Nereden bileceksin bir þehrin koðuþunda
Yapayalnýz kalmanýn ne demek olduðunu
Ümit yeþerdiðini güneþin doðuþunda
Tedirgin çiçeklerin birden kaybolduðunu…
Nereden bileceksin ýþýksýz bir odada
Hasbihal edip durmak perilerle cinlerle
Denizin ortasýnda aðaçsýz bir adada
Kanat açmak ne demek hayal güvercinlerle.
Nereden bileceksin nasýl sýkýldýðýmý
Hasretle yandýðýmý bir mektup cümlesine
Herkesten uzak kalýp hapse týkýldýðýmý
Artýk kýrýldýðýmý insanýn cümlesine…
Afet Kýrat
ÇÖZÜMLEMESÝ
Ses tabakasý: Üç birimlik, birimlerde dörder dizenin kullanýldýðý bir þiirdir. 7+7 duraklý hece ölçüsüyle yazýlmýþtýr. Þiirde abab, cdcd, efef çapraz uyaðý kullanýlmýþtýr. Þiirde kullanýlan biri hariç tüm uyaklar zengin uyaktýr. Hariç olan ise cinaslý uyaktýr. Farklý bir sýnýflamaya göre ise “koðuþunda, doðuþunda; odada, adada; sýkýldýðýmý, týkýldýðýmý” uyaklarýnda lahik cinas; “olduðunu, kaybolduðunu; cinlerle, güvercinlerle” uyaklarýnda nakýs cinas; final bölümünde ise “mektup cümlesine, insanýn cümlesine” tam cinastýr.
Þiirde baþlýk hariç yumuþak sürekli “n” (39) ünsüzü hissediliyor. Yine yumuþak sürekli “l” (24) ve “r” (23) ünsüzleri þiire yumuþak bir ses tonu vermektedir. “Nerden bileceksin” kelime grubunun tekrarý da bir baþka ahenk unsurudur. Bu dizelerde ayný zamanda istifham sanatý da olduðu için okuma vurgusunu ahenk yönünden çeþitlendirmektedir.
Anlam tabakasý: Þiir kiþisi belli deðildir. Tek ipucu onun yabancý bir þehirde olduðu ve yalnýzlýk çektiðidir. Þiir öznesinin kime seslendiði de belli deðildir. Þehir, koðuþ, oda, ada, hapis gibi sözcükler þiirde geçmekle birlikte yer de belli deðildir. Böylece þiir yalnýzlýk hissinin her durumda olabileceðini imlemektedir. Bir baþka belirsiz olan ise zamandýr. Tüm þiir boyunca zaman bildiren çekimli fiillerden sadece bir tane kullanýlmýþtýr: “Bileceksin”. Bu ayný zamanda zamanýn durup geçmediðini de göstermektedir.
Tedirgin çiçekler kiþileþtirmesiyle bulunduðu yalnýzlýk ve ona baðlý sýkýlma duygusundan kurtulma; hayal [in] güvercinleri i mgesiyle uçup kurtulma umudu; mektup cümlesine yanmak i mgesiyle de yalnýzlýðýn derinliði dile getirilmiþtir.
Nereden Bileceksin, dörder dizeden oluþan üç birimlik bir þiirdir. Birimler arasýnda çok yönlü iliþkiler vardýr. Ýlk birimde uzamdaki (mekan) duygu, ikinci birimde yalnýzlýk ve özgürlük hayali, üçüncü birimde hatýrlanma isteði dile getirilmiþtir.
Ümit, tedirginlik, özgür olma, hasret çekme, kýrgýnlýk, hatýrlanma gibi yoðun þekilde hissedilen duygularýn var olduðu þiirde sosyal varlýk olan insanýn yalnýzlýktan duyduðu sýkýlma duygusu dile getirilmiþtir.
Obje tabakasý: Þehir, koðuþ, oda, ada, hapis sözcükleri þiirin temel objeleridir. Bunlarla belli bir yer söylenmeyip genelleme yapýlmýþtýr. Ceza evi koðuþu, nezarethane, hastane odasý, mecazen ise ev olabilir. Yine tedirgin çiçekler, hayal güvercini, hasretle yanan mektup þairin zihnindeki objelerdir.
Karakter: Þiirden anlaþýlan odur ki þair içinde bulunduðu ortamdan sýkýlmýþ, bunalmýþtýr. Ýnsanlarla iletiþim kurmayý istemektedir. Bu isteðini þiir diliyle paylaþmýþtýr. Þairin bulunduðu ortamdan þikâyetçi olduðu hatta “tedirgin çiçekler” i mgesiyle de biraz kaygýlý olduðu görülmektedir. Cinlerle, perilerle konuþmak ise bir inancýn deðil, kültürümüzde yaþayan bir deyimdir. Þiirlerde uyak, sözcük seçimini kýsýtlamaktadýr; bu sebeple serbest þiir tercih edilmektedir. Kýrat zengin uyak bulmakta dahi sýkýntý çekmemiþ, uyaðýn çektiði istikamete deðil, þiiri anlam bütünlüðü içerisinde kendi istikametine yönlendirebilmiþtir.
Alýn yazýsý (kader) tabakasý: Ýnsan sosyal bir varlýktýr, baþka insanlarla iletiþim kurmak ister, bu bizim kaderimizdir. Ýster hapiste, ister hastane odasýnda isterse evinde olsun yalnýz yaþayanlarýn bu sýkýntýsýný gidermek insanlýk görevidir.
Seddar Ýnce
Sosyal Medyada Paylaşın:
(c) Bu şiirin her türlü telif hakkı şairin kendisine ve/veya temsilcilerine aittir.En Çok Okunan Şiirleri
AFFET BABA DESEM Kİ... KARA GÖZLÜM RİCA EDERİM BAYIM YAKARIŞ SAÇLARIN, AH O SAÇLARIN! HEY BİNGÖL, YAYLA DERE! SARMAŞIK VEZN-İ AHAR MEHMET’İM