MENÃœLER

Anasayfa

Åžiirler

Yazılar

Forum

Nedir?

Kitap

Bi Cümle

Ä°letiÅŸim

ce
Şiirde Sanatlar
cemalcelik

Şiirde Sanatlar


1-Cemal aslan gibi cesur:
Tam benzetme
2-Aslan Cemal: Teþbihi Belið
Teþbihi belið: Güzel benzetme
3-Benzetilen veya sadece benzeyen verilirse istiare denir
Cesur insana Aslan
Kurnaz kiþiye : Tilki isteare yapýlmýþtýr

Ýstiarenin Yanlýz üç türü vardýr
1-Kurban olam kurban olam
Bebek kuzuya benzetilmiþtir
a)Beþikte yatan kuzuya bebekte kuzuya benzetilmiþtir.
Bir derya kuzusu tuttum
Yanlýz kendisine benzetilen kullanarak yapýlan benzetmedir Ancak
söylenilmemiþtir
Burada kuzu söylenerek açýk istiare yapýlmýþtýr
Aðaçlar son baharda elbiselerini soyundu
Kendisine benzeyen yapraklar söylenilmemiþtir
Þakaklarýma kar mý yaðdý ne var?
Burada ak saçlar kara benzetilmiþtir
Benzetilen saç söylenilmemiþ
Yalýzca kendisine benzetilen kar söylenilmiþtir.

1-Tekerlekliler yola bir þeyler atýyor.
Bu cümlede tekerlekler insana benzetilmiþ
Kendisine benzetilen söylenmemiþtir
Bu nedenle kapalý istiaredir
2-Ufukta günün boynu büküldü
Güneþ insana benzetilmiþ
Yani kendisine benzetilen söylenmemiþtir
3-Beni bir dað da buldular
Kolum kanadým kýrdýlar
Dolaba layýk gördüler
Derdim vardýr inilerim
Dolap söylenmiþ kendisine benzetilen insan söylenmemiþtir.
4-Ali kükreyerek düþman üstüne yürüdü
Ali aslana benzetilmiþ ve aslan söylenilmemiþ
Artýk demir alma günü gelmiþse zamandan
Meçhule giden bir gemi kalkar bu limandan
Hiç yolcusu yokmuþ gibi sessizce alýr yol
Sallanmaz o kalkýþta ne mendil ne de bir kol
Ölüm benzeyen gemiye benzetilmiþ
Bir dizi benzerlik yönleri sýralanmýþ
Yanlýz sessiz gemi anlatýlak þiir tamamlanmýþtýr

DEYÝM AKTARMA:
1-Ayaðýný giy (Ayakkabýný giymeniz istenir)
Ýç ve dýþ ilgisi kuruluyor
2-Ünlü raketler Avrupa’dan döndüler
(Ünlü tenisçiler Avrupa’dan döndüler demek isteniyor.)
3-Dalgalan sen de þafaklar ey nazlý hilal
Hilal bayraða benzetilmiþ parça bütün iliþkisi kurulmuþ

BÝR SÖZCÜÐÜN YADA SÖZÜN HEM GERÇEK HEM DE MECAZ ANLAMINI DÜÞÜNDÜREREK SÖYLEME:
-Asýl geçerli olan mecaz anlamýdýr.
Ey benim sarý tamburam
-Sen ne için inilersin
-Ýçim oyuk derdim büyük
Ben onüçün inilerim

BÝLMEZLÝKTEN GELME SANATI:

1-Nereden çýktý bu cenaze ölen kim?
Bu kaçýncý bahçe gördüm tarumar
Þairin bozulmuþ bahçeler görmesi tabidir
Mecazi anlamý ise
Þairin bir çok kimse öldükten sonra yuvalarýn daðýlmýþ olmasýný görmesidir.

2-Þu karþýma göðüs geren taþ baðýrlý daðlar mýsýn?
Burada hem gerçek hem de mecazi anlam kullanýlmýþtýr.
Alinin yalaný ortaya çýkýnca yüzü kýzardý
(Gerçekten yüzü kýzarmýþ hem de utanmýþ)
TAÞ BAÐIRLI SÖZÜ: Hem daðlarýn baðrý taþtan olduðundan gerçek anlamlýdýr
Hem de ACIMASIZ anlamý içerdiðinden MECAZ anlamlýdýr.

KONUÞTURMA SANATI:
Sazým bana küstü senin yüzünden bulutlar göz yaþý döktüler
BÜLBÜL: Senin nazýný çekmem diyordu güle.
Bülbül naz çekme özelliði ile kiþileþtirilmiþ hem de insanlar gibi konuþturulmuþtur.
GÜÐÜM bir gün testiye yola çýkalým dedi.
(Burada kiþileþtirme ve konuþma sanatý vardýr.)
Yüce daðlar bir birine göz eder. Rüzðar ile mektuplaþýr naz eder.
Kiþileþtirme Teþhis yapýlmýþtýr.
Ýçmiþ gibi geceyi bir yudumda. Göðün maðruþ bakýþlý bulutlarý

Salýndý bahçaya girdi
Çiçekler selama durdu
Mor menekþe boyun eðdi
Gül kýzardý hicabýndan
(Burada kiþiselleþtirme var.)
Konuþturma kiþileþtirme
Aðaçlar artýk sýrtlarýndan Kürklerini attýlar
Fakat
Henüz sabahlarý serince olduðundan omuzlarýna sislerden bir atký atýyorlar.
(Daðlar sýrtýnda kürk olan bir insana benzetilmiþ. Daðlar insan gibi düþünülmüþtür.)
Artýk daðlar sýrtlarýndan kürklerini attýlar derken daðlar sýrtýnda kürk olan bin insana benzetilerek kiþilik kazandýrýlmýþ yani
Ýnsan gibi düþünülmüþtür.

6-ÝÐNELEME SÖZ DOKUNDURMA:
-Söyleyen sözün ya da kavramýn gerçek ya da mecaz anlamý dýþýnda tamamen tersini anlatma sanatýdýr.
Bir baþka deyiþle
Birini küçük düþürmek
Onunla alay etmek yada iðnelemek için sözün ters söylenerek amacýmýzý belirtmedir. ÖRNEK:
Randevusuna gelen kiþiye
Aman ne kadar erken geldiniz? Diyerek onu iðnelemiþ oluruz
Bir kiþinin tembelliðini anlatmak için de
Bu ne çalýþkanlýk! Saat onda kalkýyorsun dersek iðneleme yapmýþ oluruz.
Ben her gittiðim köye kýz tavlýyordum.
Onun için 3 yýl hapiste yattýn maþallah

ANLAMLA ÝLGÝLÝ SANATLAR:
Bir sözcüðün ya da bir biriyle anlam iliþkisi bulunan sözcüklerin gerçek anlamlarýyla yapýlan sanatlardýr.
1-Uyum Uygunluk Sanatý: Anlamca bir birine uygun, bir biriyle iliþkili sözcüklerin bir arada bulunmasý sanatýdýr.
-DÝVAN EDEBÝYATINDA Sýkça
-HALK EDEBÝYATINDA DA: Seyrek baþ vurulan bir söz sanatýdýr.

Yine bahar geldi BÜLBÜL sesinden
SADA verip SESLENDÝN MÝ yaylalar
Çevre yanýn LALE SÜMBÜL bürümüþ
Gelin olup SÜSLENDÝN MÝ yaylalar

Bu dörtlükte kullanýlan "Bülbül, sada, seslenme
Bahar, bülbül, lale, sümbül, gelin olma, süslenme,
Sözcükleri anlamca birbiriyle iliþkili olduðundan
(Uyum uygunluk sanatý yapýlmýþtýr)

Deli eder insaný bu DÜNYA
Bu GECE bu YILDIZLAR bu koku
(Gece, yýldýzlar, dünya ve ay anlamca bir birine yakýn)
Bu tepeden týrnaða ÇÝÇEK açmýþ aðaçlar
Büyük harflerle yazýlan kelimeler anlamca bir birine yakýn kurularak TENASÜP sanatý yapýlmýþtýr.

2-ÇÝFT GERÇEK ANLAMLI:

Bir sözcüðün bir beyitte, bir cümlede
BÝRDEN ÇOK GERÇEK ANLAMI SEZDÝRECEK BÝÇÝMDE ve yakýn anlamdan çok UZAK ANLAMI KASTEDÝLEREK kullanýlmasýdýr.
BÝR BAÞKA DEYÝÞLE Sesteþ SÖZCÜKLERÝN birden çok anlamýyla kullanýlmasýna denir.

Gül yaðýný ELLER sürünür çatlasa bülbül
Eller: Organ adý
Eller: akraba olmayan uzaktan insanlar
anlamýnda kullanýldýðý için çift gerçek anlamlý sanatý yapýlmýþtýr.
ÇÝFT GERÇEK ANLAMINDA
Kimi zaman sözcüðün yakýn anlamý söylenip uzak anlamý da anlatýlabilir.
Hava da yapraða döndürdü RÜZÐAR beni(yel ve zaman)
Anlamýnda kullanýlarak (ZAMAN) kavramý kastedilmiþtir.

Bu kadar þetafet çünkü sen de var
Beyaz gerdanýnda bir de BEN gerek
Bu beyitteki "BEN" sözcüðü
hem "Deri üzerinde ki siyah noktacýk iz" hem de söyleyen kiþinin yerini tutan
"BEN ZAMÝRÝ" anlamýna gelebilecek biçimde kullanýldýðý için yapýlmýþtýr
KÝNAYEDEN AYRILAN YÖNÜ ÝSE: Anlamýn mecazi olarak kullanýlmasýdýr. Yakýn ve uzak anlamda gerçek anlamlýdýr
Saçýnda toka olam gerdanýnda ben.C.Ç

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

Kelp: Köpek->Sözlük anlamý
Kelp: Edebiyatta Rakip anlamýndadýr

Bana Tahir efendi kelp(Köpek) demiþ
Ýltifatý bu sözde zahirdir
Maliki mezhebim zira
Ýtikadýmca kelp "TAHÝRDÝR"

Kelp: Köpek Tahir efendi gerçek anlam
Burada "Tahir" sözcüðü tevriyelidir
Hem "Tahir Efendi" hem de "Tahir" sözcüðü "Temiz anlamýnda" kullanýlmýþtýr.
ÞAÝR: Asýl Tahir Efendiyi kast etmiþtir

3-BÝLMEZLÝKTEN GELME SANATI:

Bilinen bir gerçeði bir nükteye, dayanarak bilmiyormuþ gibi söyleme sanatýdýr.
(Espiri, ince anlamlý þaka, söz)
Ey Þuh! Nedima ile bir seyrin iþittik
Tenhaca varýp Göksuya ,iþret(Yiyip içme) var içinde . Þair NEDÝM
Göksu da sevgilisiyle yiyip içtiðini, eðlendiðini bildiði halde bilmiyormuþ gibi görünerek sanatý yapmaktadýr.

Gök yüzünün baþka bir rengi de varmýþ
Geç fark ettim taþýn sert olduðunu
Su insaný boðar, ateþ yakarmýþ
Her geçen günün bir dert olduðunu

Her geçen günün bir dert olduðunu
Ýnsan bu yaþa gelince anlarmýþ
C. Sýtký TARANCI

Bu dizelerde
Taþýn sert olduðunu,
Ateþin yakacaðýný ve suyun boðacaðýný bildiði halde
Þairin bunlarýn anlaþýlmasý için
"Bu Yaþ"(otuz Beþ) Yaþýný þart koþmasý
Bildiði halde bilmezlikten gelmesidir.

GÜZEL ÞEYLER DÜÞÜNDÜRMESÝ NEDENÝNE BAÐLAMA

Güzel Þeyler düþünelim diye
Yemyeþil olmuþ aðaçlar.
Aðaçlarýn yeþil oluþu doðal bir olaydýr ancak bu dizelerde þair, aðaçlarýn yeþil oluþunu insanlara güzel þeyler düþündürmesi için baðlamýþtýr.

Iþýk: yol gösteren, aydýnlatan kimse
Yol gösteren bilgilendiren kiþi.
Sosyal Medyada Paylaşın:



(c) Bu şiirin her türlü telif hakkı şairin kendisine ve/veya temsilcilerine aittir.