MENÃœLER

Anasayfa

Åžiirler

Yazılar

Forum

Nedir?

Kitap

Bi Cümle

Ä°letiÅŸim

Tırtar / Çizme
İbrahim Çelikli.

Tırtar / Çizme



pazardan-pazara kamyon kasasýna
heybeler sarkýtýlýrdý
yaðcýlar arastasýnda
Simsar’ýn “yað imalathanesi”nde
ýsýtýlýp, ezilmiþ haþhaþ
uzunlamasýna bir aðaç ile sýkýlarak
“haþgaþyaðý” çýkartýlýrdý

kayrak taþý gibi küsbe
tahrayla yontulup ýslatýlýrdý
tuz, arpa ezmesiyle,
fið-burçak kýrmasýyla hayvan yemine
armaðan olarak katýlýrdý...

öküzlerin yediði küspeli,
kýrmalý- ezmeli samanýn kesini
ertesi gün aktarýrlar komþu batma gözüne
yaz-kýþ demeden çalýþan eþeðe
yaptýðý eþekliði unutmasýn diye






























eþeðin yemini artýrmaz anýrmak
köpeðinse iþi-gücü havlamak,
kuyruk sallamak
yalakalanmak
ýslýk çalarak,
“-gýdý-ðidi, gidi-ðidi”
“-kýçý kýçý me”,
“-me! me!”
“-bosti, bosdi”
“bosti bosdi me!” ile köpeði,
köpeðimize “-oþt” diyerek
geçirirdik birilerini

bir iþe de yaramaz oysa;
koþarak gelir ýslýkla çaðrýldýðýnda
depit , yal ve yalaðýnda
sofra artýklarý bir de
eþek, eþekliðine doymasýn diye belki de
öküzün kesi aktarýlýr batmasýna

ýslýk çalarak öküzleri
dudaklarýmýzý birleþtirerek
“-brüþrþ” ile atlarý sulardýk
“-bürrrr” ile koyunlarý çaðýrýrdýk
“-beçi beçi” ile ile keçileri
tuz yalatarak saðardýk

tavuklara yem vereceksek
“-gah bili bili”
“-pisdan, pisdan” der çaðýrýrdýk kediyi,
mayýþtýðý yerden koþar gelirdi
ayaklarýmýza sürtünür
bizi kendisine bakmaya
mecbur ederdi

bir ara ortalýktan kaybolur
çok geçmez beþ-altý yavruyu
aðzýnda taþýyarak getirirdi
belki o yüzden; ebem
gancýk kedilere
pek yüz vermezdi.








“-pistan-pistan” deye ünnersin
daha anasýný emerkenden
eve aldýðýn kenevirala kediyi
elcekleme(ye)ce(ksi)n
yeðe edersin

göp-gözel terbiyesini verecen
olur-olmaz yere pisletmecen
aç goyup da sünepe etmecen
açýk-gapalý tabaða-çanaða
sunmaya gakdý
sündüklüð-etdimiydi
eliyin tersiynen
burnuna höyle bi çarpacan

emme ondan sonura dutup da
muraylýk etmesine
çoluk-çocu(ðu) cýrmalamasýna
musade etmecen
yüzüne acýyalak bakmacan
o senin gýzdýðýný,
zýyan iþlediðini,
bili(r),
gözleriyin içine-içine bakar
seni dener-sýnar ,
bi çocuk gibi vallaha-billaha
insanýn hakýndan geli

kedinin ekme(ði)ni
emme aþa,
emme ayrana
bandýrýp vermeli

emme ille topra(ðý)n-daþýn
üsdünde verilceðimiþ
namýkör olduðundan,
yediðini inkar etceðimiþ de
“-sahabým bana ekmeð-aþ vermedi”
deye
toprak-daþ senin uçu þahýtlýk etceðmiþ
“-ben þahýdýn verdi” deye
nankör kedi
deye boþuna denmemiþ

kedi minareden düþse
dörd aya(ðý)nýn üsdüne düþer
peygamber dovasý almýþ da ondan
peygamberimiz namazýný gýlarkan
sejdeye varaca(ðý) yere ilanýn biri çöreklenmiþ
kedi iki aya(ðý)nýn arasýndan seðidip,
ilaný dutduðu gibi sürüyelek almýþ-ðetmiþ
de

peygamberimiz dova etmiþ
“-her zaman dört aya(ðý)nýn üstüne
düþmesi uçu”
minareden bile atsan
kedi yedi canlýdýr
gene dört aya(ðý)nýn üsdüne düþer
mübarek hayvandýr
vesselam”

“-van kedisi varýmýþ
bi ðözü kehribar sarýsý
öteki gözü deniz mavýsý”
“-get len ordan
hiç öyle þey olu mu”
………..
“-ol dedimiydi olur evelallah
Alla(hý)n iþine garýþýlý mý
maazallah
nazar etmesin yeter”
























“-Nasiretdin Hoca ýscak bi ðün
ceviz aðacýnýn altýnda yatýp duruymuþ
hey gurban olduðum Allahým
hu gocaman aðaçtahý cevize bak
hu kökendehi gabaða bak; revamý bu”
sanký Rabbil Alemin duymuþ bunu

derkene kafasýna bi ceviz düþmüþ
depene biþiy düþse acýtmamý
seninki gaþýmýþ gafasýný
bu sefte de tö(v)be istiðfar etmiþ
“-ya baþýma düþen kabak olsaydý”
…..
“-sen bili(r) bili(r) iþlersin Ya Rabbi
sen yarattýysan vardýr bi hekmeti”
demiþ





































“ “-eliyin tersiyne
burnuna höyle bi çarpacan” dedinde
eveli bi ðarýnýn iki ðýzý varýmýþ da

ikiside analarýndan beter ikrah mý ikrah,
þirret mi þirretimiþ
sünepe-nekbet ,
yetmeyo ðibi bi de dili bi garýþ
car car naletin teki,
al birini vur ötekine
ta öylelerimiþ, iki bacý

etdiði yenmez,
dutduðu keyilmez
aðzýný aþdýmýydý,
yana varýlmaz
kapadabilene aþk olsun
on guruþ verip gonuþdursan,
yüz kuruþa susduramazýmýþsýn
ne ev
ne çoluk-çocuðunan alakadarlarýmýþ
evi iresmen bok götürüyomuþ..

yerden-gövden ýrak,
ikiside birbirinden beter
naletin tekiymiþler
nayet; böyük gýz
gocasýnýn canýna tak etdirmiþ
herifini elin-günün yanýnda bile
adam yerine gomazýmýþ
lafý aðzýna dýkarýmýþ
adam gahrýndan biðün
“tahtalý köyü ” boylamýþ,

gel zaman, get zaman
ölenine ölünmeyo, garý dutuyo
birine daa varýyo,
yeni damat bunnarýn anasýný da tanýrýmýþ
emme naçar-çaresiz galmýþ ki bunu
almak mezburiyetinde galsýn alsýn,
mezbur galmasa alý(r) mý






tabi buna bi ders vermek ilazým
emme adamca(ðý)z ne yapsýn,
nasý etmeli, ne yapmalý
adam düþünmüþ-davþýnmýþ
saksýyý çalýþdýrmýþ
neyise
aradan geþmiþ üþ-beþ gün,
eski damat “-yau haným,
abangili bi zeyaret edelim”
varýyollar bi bakýyollar ki
…………
ana! valla yeminossun
hayretden güçcük dillerini yuduyollar

o esgi baldýzdan eser-esame yok
el-pençe divan duruyo
adam desdiye bakmaya ðosun
garý deragap
suyunan goþduruyo
adam içesiye ellerinin gavýþdýrýp bekleyo
ev demiþsin çinil-çinil tertemiz
sanýsýn ev deðil, saray yavrýsý
tükür tükr(ðü)nü yala
ta! öyle
o zert, cadý-cazgýr garý
ondan zerre ðadak eser
çýt yok,

mýyýr-mýyýr gonuþuyo, hapý yutmuþ
sanýsýn eli-aya(ðý) çöt olmuþ,
dut yemiþ bülbül gibi
dili dutuk ki
ta öyle

býrak taygeldi kendi çocuklarýný
adamýn çocuklarýna bile mut olmuþ
kimseye ses çýkartmayo
tapýrdayo
zufrayý galdýrýp da
mutbaða gedince iki ðýzgardaþ

esgi damat
“-len bacanak Allan aþgýna
muma dönmüþ benim aykýrý baldýz
nassý oldu annatsana
nutgum dutuldu arkadaþ
valla-billa..



“-valla ben bunnarýn
ne nalet olduklarýný bilirdim
daa ilk gün hususi ciðer getidim
zufraya oturunþa barabar kedi uzandý
diþimi sýkdým
kedinin iki bacadan dutduðum gibi
cart deye ayýrývidim


dinsizin hakýndan imansýz gelirimiþ
valla haným altýný ýslatdý,
aba(yý)n gözü ðorkdu
oyumuþ,
melaike ðibi bi garý oldu
ýrametliye rahmet okudu”

esgi damat duru(r)mu
hemen ciðer almýþ ilk fýrsantta
oturu-oturmaz zufraya
kediye koklatmaya ðakmýþ
sa(h)andaký ciðerden
garýsý bakmýþ-bakmýþ
iç geçirmiþ
“beyuda uraþýyon herif
….
sen o “pisiðin baca(ðý)ný” önceden
ayýracaðýdýn” demiþ

o hesap bazen pisiðin bacaný
önceden ayýrmak gereðiyo
sonratdan netsen fayda etmeyo!”





















“-ayný-mitli senin hesap ya gari
vakt-ý zamanýnda patiþahýn biri
tebdili gýyafet, yalýnýz tabi
dað bayýr dolaþýyomuþ
depenin birinden bi bakar ký
adamýn biri çift sürüyomuþ
adam hemi çift sürüyo
hemi de an baþýndan anbaþýna
öküzleri durduruvurup oynayomuþ

patiþah etmiþ edememiþ
varmýþ çi(f)tçinin yanna
“-es-selam aleyküm”
“-aleyküm selam”
“-yau hemþerim
demikden beri bakýyon da
an baþýndan an baþýna
her varýþýnda oynayon”

adam
“-yau hemþerim deyoru
benim bi garým var
höyle soylu, böyle boylu
elimi-ayamý yur-yýkar
lafýma annaç vermez
beni asla üzmez
asilliðine asildir,
gözeliðine gözeldir

ney isteyceðsem
daa isdemeden
leb demeden leblebiyi anlar
hoþuma gedecek þeyler yapar,
bi gadýn daa ne yapsýn
ben oynamayan da kimler oynasýn”

















patiþah sakalýný dutuyo
kendi-kendine düþünüyo
“benim de iki garým var
itiþip kakýþýrlar
birinden bi tas su isdesem
“-aðþam kimin yanýndaysan
suyu ondan isde”
“-ben abýlayýn,
o güçcük, o versin”
“-taha demin ben verdim
bi de o versin
tabi ben hýzmatçýyýn
ona sözün sýðmayo demi”
adamýn iþdahýný gaçýrýyollar
canýndan bezdiriyollar
durmadan olura-olmaza
itiþip-kakýþýp durular”

iki garýnýn hakýndan gelemeyen adam
goca dövleti mi idare etçek
býrak çiftçi ðibi oynamayý
huzurlu bi ðünüm bile geçmeyoru
amma bu iþin içinde bi iþ var” deyoru

deragap saraya dönüyoru
“-tez benim iki garýyý götürün
falan yerdeði adamýn garýsýný alýn gelin”
patiþah tabi
asdýðý asdýk,
kesdiði kesdik

hayli zaman sonura
patiþah adamý marak ediyo,
benim esgi garýlarýn
gocasý adam acaba
kendini daða-daþa mý vuruyo
yonusa benim yeni garýnýn arkasýndan
kendini helak mý ediyo

anaaaa!
vara vara varsa
bi baksay ký…
o eskiden, an baþýndan an baþýna oynayan adam
an baþýnda oynayo
hinci yarý yolda durup bi da oynayo
türkü demiþsin gýrla
göbek atýyo ku sorma
neþesinden yanýna varýlmayo




patiþah varýyo yanna
“-noluyo len”
adam bi yandan oynayo
bi yandan annadýyo
“benim bi garým varýdý
höyle hýzmat eder,
böyle menmin ederdi”
“-eee”
“-patiþah onun yerine iki garý göndermiþ
hemi ötekinden daa genþler
hemide birbirinden gözeller

biri elimi, öteki aya(ðý)mý yuyo
biri yüzümü yüyo
öteki peþkirinen kurulayo
esgiden an baþýndan an baþýna oynardým
hinci hemi türkü söyleyon
hemi bi de tarlanýn ortasýnda oynayon”

patiþah efendi “-hýýým” deyo
“bi de garý ðýsmý adamý vezir de eder
rezil de eder” derler
demek ki
sadaca garýnýn gözeliði,
sadaca adýyýn patiþah olmasý deði,
bireþ de adamýn dirayetinden,
yol-yordam bilmesinden
neþet ediyo bu iþler!
çünkü at sabýsýna göre kiþner!
























ayný hesap gene
bi patiþahýn garýsý varýmýþ ki
gözeliði dillere destan
boy-pos endam
gaþ-göz gerdan dedikleyin
her bi þeyi ona keza
adý üsdünde patiþah
gedip de benim gibi
Kelaðanýn gýzýný alcak deðil ya
kayýnat gözeli bi hatun
üsdelik tam bi haným efendi
herkeþ hayran

gel zaman get zaman
bi duyulmuþ ki
patiþah garýyý sürmüþ çýkarmýþ
herkeþi almýþ bi telaþ
yalvar yakar olmuþ en böyük vezire

“-sen patiþahýmýz efendimizin hocasýsýn
elinde böyüdü
senin sözünden çýkmaz
meramýný sen bilisin
sultanýmýzdan memnin olmayan yoktur
halledersen bu iþi sen halledersin
kerem eyle
sor soruþtur
ola ki efendimiz
bizi sýnayodur
neydecekler
ne koycaklar deye,
öyle ya!
hekmetini soval etmeyelim
bi ketenpereye de ðelmeyelim
durduk yerde de
boynumuzu vermeyelim”













baþ vezir el-etek öpüp huzura varýyoru
ahvalden sonura me(v)zuya giriyo
deyoku böyleyken böyle
“-kullarýnýz vezir-ül vüzera dakýmý
ve dahi nazýr paþalar
muzdaripler efendimiz
sultanýmýzla nedir derdiniz
hangi kraliçe bu ðadar gözel”
deyince barabar
patiþah
“bak lala” demiþ
bilirsin seni pek sever-sayarým
sizin üzerimdeki hakkýnýzý
inkar etmek ne mümkün
cümle alem, herkes bilir

ancak sen bile-bilirsin
benim üzerimdeki en pahalý kuþam nedir
“-körüklü çizmeniz sultaným”

“-neden”
“-her þeyden evvel güzel
ceylan derisinden mamul
Roma’dan ustalar getirtdiniz
her gün çýkarýlmasý için ayrý,
yaðlanmasý, boyanmasý
hatta parlatýlmasý için
ayrý uþaklarýnýzý tahsis ettiniz

yýllar yýlý sefere onunla çýkarsýnýz
onu giymeden baþka krallarla,
elçilerle, paþalarla, vezirlerle görüþmezsiniz
bilirim ki
körüklü çizmenizi pek seversiniz
bizler dahi ona
gözümüz gibi bakarýz”

“-ha iþte! eþi menendi de yoktur,
da!
meret sýkýyo biraz” demiþ











DÝPNOT
simsar : aracý, komisyoncu
simsar burada lakap olarak kullanýlmaktadýr.
depit: un-kepek ve diðer katkýlarla yapýlan köpek yiyeceði
yal: (yemek artýklarýndan) köpek yiyeceði, un –kepek karýþýmý ýsýtýlarak yapýlan köpek aþý
yalak: köpeðin suyunun konulduðu kap
kenevirala:kenevir(kendir) rengi ve siyak çizgili
yeðe / yiðe: hileci, kurnaz, ziyan
iþlemeye meyilli, ziyankar
sünepe: laubali,
sunmak / sünmek: uzamak, uzanmak, ulaþmaya çalýþmak
sündük : yapýþýk, þýmarýk
muray/mürai: mýz-mýz, þýmarýk
sýnamak: denemek
ikrah: tiksinti verecek kadar pis, iðrenç,
nekbet: kötü kaderli, kaçýnýlan, tercih edilmeyen
tahtalý köy: ahret, öte taraf,
tahtalý köyü boylamak: ölmek
çöt / çot: çont, sakat
dutuk / tutuk: çekingen, pek konuþmaz, asosyal, gönülsüz, isteksiz
ketenpere : oyun, hile, tezgah, diðerlerinin danýþýklý dövüþe gelmek

Sosyal Medyada Paylaşın:



(c) Bu şiirin her türlü telif hakkı şairin kendisine ve/veya temsilcilerine aittir.