MİRİM ÇELEBİ(Gülce-Buluşma)

Sonsuzluk ruhumuzda yanýp duran meþale
Sevgiye düþ toplarýz, hele bakýn þu hal’e
Donan düþlerimizi, sýcacýk tutmak için
Ay toplar umutlar da, gözler arar hep hâle
…Derin koylardaki tufanlara aldýrmadan
….Koþar yarýnlara, baþarmak için ruhlarýmýz,
…..Geçmiþten geleceðe koþan ruhlarýmýzdan
……Biri daha olan, bir baþka çelebiden
…….On altýncý yüz yýlda yaþamýþ,
……..Mirim Çelebi’mizden bahsedeceðim;

Solan düþlerimizin, özenle pasýn biler,
Gafletin uykusundan, uyanmamýzý diler,
Gönülden nidamýzýn sesini duymak ister
Asýl adý Mahmut’tur Mirim Çelebi’mizin
…Tanýnmýþ Osmanlý matematikçisi,
….Astronomi alimlerimizdendir kendisi.
…..Bu alanda çalýþmalarýn
……Devamýdýr elbet soyundan beklentisi.

Bin dört yüz yetmiþ beþ, civarý bir yýlda
Aydýnlýk bir þafaða, göz açar Ýstanbul’da
Sonsuza uzanmaya, kanat çýrparak koþar,
Dudaðýnda bir gülün, sevdasý vardýr kulda
…Hem Ali Kuþçu’nun hem de Kadý zade’nin
….Yanaklarýna ay düþüren torunlarý oldu.

Dede oldu kendisine, namý deðer Hoca Zade,
Mirim Çelebiye oldu, biricik kýzý valide
Kutbettin Mehmet olunca, saygýya deðer babasý
Meþhur âlim Ali kuþçu, baba tarafýndan dede…
…Babasý Kutbettin Muhammet’tir
….Mehmet’in yanýnda söylenir ona,
…..Birde böyle bir ifade…

Ýstanbul’da demlenerek, medreselerde okudu
Ilýk yaz akþamlarýnda, akþam otlarý kokudu
Gönlü ilim ilim dolup, desenli kilim dokudu
Dokudukça tezgâhýnda, yaklaþtý hep maksudu
…Bursa manastýrýnda hoca iken
….Genç yaþta vefat edince babasý,
…..Dedesi Hoca Zade,
……Yanýna alýp, yetiþtirmek için oldu hem de hocasý.
…….Sinan paþa’nýn hizmetine girmiþ iken,
……..Ondanda ders almaya gayretliydi çabasý.
Önce Ýnebolu da, müderris oldu
Edirne’den sonra Bursa’ya yol buldu
Son gayretle gün ufka batýp giderken
Bir sonraki güne hazýrlanýr erken
…Medreselerinde yetiþtirmek için umuda yelken,
….Her türlü emeði ve çabayý esirgemedi.
…..Gönüllerin geleceðe olan sevdasýna,
……Uyanmak için uykudaki derinlerden…

Ýkinci Beyazýt Han’ýn, þehzadelik döneminde
Hocasý olup ders verdi, hesabi ilimler derdi
Riyaziyat derslerini, öz belleðine gönderdi
Ýlme irfanla çalýþýp, oldu her an öneminde

Yaprak dala sarýlýr, dal dediðin gövdeye
Söz güler; gökte güneþ, düþ saklar hep sevdeye
Dünya’nýn sahnesinden, nice mevsimler geçer
Çalýþýrlar her daim, azýk dolsun heybeye…

Kulaklarýmýzdadýr hep yaþam ezgileri
Koþarýz peþlerinden, bizlerde bu sevdaya,
Asýrlar geçse silinmez, yüksek yaþam çizgileri
Onlar gidiyordu aya, biz kaldýk bu yolda yaya

Hocalýk etmiþti þehzade þahsýna
Ýkinci Beyazýt geçince tahtýna
Önemli makamlar görev yeri oldu
Mirim Çelebi’nin güzide bahtýna

…Bin beþ yüz on dokuz yýlýnda;
….Yavuz Sultan Selim zamanýnda
Kazaskerlik görevine, çýkar birde hayat yolu
Görevde yükselip oldu, görev yeri Anadolu
Dudaklarýnda bir gülün ebedi sevgisi vardý
Aþkla susamýþ dilini, o güle salâvat sardý

…Mirim Çelebi, Kýsa bir süre sonra
Emekliye sevk edildi, görevden azledilerek,
Hayatýnýn sonlarýnda, hacca gitti bir kafile
Say edipte vakfe durdu, öncesinde tavaf ile
Hac görevini yapýnca, ilahi haz edilerek
…Dönüþünde Edirne’ye yerleþti.
….Bir dalganýn köpüðüyle üþüdü sözleri
…..Gün ufuktan batýp giderken son gayretle
……Her bir tarafý bin bir renge, boyamak isterdi gözleri…

Aðaçtan sararýp ta, düþen her yaprak gibi
Eðilip döner beller, topraða orak gibi
Çalar Cebrail melek, onunda kapýsýný
Bin beþ yüz yirmi beþte, mertek yapýsýný
…Defnederken Kasým paþa Camii avlusuna
….Döþerler sýra sýra tahtalarla…

Tiren yürürü her an, yürüyor hala bilsen
Kimi namaz öðretir, görevli kondüktöre
Marþandiz karasý var, hele söyle! dilsen
Kimi kendin kandýrýr, ebedidir der; küre…
…Kimi arzular peþinde koþar,
….Þeytaný memnun ederken, böyledir der töre…
…..Merhum Mirim Çelebi
……Yaþamadý hayatýný þeytana ve nefsine göre.

…Yüce yaratýcý, ulu rabbin yolunda
….Rýzaya istikamet için, aþkla ve þevkle doldu
Ýki büyük astronomdan, torun diye destek buldu
Fikriyat geliþmesinde bunun çok etkisi oldu
Zor olmadý bu sebeple, kendisine yön bulmasý
Bir sevdanýn sarnýcýnda, arþa sevda dolmasý
…Dedesi Ali Kuþçudan sonra,
….Osmanlý devletinin ilim hayatýnda
…..Geometrinin geliþip ilerlemesi için
……En çok çalýþan kiþi olmasý…
…….Matematik ve astronomi alanlarýnda
……..O dönemin en çok tanýnan kiþisi haline gelmesi…
………Tesadüf deðildir diye;
………..Kaydý düþer, okunasý beyaz yapraða.

…Özenti duyarak karýncalara,
Arýlarýn metrelerce gidip yaptýðý ballarýna
Tohumlar dökerek gidilesi zirvenin yollarýna
Yüreðine tutunarak uzandý bilim dallarýna
Haylaz vakitlerden kaçarak gün toplayýp kollarýna
…Özlemine sarýlarak yarýnlarýn, arþa merdivenine,
….Uluðbey’in ünlü ‘Zeyç’i olan eserini
…..“Cetvelin Düzeltilmesi ve Çalýþma Kýlavuzu” adlý kitabýna
……Kendi görüþ ve düþünselleriyle birlikte
…….Farsça olarak þerh etmiþtir…
.……..Çalýþmalarýn devamýnda büyükbabasý
………Ali Kuþçunun Astronomiyle ilgili eseri
……….‘Fethiye’ adlý risalesini de þerh etmiþtir…

Diþlerinden akýnca bedenin yorgun teri
Kazandý göðsündeki en sancý dolu yeri
Bin emekle eritti, sýrtýnda yüz daðlarý
Yorulsa da koþarak kucakladý çaðlarý
…Matematik ve astronomi ile ilgili vardýr
….Yazdýðý bir çok eseri halesi,
…..Ýkinci Beyazýt’a sunulmuþtur sekiz adet risalesi
……Bunlardan baþka trigonometriye dair
…….Bulunur çoðu Farsça yazýlmýþ eserden gül lalesi
……..Hepsi birer aydýnlýk meþalesi…

Matematik sahasý bilimlerin yanýnda
Türkçe ve tarih kokar, kýp kýrmýzý kanýnda
Yanaklardan ay düþer, yýldýz parlar alnýnda
Türk dediðin doðruluk, dürüstlük vicdanýnda

Heyet ve müsellesata dair eserlerle ünlüdür..
Ýnsanlýða sevgi dolup taþan, coþan yeri gönlüdür
…Batlamyus’un bin dört yüz senelik
….Hiç itirazsýz kabul edilen
…..Dünya merkezli kainat sistemi görüþünü
……Yýkma çabalarýna, Kopernik’ten yirmi yýl önce baþlamýþ
…….fakat teorisini açýklamaya ömrü yetmemiþtir,
……..Çünkü ömür dediðin, zamanlý ve günlüdür….

En ünlü öðrencileri; Ali el Muvakkit ile
Filozof ve de tarihçi, ünlü Taþ Köprülü zade
Geleceðe gelsin diye, peþinden nice öðrenci
Yetiþtirdi hepsini, hepsi bu yolda azade
…Osmanlý edebiyatýnda en bilinen eseri
….‘Munyet El Seyyadin fi El Av’ dýr.
…..Astrolojiye dair en bilinen eseriyse
……Türkçe ‘Mesaili Mirim Çelebi’ adlý eseridir.
…….Yeþerip filizlensin diye, geçmiþten geleceðe
……..Tohumlar býrakýr hala topraða…

Güneþlere sývanýr, bir gün elbet gülüþler
Yaratanýn rýzasý, içindir son dönüþler
Aþacaðýz vuslatýn, görünmez surlarýný
Belki bizde cennete, atýp giriþ turlarýný
…Buluruz orada kendimize yer…
….Yoksa bu akýlsýz baþýn götürdüðü
…..Bencileyin, orada ne eder….

Feyzullah Kýrca
Akbaþlar Köyü / Dursunbey
Sosyal Medyada Paylaşın: