserdeki Türkçe kelimeler dikkatini çekti
Kütüphaneci Halit dede’ye sebebini sorarken
Sultan Veled Çelebi’nin Divanýndan bahsedecekti
…Türkçe beyitlerin onda daha çok olduðunu öðrenecekti.

Türklük bizim için bir sevda, bir sevda Türkçe dilimiz
Dille açar dost kapýsýný, saz çalan gönül telimiz
Dil bizim duygularýmýzý ifade eden elimiz
Düþüncesiyle Türkçeye daha çok deðer verecekti
…Öncelikle Divan-ý Kebir ve Divan’daki
….Türkçe beyitleri bulup yeniden derecekti,
…..Derdi ve yazdý.

Dilimize yön veren, baþka bir þifahinin
Ayrýca, Harabat’ta Ali Þir Nevai’nin,
Nicesi daha olan, edebice dâhinin
Hüseyin Baykara’yla Molla Lütfi beyinin
…Çaðatay lehçesinde yazýlmýþ þiirlerini
….Gördü ve tespit etti.
…..Bu tespit onu,
……Nevai’nin lügatlerini de içine alan
…….Abuþka kitabýný okumaya sevk etti
……..Bununla da yetinmedi, özünden güç alan
………O kitabý baþtan sona istinsah etti…

Bir çýðlýk gibi doldu, Türkçe dilim gönlüne
Þiirin köylerinden, düþ toplar geleceðe
Kopsa da fýrtýnalar, devam eder ömrüne
Onun sözü sadece, kýymetin bileceðe
…Edebi dile özen vereceðe...

…Dedim ya özünden güç aldý
….Türkiye’de kullanýlanýn dýþýnda
…..Türkçe lehçelerin bulunduðunun idrakine vardý,
Kendini daha bir yakýndan inceleme saldý
O gece gündüz insanlýk için çalýþkan arý,
Bunun için kaleminden damlýyordu tüm varý
Bin bir çiçekten öðrendiði, sözü þifa, baldý

…Ýlk memuriyetine
Baþlamýþtý Konya Vilayeti Mektubî kaleminde
Mektubî Kalem ne? Sorusu gelir akla ilk deminde
Sadrazam tarafýndan çeþitli makam ve kiþilere
Resmi mektup ve iþlerin emri yazýlýr bu zeminde
…Bir yýl gibi bir süre bu görevinde çalýþtýydý
….Ertesi yýl vilayet gazetesi baþyazarlýk görevine
…..Ayný zamanda Konya Rüþtiyesi’ndeki
……Yazý ve Farsça öðretmenliðine alýþtýydý…

…Bin sekiz yüz seksen dokuz da
Þehirlerin þehri olan, Ýstanbul’a geldiði zaman
Aklýndaki bu þehre karþý merakýn sildiði zaman
Burada kendini yeni bir muhit içinde bulmuþtu
Yeni çevre ve dostlarla kaynaþmayý bildiði zaman
…Farklý bir ortamda, gelenek ve göreneklerin
….Her biri olsa da farklý bir önemde,

…Yine de bu dönemde
Mevlana edebiyatýyla meþguldü yoðun þekilde
Öðretisi hak huzura varmak, çoðulda ve tekilde,
Bu öðreti doðrultusunda ay toplayýp ceplerine
Bir hoþ seda içindir çabasý, bu dünya denen ilde.
…Bir hoþ seda için umut ekmiþti
….Fuzuli’nin ‘Su Kasidesi’ne yazdýðý þerhiyle
…..Tanýnmýþ Türkçelerden birisi olan
……Necip Asým Bey’in dikkatini çekmiþti.

Kumsalda kýzgýn kumlara, sopayla hayal dürterken
Kýpýr kýpýr yüreðiyle, çoðalýrken benliðinde
Gönlündeki hazan gören, düþ gölgeleri örterken
Onda yeteneði gördü, Asým kendi þenliðinde
…Yakýndan ilgilenmeye baþlamýþtý onunla
….Kendi kütüphanesinde bulunan pek çok eseri
…..Veled Çelebi’ye vermiþti, derlesin diye
……Teþvikte bulunmuþtu Türkçe kelimeleri…

…Derledi kelimeleri Veled Çelebi,
Bu kitaplardan ve baþka çok kitaptan yararlandý
Gönül çaðlar suskunlukta, konuþunca söz parlandý
Çok kelimeler derlendi, Türkçe sözcükler arlandý
Yüreðinde ateþ yandý, dilim derlenip harlandý
…‘Türk Dili’ adýndaki büyük eseri
….Tarafýndan özenle yazýlmaya baþlandý.

Seyrederdi akþamlarý güneþin batýþýný
Yaðmurlu bir günde bulutlarýn kaþ çatýþýný
Düþlerken bir güzelin saçýna gül takýþýný
Hissederdi heyecanla kalbinin atýþýný
…Veled Çelebi,
….Türkçülüðe adým atýþýný
…..Þu þekilde anlatmaktadýr:

“…Matbuat âleminde
Necip Asým üstadýmýzla yüz yüze görüþtüm
Aþýrý Türkçü olduðu bilgisine eriþtim
Kendisinin fikirleriyle fikrimi örüþtüm
Ben onun ve öðretilerinin peþine düþtüm
…Osmanlý edebiyatýnýn mükellef þiirlerini,
….Nesirlerini gayri tabii ve gayri makul buluyor,
…..‘Türklerin en hakiki edebiyatý
……Halktan doðan ve halka hitap eden eserleri’ diyordu.
O vakit bu uyarmalarý kavrayamamýþtý halim
Yaradýlýþýmda bulunan, on altýlý yaþlardaki
Beni Abuþka’yý istinsaha sevk eden dilim
Benim anadan doðma istidadýmdýr ta baþlardaki
…Türkçü sevda ile dolu bir ben yapmýþtý,
….Aþk ve sevda için dört nala koþup
….Yanan benim gönlüm bilmez misin hardaki…

Necip Asým Beyim, bana müsteþriklerin bastýrdýðý
Eski Türkçe eserler, eski lügat kitaplar gösterdi.
Baþka eserler de buldum dil ve ellerin açtýrdýðý
Görüþtüðüm Vefik Paþa bana “Lehçe” sini verdi.
…Onu bir edebi eser okur gibi,
….Baþtan sona okudum da ufkum açýldý
…..Gözümün önünde baþka bir âlem açýldý.
……Necib Asým’ýn teþvikiyle
…….Bir ‘Türk Lugatý’ yazmaya kalkýþtým, dilim açýldý…”

Her þeyi oturduðu evi ile birlikte yanýnca
Veled Çelebi’nin hazýrlamýþ olduðu Türk dili
Eserinin müsveddelerinin de, yanmýþtý tek mili
Yaralarýný sarýp, yeniden yaþama uyanýnca

Yýlmadan, üþenmeden her þeye yeni baþtan baþladý
Bu da bir imtihandýr deyip, üzgün gönlünü yasladý

Beykoz’a taþýndý, Türklük ve dili adýna piþmeye
Ahmet Mithat Efendi ve Necip Asým’la görüþmeye
Üçü bir olup, ayný amacýn badesinden içmeye
Birlikten kuvvet doðar diyerekten, hasadýn biçmeye
…Ahmet Mithat Efendi kütüphanesini emrine vermiþ
….Necip Asým da, yine bu alanda, bir çok eserler dermiþ,

…Veled Çelebi
Geldik ya bu dünyaya, kavrayamýyoruz niçin dedir
Artýk Türkçülük faaliyetlerinin de içindedir
Ýnsanlýða faydalý olabilmeye hep atýlmýþtýr
Türk Derneðinin kuruluþuna da katýlmýþtýr
…Ayný adla yayýmlanan derginin
….Kurucularý arasýndaki yerini de almýþtýr.

Geceden sabaha, aydýnlýk yolunda
Yürürken ölümsüz, sevdalar kolunda
Ve on dokuzuncu yüz yýlýn sonunda
Türk’lerin baþ þehri, ol Ýstanbul’unda
…Edebi ve ebedi aþk yolunda
….Daha da güçlenmeye baþlayan

Türkçülük hareketindeki çalýþmalarýyla
Türk dili üzerindeki araþtýrmalarýyla
…Dikkat çeken önemli bir yeri vardýr.
….Türkçe ve Türk tarihi üzerinde
…..Araþtýrmalarýn yoðunlaþmasýyla

…Türkçülük hareketi,
Hýzla geliþiyordu kendi evresinde
Özellikle belli bir aydýn çevresinde
Günden güne ilgi ve alaka çekiyor
Heyecanla yüreklere tohum ekiyor
…Türk aydýnlarý dilde geliþmeye yol bulduðu
….Osmanlýca’nýn karma dilinden baþka
…..Türkçenin diðer lehçelerinin de olduðu
……Gerçeðini adeta yeniden keþfediyorlardý…

…Aralarýndaki
Münasebetlerin üzerinde, önemle duruluyor
Doðan yeni günün þavklarý gönlümüze kuruluyor
Türk’ün uçsuz ve bucaksýz öz vatanýnda, öz ilinde
Günlük konuþma dilinde ve dahasý yazý dilinde
…Kullanýlan pek çok kelimenin
….‘Çaðatayca’ denilen Orta Asya Türkçesiyle
…..Ortak yanlarý olduðu anlaþýlýyordu.

…Veled Çelebi,
Dil ve edebiyatta geliþmeye çiçek ve gül deren
Geçmiþten geleceðe, öz sözcüklerimizi gönderen
Savrulup ovalarýmýzýn, renkli gül bahçelerine
Tüm bu çalýþmalara, kendi ilmi gayretini veren
…Dirayetini koyabilmiþ
….Nadir þahsiyetlerden biridir.

Genç yüreklerimizin beyinlerine tohum ekti de
Geleceðimize büyüyen, yeni fidanlar dikti de
Farsça öðretmenliði de yaptý bu deðerli þahsiyet
Meþrutiyetten sonra üniversite bir mum yaktý de
…Bin dokuz yüz on iki de,
….Mevlana dergâhýnýn þeyhline tayin edildi

Birinci dünya savaþý çýkýnca
Düþman merisi sineler yakýnca
Osmanlýnýn topraðý pay edilip
Almanlar bizi peþine takýnca
…Mevlevi mücahitler alayýný kurup
….Dördüncü orduya katýlmýþtýr.
…..Sonra Ankara’ya geçerek
……Milli mücadelede, cepheden cepheye atýlmýþtýr.

Neslimizdir tarihte bin yýldýr olmazlarý var eden
Cephede bile sevgi ve hoþgörüden ödün vermeden
Hep bu yönümüzdür, bizi özlemli olmaza götüren
Ankara Lisesine öðretmendi dönünce cepheden,
…Ayný zamanda üyeydi telif ve tercüme heyetine
….Üye olarak tayin edilmiþtir.

Yeni doðan bebeler neþeyle oynuyordu çimlerde
Bin dokuz yüz yirmi üç yýlýnda yapýlan seçimlerde
…Ýkinci dönem milletvekili olarak meclise girdi
….Burada yirmi yýl görev yaptý,
…..Ýstikbali göklerde bulmaya, siyasi mücadele verdi.

Dört mayýstý yaþanan an,
Bin dokuz yüz elli üçtü
Ýman amel kuþanan can
Ruh olarak göðe uçtu
…Ülkemin yeni baþkenti Ankara’dan
….Ebediyet mekaný, öteki âleme göçtü.

…Mustafa Kemal Paþa,
Milletimizle birlikte, ne zorluklara göðüs germiþ
Onun ilmî çalýþmalarýna yakýn ilgi göstermiþ,
Kurtuluþ Savaþý’nýn en buhranlý zamanýnda dahi
Onun çalýþmalarýný teþvik etmiþ, alaka vermiþ.
…Basýn Yayýn Genel Müdürlüðü’ne yazdýðý yazý,
….Bu alâkayý göstermesi bakýmýndan dikkat çekicidir
…..Türkün ilmi geleceðine, daha çok umut ekicidir.

…O yazýyý þiirce söylersek atamýn dilimden,
….Özet olarak aynen þöyledir:
“Matbuat ve Ýstihbarat, Müdürlüðü Âlisine
Milletin ilim ve irfan, yolunda geliþmesine

Pek kýymetli mesaide, bulunduklarý malumuzdur
Meþguldürler Türklüðün ihtiyacý lügat çeþmesine

Semih Rýfat ve Veled Çelebi ikilisinin
Ýhtiyaç duyduklarý kitaplarýn listesinin
Vakýfý olup, tedarikine gidilmesine
Ýcap ederse Avrupa’dan getirilmesine…

Sipariþ buyurmanýzý, bu yönde rica ederim.
Sarf olunacak meblaðý, temin ederek öderim.”

Veled Çelebi’nin hazýrladýðý el yazmasý
On iki ciltlik büyük Türkçe sözlüðün bulunur
Türk dil kurumunun kitaplýðýnda, bir nüshasý
Yüzyýllar boyu bu topraklarda Türk nefesi solunur
…Ancak hala bu eser basýlý hale getirilmemiþtir
….Bu þiirimi okuyan herkese teblið olunur

Feyzullah Kýrca
Akbaþlar Köyü / Dursunbey

-----------------------------------------------------------------
“Matbuat ve Ýstihbarat Müdüriyet-i Âlisine,


Samih Rýfat Bey ile Veled Çelebi’nin, milletin ilim ve irfan nokta-i nazarýndan pek kýymetli mesaide bulunduklarý malûm-ý âlileridir. Bilhassa milletin ve bütün Türklüðün muhtaç olduðu
esaslý bir Türkçe lügat vücude getirmekle müþtegildirler (meþgul olmaktadýrlar). Bu hususta lüzumlu gördükleri bazý kitaplarýn Avrupa’dan celbi (getirilmesi) icap ettiði anlaþýlmýþtýr.
Kendilerinden mezkûr (adý geçen) kitaplarýn hemen listesini talep ve sipariþ buyurmanýzý rica ederim. Bu husus için sarf olunacak meblað tarafýmdan temin edilecektir efendim.

Türkiye Millet Meclisi Reisi
Baþkumandan
M. Kemal”
Sosyal Medyada Paylaşın: