SULTAN VELED ÇELEBİ (Gülce-Buluşma)

Maziden koþarak geldik soluksuz ve düþe kalka
Oturup sohbet dinledik, toplanýp olduk da halka
Kimimiz olduk biz hoca, kimimizse birer kalfa
Bir musiki daðýlýr bak, oradan bütün bir halka
…Anadolu’mun her yöresi
….Barýndýrýr nice musiki eri
…..Oldu her zaman onda gönül erleri
……Anadolu gönül erleri atölyesi

Birisi de Sultan Veled’dir bu gönül erenlerinden
Aþkýn ayak izlerinde peþi sýra gezenlerinden
Büyük velilerdendi hem Konya’da yetiþenlerinden
Muhammed Sultan Bahaeddin Veled’dir onun tam adý
…Yirmi dört Nisan bin iki yüz yirmi altý da
….Lârende olan eski adý da
…..Karaman da doðan Sultan Veled’in babasý
……Büyük Türk Mutasavvýfý ve sözler dehasý
…….Mevlana Celalettin Rumi hazretleri
……..Iþýk oldu, Nur oldu Veled’e, onun güzel hasletleri…

Þerafettin Lala’nýn kerimesi Annesi
Gevher Hatun olur ki; Semerkantlý kendisi
Harzem pirenslerinden oldu dolayýsýyla
Bu yüzden Sultan Veled, okunur esamesi
…Hazreti Mevlana
….Dünyaya sevgi ve hoþgörü daðýtan birisi
…..‘Gel, gel ne olursan ol, gene gel
……Bizim kapýmýz ümitsizlik kapýsý deðildir
…….Bin kez tövbeni bozmuþ olsan da gel’
……..Diyen Mevla dostu Mevlana ile
………Üç yaþýndayken idi Konya’ya gelmesi.

Sultan Veled’e ta ki; küçük yaþlarýndan itibaren
Ýlim öðretmeye baþladý torununa hem zahiren
Hem Batýnen berrak denizlere uçurdu ilimlerde
Yetiþtirdi ömrünün duraklarýndaki dilimlerde

Tasavvuf yolunda marifetle dolu hasletler derdi
Yýrtarcasýna kaldýrdý perdelerini salýk verdi
Aþka susamýþlýðýný ilimle sulayýp giderdi
Yetiþtirdi ömrünün duraklarýndaki dilimlerde
…Allah’ýn zâtýna ve sýfatlarýna ait bilgiler verdi
….Çok çalýþýp çok yorulup, az dinlenmek vaktidir yatakta
…..Oldu Sultan Veled’in gençliðindeki hedefi
……Her ilimde en yüksek derecelere kavuþmakta…

Bununla ilgili olarak Mevlâna, oðluna:

…"Ey oðlum Sultan Veled!
….Benim dünyaya gelmemin sebebi,
…..Senin dünyaya gelmen içindir.
Kalbim marifetler dolu, Allah’ýn zâtýna ait
O rabbin sýfatlarýyla ilgili bilgi doludur"
Bu dünyada çaba bize, emek bize olmalý sait
Þu zaman ki yolculukta, gör insan kimin kuludur
…"Sana bu bilgilerin cümlesini öðretmekle vazifeliyim"
….Benim yolum dostlar dostunun yoludur
…..O yol ki; bize her daim ümitlerle doludur.

…Bir defasýnda þöyle söylemiþti;
"Oðlum Sultan Veled ki, çok talihli biridir".
Ahlaký da güzelce bahtiyarlýk eridir
Kâðýda yazý yazan kalemi kurþun dele,
Söylediði bal sözü varýp hedefin bile,
…."Ömrünün,
…..Hep rahat ve huzur içinde
……Geçeceðini ümit ediyorum." buyurmuþtu.
…….Bu güzel müjdeyi
……..Meclisindekilere duyurmuþtu…

Sultan Veled Çelebi’nin gülkurusu dudaklarý
Sözün özüne koþup da yanaktan buse döþerken
Güneþin öz ýþýðýnda, gün vurmuþ al yanaklarý
Yastýðýnda uyanýk düþ, günlük hesabý ederken…

Sonra hayat hýzla akýp, mabuda koþup giderken
Evlenme çaðýna geldi, ilim tahsili ederken
Gönül köþkünün içini al güllerle bezerken
Menekþe sümbüller derdi, aþk âleminde gezerken
…Mevlâna’nýn çok sevdiði, talebelerden biriydi
….Selahattin Konevi,
…..Bir baþka eserin kaynaðýn sayfasý
……Selahattin Zerkub’i diye
…….Onun adýnýn geçtiði yeriydi.

Sultan Veled onun kýzý, Fatma Hatunla evlendi
Nasýl nimetlerin þükrünü, öderim diye söylendi
Alýp baþýný helalden, varýp göðsüne yaslandý
Ulu Arif Çelebi’nin arza geliþi peylendi
…Ve bu evlilikten
….Ýleriki yýllarýn büyük evliyasý olan
…..Ýþte bu oðullarý dünyaya geldi.

Sonraki yýllarda kardeþi Alâeddin Çelebi’yle
Olup ta ilmin tebaasýndan
Tahsil için Þam’a gönderildi
Dönüþünde yine babasýndan
Daha ders almaya dön derildi
Ýlim öðrenmeye devam etmiþti bunun sebebiyle…

Ahmet Eflaki ‘Ariflerin Menkýbeleri’ isimli
Eserinde çiziyorken onlarý yazýyla resimli
Yedinci bölümünü Sultan Veled’e tahsis etmiþti
Onun pek çok kerametinden, söz sazýyla bahsetmiþti
…Yakin sýrlarýnýn mazharý
….Hakikatleri arayanlarýn sultaný
…..aþk ateþiyle yananlarýn önde gideni
……Yanar ki; yanar, sönmez harý
……. Diye vasfeder bize bu þahsý güzini…

Nice kaktüslerin yüreklerine girmesini bildi
Mühürlü kalplerin sararmýþ küfü ve pasýný sildi
Yarataný bildi, yaratan için, benlik aþka geldi
El açýp göðe, dua nidalarý sonsuza yükseldi
…Yunus gibi,
….Yaratandan ötürü yaratýlaný sevdi
…..Sultan veled ki;
……Çelebi Hüsamettin’i
…….Babasýnýn halifesi olarak bildi.

Ýki kez daha evlendi, ilk hanýmýnýn sonrasý
Bu evliliklerinden de, üç oðlu daha doðmuþtu
Yýldýz ekip geleceðe, buldu üç umut deryasý
Her çocuk ayrý bir duygu, ayrý sevince boðmuþtu
…Bu oðullarýn isimleri;
….Þemsettin Emir Abid,
…..Selahattin Emir Zahid,
……Hüsamettin Emir Vacid
…….Olarak arza ve sema ya kayýt olmuþtur.

Ýlk eþinden olan Ulu arif çelebi
Sonrakilerdendi Emir Abid Çelebi
Birisi de Hüsamettin Vacid çelebi
Þeyh olmuþlardý, hepsi de birer gülen yüz

Gecenin karanlýklarýnda süzülen öz,
Gören gönüllerde hakikati gören göz
Söylüyor bak benim naçiz dilimdeki söz
Þeyh olmuþlardý, hepsi de birer gülen yüz

Sultan Velet Çelebi;
Ölümsüzlük iksirini ýsmarlarken yaþantýsýna
Yaratanýndan rýzalar toplarken amel çantasýna
Farký olmadan çalýþtý, benzedi sevgi bankasýna
Ak sütten, ekþimemiþ akça yoðurt oldu mantýsýna
…Mevlana’nýn vefatýndan sonra
….Bin iki yüz seksen dört senesine kadar
…..Ýrþat görevini büyük talebesi
……Çelebi Hüsamettin aldý.
……Sultan Veled ise
……..Tam on bir yýl ona baðlý kaldý.

