İnsanlık Serüveni
1-Varlýðý kimdi?
Önce açlýðýný sildi
Sezileri þimdi
Biricikliðini bildi
2-Çevresine baktý
Görünüþler beynine aktý
Yansýmalarý ana taktý
Anýndan dýþa aktý
3-Sýnadý yanýldý
Yanýldý sýnadý
Becerikliliðine
Düþüncelerine inandý
4-Oyunundan hýz aldý
Eylemi düþününe
Düþünü diline, dili eline
Eli eyleme, karþýlýklý feyiz aldý
5-Kendi kiþiliðinde kaldý
Düþününü yaygýn güce saldý
Çevredeki haz elem akýþýna daldý
Aný ile ruhsallýða, iþ paylaþýmý ile sosyalliðe sardý
6-Gücü somutladý
Toplumuna
Kendine
Saygý ile umutlandý
Kör de komutlandý
7-Soyutlamasý geliþti
Kendi canýna siniþti
Çabasý ölümden sonraya dönüþtü
Davranýþlarý ölülere saygý ile döküþtü
8-Kavramlandýrmalarýnda þöyle bir durdu
Düzen ilkesi kurdu
Böyle ya da öyleliðinde
Töresel erdemi sordu
9-Mana düþüncesine aklýnda doydu
Gezdiði her yerde görüldüðüne yordu
Derken deliþmenlik sýralamasý
Tekliðe yol oldu
10-Soyutlarken somutluyor
Düzeni bazen gerçeðe komutluyor
Zaman zaman soyuta umuluyor
Karþýlýklý etkiyerek denetliyor
*11-Ses aldý Turu Sina’da Musa
*Elohim-*Yehovayý insanlar duysa
Mutluluk olur, insanlar buna uysa!
Karýþtýkça karýþacak, pogrom* oysa
*12-Ýsa’yý acýmasýzca aldý o haç
Bir Sýrp Sýndýðý görünür, bir Mohaç
Misyon yüklenmiþtir bu yollarýn neferi
Bir katliamdýr haçlý seferi
*13-Uyulmayacak bozulmuþlarý tanýdý
Ýçinde coþtu, Cemal’de Sýffýn’da kan idi
Ýnsanlar yolcu, düþünceler han idi
Kýt anlama ya; Sivas’ta þanýmdý!
14-Bilimselde geliþti
Çoðunluk bilgisizlikte eriþti
Anlamlar bilgisellikten
Bayaðýlýða da seriþti
15-Ýliþkileri görmede
Ýnsan-doða
Ýnsan-toplum
Hepside üretimi dermede
16-Bir tarih yazdý
Altýna imza kazdý
Çeliþkileri acýlarý becerileri ile
Oluþturduðu yaþam hazdý!
17-Çok þey belledi
Kendine yabancýlaþmasýna
Evrensel olmasýna
Ýnsanlýðýna anýklýðýna elledi
18-Doðal düzeni çaktý
Özenliði (öznelliði) ile ona aktý
Uygar insanlýðý kendine taktý
Yaptýðýndan yapacaðýna baktý
19-Tek ve eðe men güç kendini sandý
Zavallýlýðýna iyice kandý
Sürekli üretmek ve deðiþmenin
Güce kaim görev olduðuyla
Sonra aydýnlandý
20-Dalýþtý barýþtý
Yarýþtý karýþtý
Zýtlarla varýþtý
Böylece karþý konulmazý
Sonsuzcaydý, insanlýðýný üretiyordu
21-Vardýðý
Kardýðý
Evrence oluþumda
Sonun baþa özüne sardýðý
(01.06.1992)
*Pogrom: Yahudi daðýtýmý ve kýrýmý anlamýndadýr.Musa’nýn Yahudi’leri seçilmiþ kavim,üstün kavim tamlamasý,ilki Roma dönemi Yahudi kýrýmý ve sürümünü, ikincide Nazi dönemi gettolaþtýrma kýrým ve sürümlerine sebep olmuþtur.
Elohim: Tevrat’taki tek Tanrýnýn adý.Ýsarail oðullarýna acýyan,onlarý koruyan, Yahudi’nin birbirini korumasýný emreden, YahudiTanrý öðretisi..
Yehova:öç alan Tanrý.Yahudi öðretisi, Ýsrailoðularý dýþýndaki insanlarýn öldürülmesini emreden Tanrý bu nedenledir ki Yahudi’ler iki kez zulme uðramýþlardýr.Bu nedenle dir ki Musevilik Ýsrailoðularý dýþýna yayýlamamýþtýr.
BÝR AÇIKLAMA:
*Aslýnda 11,12,13,numaralý dizekler 3 yýldan fazla bir süre sonra 08.07.1995 de eklendi. Bu þiirin kendi akýþýndaki ve hemen devamdaki bütünlükten de fark edilmekte. Þiiri yazmadan,onun düþünsel metnini kendimce hülasa olarak yazdým. Bu özeti þiir kalýbýna dökmeye sonradan çalýþtým. Bu metinde 11,12,13.dizeklerin anlatým metni yok. Birde 21.dizek vardý özel açýklamasýz yazýlamazdý bu günkü bilimsel açýklamasýna göre, biraz müphemleþti. Açýk evrende olduðumuz hesaplanmakta. Ama yinede yazmak gerekliliði kararýna vardým, hemde þiiri oluþturan tüm metni 9. açýklamadan devamla, bire bir olarak 21.dize 19 .dizenin ironisiydi. Umarým sýkýcý olmaz.
Bayram Kaya
(c) Bu þiirin her türlü telif hakký þairin kendisine ve / veya temsilcilerine aittir.
Bu þiirin hikayesi:
Sunu:
1-Ýnsan uzunca, tüm gün süren, av süreçlerinde; avlanmayý sürece kýsaltan beceri birikimi sonunda, açlýk biyolojik zorunluluðunu, karþýlama kolaylýðý geliþtirince; artan boþ zamanda kendini daha farklý alanda düþünsel ve eylemsel üretme sürecine girmiþtir.
2-Çevre uyarý ve algýlarý ile, zihinsel oluþum ve geliþmeler onu eylemselliðe, pratiðe, deneye koyultmuþ.
3-Öz güven geliþtirmesi oluþturma.
4-karþýlýklý olaraktan; eylem-bilinç; bilinç-eylem etkileþimi belirtilmekte.
5-Zýtlýklarda, doðal baskýlarda, gözlendiði, yaygýn güç bulunduðu vehimi- mana-algýlamasý.
6-Manayý somutlaþtýrma; totemizm, put algýsý, pluralis geliþme.
7-Kavramlandýrmalarý soyutlama: Ölüm sonrasý düþüncesi, atalara saygý-atalara tapma-soyutlamasýna varma.
8-Soyutlamalarýn yaþama þöyle yada böyle uyarlanmasý; töre düzeni ve yargýlama.
9-Çevredeki yaygýn güç, her yerde olmalýydý. Ve insaný, gözetlemelilerdi, erdemler buna uygun söylenmeliydi (Animizim-Canlýcýlýk düþününe atýf). Yaygýn gücün bir sýralamasý, bir hýyaraþisi bulunmalýydý: En korkulanýn; en güçlü ve en saygýný, en söz geçireni olmalýydý , tabi bu da o toplumun somutta askeri güç eðemenliði ile orantýlý yayýlmalýydý. Tek güç olmasý gerektiði mantýðýna varýyordu.
!0-Artýk fizik-deneysel olgu- ve metafizik-Fizik ötesi soyut düþünme- çeliþkin ama üretken düþünceleri geliþir. Her toplum yaþam ilkelerini, düzenini, bu geliþme tarzýna göre, bazen biri bazen ikisi ve fazlasý-paganizm-aðýrlýklý kurmaya baþlýyor. Ama,bu zýtlýklarý uyuþturma kavgasý vererek.
14-Becerikliliðine, pratikliðine uygun, bilisel düþünme, yaþam biçimi kurarken, çoðunluk, bi habersiz yaþýyor. Öðretilerde metafizik soyutlamalar eðemenlik kuruyor. Bu gün baktýðýmýzda, uyuþturmalar yapýyor SAÐLAM düþünceyi, alalaledeliðe dönüþtürüp, kösteklemeler oluyordu.
15-Geliþen beyinler, insanýn; doðal yeteneðini-anýklýðýný-görüyordu. Ýlþkilerinin temelinin ÜRETMEK, hem maddi yaþamý, hem de kendini üretmek olduðunu görüyor. Ama eðemen çoðunluk bilmezde, tek deðer elindekiler. Daima kurulu olaný savunup sürdürmek istiyor.
16-Zaman; olgu ve olaylardaki ard, arda olan devinimlerdir. Yani var oluþlarýn birbirinin yerini alarak zincirledikleri devinimdi. A dan B ye nakilde, aðacýn yapraksýzlýðýndan yapraklýlýðýna, olan, ard arda yer alan -var-yok oluþlardaki, nicel devinimler, bizde zaman algýsý oluþturur. Bir önceki devim sonrakine referanstýr. Ýnsan eylemleri ile ürettiði devinsel süreç ve süreç ürünü tarih genellemesi ile ulamlaþýyor.
17-Köstek olmanýn temelini, yabancýlaþma oluþturuyordu. Ýnsan; emeðini, düþüncesini, hatta kendini insan dýþýna deðiþtirmiþ, dönüþtürmüþ yani kendine yabancýlaþmýþtýr. Bu sezisini gördükten sonradýr ki düþüncelerine, yaþamýna EVRENSEL boyut katýyor. Bunlarý etkileme gücünü kendinde görüyor.
18-Bilimselliði arttýkça, doðal oluþuma uymayý, bu oluþumu etkileyip kendi yaþamýna katkýnlýðý gücünü-bilgisini-kendinde görüyor. Yaptýðýnda daha yapýlmasý gerekenler-bilinmesi gerekenler- etkileþmesi, deyim yerinde ise daha hiç bir þey yapamadýðýnýn, hayranlýk duygusuna varýyor. Ýnsanýn düþünsel (öznel, tinsel, ruhsal) yanýnýn doðal düzani-yasayý- yok edemediðini ama bilgi ile uygunlaþtýrým yararý saðladýðýný görmesi anlatýmý.
19-Baþarýlarý öyle arttý ki 18 y.yýlda bilim bitti diye, kimi,zafer naðralarý atarken, idealizm -sipritulizm- metafiziðin bayraðýný dalgalandýrmanýn na kadar gerekli olduðunu ve insanlýk üzerindeki kahhariyetini söyleyerek bilisizlik, çýðýrtkanlýðý, dilleme karanlýðýný savlýyordu. Oysa durumun, göreli olduðu, evrenin saltýklýk içermediði , saltýn söylenemeyeceðinin anlaþýlmasý - bilisel felsefesi- gerçeði, karanlýðýn þafaðý idi.
20-Evren olaylarý bitimsiz görüldüðünden, taki entropik salýnýmlarýn sönümlenmesine, eþdeyiþle parçacýk devinimlerinin sonsuzcada frenlenmesine deðin. Ýnsanýn eylemi, becerisi, deðiþmesi üretimide, kýsaca yaþamsallarýda bitimsizdir. ( Evren olaylarýnýn açýlýmýný daha önce 18.04.1992 de yazdýðým Oluþum adlý þiirimde ele almaða çalýþtým)
21-Burada 4 kuþku noktalanmada. 1-Ýlk þüphe astronomik öðrenmeye dairdir: Biðbenð e göre geniþleyen evren birgün fren etkisi ile tersinip büzüþerek kendi üzerine çökecek. Bir merkezde nokta bile olmayan, tekilleþme, ilkteki hale dönme. Bu da bir çemberdeki baþ ve sonun ayný nokta olmasý gibi bir algý ve tekrardý. Tabi ki bu durum için evrenin kapalý olmasý gerekiyordu. 2. kuþku çevre kirliiliði ( biyolojik kirlenme, manyetik kirlenme, kimyasal kirlenme, kuvantik kirlenme v.s.)ve insan yerleþimi ve çoðalmasýnýn yabanýl yaþamýn aleyhine raðmen yaþamý ademleþtire bileceði vurgusu, yaþamsal ilke-baþa- dönme.. 3. saptama ise geliþme dizgesinde görülüyor ki son gibi görülen algý daha iþin baþý olmasý paradoksu 19. sýra açýklamasýndaký yanlýþ taný ile yanlýþ sonuca varmaya vurgu da var. Ama asýl vurgu her son yeni bir baþ/langýç/týr. 4-Genetik belirlenim; baþta yoktun, bir an varsýn , sonrada yoksun. Genetik sürüþ.
Sosyal Medyada Paylaşın:
(c) Bu şiirin her türlü telif hakkı şairin kendisine ve/veya temsilcilerine aittir.