Her insan doðduysa mutlaka günün birinde ölecek
Yakýnlar içten gelerek aðlayýp gözyaþýn silecek
Hangi kim ne biliyor? Ne zaman, nerde? Ölse bilecek.
Allah dostlarýna ölüm anýnda melekler gülecek
…Gülünce melekler yüzüne
….Ölünce Çelebi Hüsamettin,
…..Dönünce özüne,
……Erince rabbin sonsuzluk sözüne
…….Sultan Veled müritlerinin ýsrarýyla, halife vekili olup
……..Bu vazifeyi üstlenecekti, üstlendi.
………Hayatýnýn sonuna kadar
……….Sünneti yayýp,
………..Bid’atleri ortadan kaldýrmaya kilitlendi

Mevlana düþünceleri sistemleþti, daha önceldi
Tarikat biçiminde örgütlendi ayaða dineldi
Mevleviliðin asýl kurucusuydu ikinci piri
Tekkeler ve zaviyeler açmaktan da kalmadý geri
Babasýnýn türbesinin yapýmýna yardýmcý oldu
Ýstedi etrafý okumaya mahsus yerlerle doldu
Böylece merkezi bir külliye kurulmasý saðlandý
Baþka yerlerde kurulu dergâhlar buraya baðlandý

Þu zaman ki; gümüþ tel büklümüne inceldi, inceldi
Ve bin üç yüz on iki de inceldiði yerde tükendi
Bu seneye gelince yaþý seksen dokuza yükseldi
Bu sene de hastalandý ve yastýða baþý söykendi
…Hastalýðý sýrasýnda
….Konya’da yedi gün zelzele oldu.
…..Ýnsanlar dünyanýn sonumu diye, endiþe doldu
…..Telaþa düþüldüðünü görünce;

“Üzülmeyiniz, asla telaþ etmeyiniz
Boþuna korkuya kapýlýp gitmeyiniz
…Bu benim ebedi âleme gideceðimin haberidir.

Zahiren aranýzdan ayrýlacaðým
Lakin batýnen sizinle olacaðým
…Bundan þüpheniz olmasýn
….Allahýn evliya kullarý
…..Vefat ettikleri halde, dolaþýr ruhlarý

Ýzin verildikleri her yerde
Dost ve yakýnlarý kalsa darda
…Yardýmda bulunurlar.
….Bu þehit ve erenlere
…..Allah dilerse hediye olunur"
……Diye telkin de bulunur.

Recep ayýnýn sonunda, bir cumartesi gecesi
Tevhit oluþturan cümle kelimenin her hecesi
…Söyledi imanýn ihlâsla þahadeti
….Fani hayata veda ederken,
…..Ýçti ebediyet þerbeti…
……Babasýnýn kabrinin yanýna
…….Kubbe-i Hara defnedildi.

Mevlana hazretleri tüm hayatý boyunca
Yaþamýna kuranýn ahlakýný koyunca
Tarikatlara özgü kurallar koymadýðý
Bilinir hiçte buna, ihtiyaç duymadýðý
…Sözgelimi kendisine baðlananlar için
….Ne düzenlerdi bir giriþ töreni,
…..Ne de öngörürdü belli bir zikir düzeni.
……Ne diðer tarikatlar gibi,
…….Olmamýþtýr özel giysiler belirleme özeni…

Þudur bilinen baþlýca, temel uygulama ancak
Girince sabýrla dolup, almaya ilahi aþktan
Müritlik kabulü alan, kiþiye olur ya sancak
Saç, sakal, býyýk ya da birkaç kýl kesmek kaþtan
…Birde kendisine halifelik verilenlere
….Bugün hýrka denilen
…..Geniþ kollu, yakasýz ve önü açýk olduðu söylenilen
……Ferec adýndaki gömleði giydirmekti,
…….Halký aydýnlatma görevinin si mgesi, çerað vermekti.

Mevleviliðin baþlýca kurallarýndan birisi
Sema’yý aþk ve cezbeye, yardýmcý bir öðe sayar
Aþka dönerken terler ya, ýlgýt ýlgýt ten derisi,
Aþk ile dönerken gönül, çaðlayandan bir ses duyar
…Mevlevilerin Hu’ya dönmesi ondandýr.
….Dünya döner, sema döner, semazen döner
…..Cümle kainatýn dönmesi bundandýr.

…Ancak oðul Sultan Veled Çelebi,
Kendisinin döneminde, bunlarý temel alarak
Mevleviliðin özüne, has kurallarý koyarak
Ýnsanlýk þaha kalkmýþtý aþk deryasýna dalarak
Pas tutmuþ kalp duvarlarý, o derya da boyanarak
…Özel törenleri olan bir tarikat
….Mevleviliði daha da bilinen bir hakikat
…..Durumuna getirdi.

Eserleri genellikle, yazýlmýþ Fars’ýn dilinde,
Yoðrulmuþ mýsra mýsra, þiirler duygu selinde
Gazel ve mesnevîlerde, arada Türkçe olarak
Hayat bulmuþ, þekil bulmuþ, çiçekler açan elinde
…Divanýnda yüz yirmi dokuz adet,
….Ýptida name’sinde yemiþ altý adet,
…..Rebabname’sinde yüz altmýþ iki adet
……Türkçe yazýlmýþ beyit vardýr…

Bahse konu bu beyitler
Okur diye tüm seyitler

Oðuz ata lehçesiyle, yazýlmýþ ilk þiirlerdir
Türk dilimiz bakýmýndan, birer örnek deðerlerdir
…Bu ahlaki ve tasavvufi manzumelerin hepsi
….Edebi yönden olduðu kadar güzel,
…..Yapý ve ifade bakýmýndan da
……Mükemmelce yazýlmýþtýr mesnevi ve gazel,
…….Bir o kadar da topluma özel…

Sultan Veled’in Farsça bir Divan’ý,
Ona doldurmaya, çalýþtý ummaný
Diðer eserleri; biri ‘Rebabname’
‘Ýptida name’si ve ‘Ýntiha name’

Ýsimlerindeki Farsça üç mesnevi
Ve maarif adlý Farsça Mansur eser
Ýnsanlýða öðüt nesirler bir nevi
Bahar yeli konsun, ister söze beþer
…Ýptida name’sinde babasýna,
….Hazreti Mevlana ki; babalarýn en hasýna
…..Ait bilgiler vermesi dolayýsýyla
……Mevlana ve çevresi araþtýrmasýna
…….En eski ve en saðlam kaynaktýr.

Yollara çiçek eken, onun her bir cümlesi
Maarif eserinin Türkçeye tercümesi
Bin dokuz yüz kýrk dokuz, yýlý güvertesinde
Çok partili hayata, geçiþin ertesinde
…Milli eðitim bakanlýðý tarafýndan
….Yapýlmýþtýr eserin yayýnlanýp neþredilmesi.

Bazen seninle gündüzde, kâh girerim gecesine
Beyitlerinde seslendi, yücelerin yücesine;
Bazen seninle ayýðým, bazen seninle sarhoþum
Bazen seninle yücede, bazen seninle alçakta
Can, beden, gök ve yeryüzü, yok olsa da ben hep hoþum
Þikâyete gerek yoktur, her þey seninle varlýkta

Þöyle seslendi biz insanoðluna da
Çaðýrdý en yüce sevgi koluna da;

Her alçaðý gördüðün, günaha dalan gözle
Sen ki eþsiz güzeli nasýl görebilirsin?
Karun’un sözüneyse, kulak verdiðin özle
Kelim’in sözünden tat, nasýl alabilirsin?
…Dedi þair dili bencileyin
….Derim ki size;
…..Okuyun, dokuyun, ilimi tezgahýnda
……Sizde yaþayýn rýzasý istikametinde de
…….Yüceler yücesi Rabbimden af dileyin.

Feyzullah Kýrca
Akbaþlar Köyü / Dursunbey

Sosyal Medyada Paylaşın: