1960’LI YILLARDAN KÖY ODASININ HANAYINDA! BÝR KAPIÞMA
"-bu ne sað-sol devasý bu ne Suriye poroplemi”
"-ya amca Suriye Türk mü" "-Türk tabi" "-Türk" "-Türk" ben Ýngiliz fýrkateyniynen Süveþden Gýzýldeniz’e geçiyodum da “buralar hep Türk” dediler orada Hecaz’ý da gördüm
"-len andavallý Gýzýldeniz nerde Hecaz nerede "-yau Hacýmemeto(ð)lu hemi kelsin hemi hodul ulen andavallý sen oralarý gördün mü de “yýrtýk dondan þey çýkar gibi” zert-zort ediyon gonuþuyon" "-görmek ne üstüme farz" "-ben gördüm, biliyonda öyle beyan ediyon"
"-ülen müleves , sana “Hecaz ho yanda” demiþlerdir sen de onu ’hora’ annamýþsýndýr" "-len hökela biz sana Kabe’yi gördük deyoz"
"-tamam hacý aða tamam öyle ya!... sen o dakkadan bu yana "hacý"sýn biz fehmetmemiþiyiz andavallýlýk etmiþiyiz böyük günah iþlemiþiyiz töbe töbe ne deyelim Allah mubarek etsin biz kendimizi bilmemiþiyiz gusura bakma ne de olsa biz cahýlýz biz hökelayýz , andavallýyýz cýk-cýk-cýk.. get len baþýmdan.. tabe estaðfirullah”
“-bok yedik - baþýmýz aðrýdý töbe esdaðfirullah töbe ya Rebbim Ya Resullah” …. “-her þeyi bi tek sen bilisin, sen yarým gözünen her þeyi görüyon, biliyon biz iki gözünen körüz neyye… derin ilminden þavkýmayoz ." ! “-öylesin tabi, hemi kör, hemi de namýkörsün mýymýntý ” “-ülen valla gakcan dutup küteleyvicen ” “-yok ya! bizim elimiz armýt toplayoru o belli olmaz “cingen cingene çatmayýnca gasnak boyna geþmeyince” kimin kimi becerce(ði) bellolmaz gari n’oldu hým? gýkýn çýkmadý ”
“-get len hurdan, ataþ olsan cürmün gadak yer yakarsýn” “-hey Ya-Rebbim hekmetinden soval olmaz emme hunu neye yaratdýn ki” “-gak len erkeðsen elinden geleni arkana go(y)ma” “-ulen neydiyonuz siz ya el ne demez, ya gapbicikler ya!” … “-amca sen otur boþ ver herkeþ onu da biliyo, seni de” “-ulen nalet kör þeytan get baþýmdan beni günaha sokma tövbe estaðfirullah tövbe”
“-ulen kýtirboyunnu sen ne boka yaradýn ký bu zamana gadak da ha;! dünneye gelmesen ne eðsik galý(r)dý acabýnola kendini fasille ðibi niyemetden mi sanýyon goca budala”
“-ulen baþýna bi iþ gelse benden bili(r)ler essahdan bi adam sanýp bana hesabýný sorarlar get hurdan, belaný benden bulma
“ite gem vurma kendini at sandýrýsýn” deyen boþa dememiþ baya huna cuab-bermek ne üsdüme farz; adam yerine goduk budalayý bu zavallý da kendini Seyyah-ý Fakýr Evliya Çelebi sandý
aðzýný aþdý mý kendini cevahir yumurtlayo sanýyo her þeyden alayo, her þeyi biliyo ha; aççýk da sus da bi(r) de eli dinle ha a-gapberif el gonuþmayosa aðzý var dili yok deðil her þeyi sen gadak bilmeyyo emme bu kimseye laf gomayo Allahýn honuna gonuþuyon da gonuþuyo geçi götü gibi dökdürüyo da dökdüürüyo..
insan oðlu insan açcýk da bi(r) etirafýna bakar vara yoða dedim de dedim”
“-ulen “ataþ olsan cürmün gadak yer yakarsýn” Allahýn muzuru haralda bizim elimiz armýt toplamayoru.. ben sana Hecazý ðördüm deyorun isder inan, isdermezsen inanma o senin bilce(ði)n iþ gördüðün bildiðin bi(r) þeyin varýsa çýk sen de söyle boba nereyi ðezdin, nereyi bilisin de ne gonuþcan da dinledecen mencilise gede!”
“-sen ha bire iddalaþ iþde dutdurdun mu bi Ýngiliz höyle, Yonan böyle eyi bellemiþsin gari “yeni gelinin þey bellediði gibi” “sen biliyon” deyvidiler ya gari tamam ulema kesilisin milletin baþýna bokunda boncuk çýkmýþ horaz gibi gord-gortlan gari, kendini dev aynasýnda görüyo mubarek … le(y)le(ði)n ömrü laklaðýnan geçerimiþ sen üðüt hey Irapbým gözel Allahým, ne sanýsýz , sýtarasýz insan düne boþ gamlasýn deye götünü-baþýný delmiþ gönderivimiþ iþdee, hey ya Rebbim bunu neye halketdin ki töbe-töbe get nalet kör þeytan baþýmdan, ….. ben dediklerimden utanýyon onun uruhu bile duymayoru hala “sen kime deyon” demeyo görüyonuz mu bi!? böyle gelmiþ, böyle getçek Allah bi çene vermþ ki… dedim de dedim ”
“-ulen…. bi tefa senden böyüðün cep(h)ede de senden fazla süründüm senin gördüðünden fazla þehit gördüm þehit hiþ deðilise benim adým adýbelli “Gazi”, dö(v)let bir mayýþ ba(ð)lamýþ senin ne bokun var neytdin hinciye ðadak çalý dibi eþeleyip mera aþmakdan “guþ yuvasý bozmak”dan baþga” ..
“-biz de esgerlik etdik, emme senin gadak þeddelendiremeyoz” “-ee yetmeyo iþdecik Ýngiliz altý sene sonura dediy ki “-köyünüze nekdip yazcaðsanýz yazýn” sýraya geþdik o sevincinen “gavýr insafa geldi” deye sýraya geþdik nekdip yazdýrmað uçu tam iki ðün sonura sýra bana geldi ne yazdýrcaz …………”
“- o iki ðün boyunca Muhtar Ýbiþ’e yazacaklarýmý sýraladýydým emme ne zaman bana ðeldi sevincim gursaðýmda galdý “ana-boba” dan baþga ne yazacan .. öyle ya; aðamýn Çanakgale’ye getdiðini biliyonda yedi düvelin “daþ üsdünde daþ! baþ üsdünde baþ gomadýðý”ný da duyduk.. aradan geþmiþ bunca sene kim öldü kim galdý benim uçu da “-öldü” dediler belki belki bobam öldü.. anam bobasý yaþýndaký adama vardý kimbili(r)..
Türkler müslümannarý gorucan deye Cahan Harbinde bizi de Yemene yolladýlar Ýngilizler gýþgýrdýnca, Araplar bizi arkamýzdan vurdu Ýngilize yesir düþdük altý ay.. .. Ýngilize esir düþmek ne biliyon mu Ermaný Mezalýmýndan beter.. hökümet anlaþma yapmýþ; yesirleri teslim alacaðýnda gapba Ýngiliz bizim yesirleri Ýskenderiyede keresal havýzýna sokmuþlar da onbeþbin yesirin gözlerini yakmýþlar biliyon mu? neyye;? “Anadoluya gedince bize garþý savaþamasýnnar eline silah alamasýnnar” deye .. anam-bobam sað mý? Goyun Ýbirem’e kim bakýyo, anasýnýn yanýnda mý agam yaþayosa hanký cep(h)ede belki o da Ýngilize yesir düþdü belki þehit oldu!
gýz gardaþlarým; kim bili kaçýncý gocalarýndalar kimbilir kaþ yeðen sa(hi)býsý olduk öyle ya olmuþ sekiz sene? .. Yonan bizim köye geldi mi geldiyse Ermanýdan geri mi galdý bahsa dutuþullarýmýþ gebenin garnýndahý o(ð)lan mý? gýz mý? deye …
n’olur, n’olmaz nekdip yazdýrtdým, gene de selam-kelam, anama-bobama “-.. “ben eyiyin.. beni marað etmen nekdip yazýn, gardaþlarýma eyi bakýn” ? yazsalar nere yazcaklar kime yazdýrcaklar ne yazcaklar yaþadýklarýndan habarým var sayký da “habar edin köyden” deye
tam iki ay o nekdibin hayalýynan yaþadým nekdibim geli(r) deye dova etdim “-iþallah anam-bobam agam saðdýr” deye firar aklýmýn ucundan bile geþmedi köyden bi habar alayýn da kim sað, kim selamet öyle ya! gaþcaðsam ondan sonura gaçayýn,” …. “-yalan deði(l) gaçannar oldu gaþmaya yeltenenler de ortadan gaybolannar da oldu ahirlerini bilmeyoz ku emme yakalansalardý irezil ederlerdi bize bir kaçýnýn akibetini biliyoz ibret-i alem uçu” .. “- ün-ses vermeyenner demekkine gurtuldular” …
“-ondan sonura gaþmaya cesaret etmeye baþladýk kimsenin nekdibi gelmeyince “bunda gene bi Ýngiliz cavýrlýðý var” dedik ya da memleket hepten yakýlmýþ-yýkýlmýþ köylerimiz de cuvap bercek kimse galmadý mý öyle ya hadi benimki gelmedi elinki nerde arada bi birer ikiþer gaybolannar oldu ya gaþdýlar gurtuldular” dedik ya da bi bok çukuru doldurdular” … “iþin aslý garnýmýz doyuyodu aþ-bilaþ günnerimiz yanýnda” .. “- bi ðün bi hemþerim varýdý Buldur’dan iki ðiþi “-yes etdik Ýngilizin yesir gampýndan” nerdeyiz, ne yana getcez bildiðimiz mi var “-n’olusa ossun” dedik denizin gýranýndan, gýranýndan mecalimizin yettiði yere gadak soluk bile almadan, var gücümüzünen geþmiþ gün hinci valla yalan söylemeyen aç-bilaç, sakladýðýmýz bi ekmeðinen üþ gün idare etdik altý ðün sonura mý beþ gün sonura mý neyise gaþdýðýmýz yere çýkdýk vardýk aþlýgdan geberiyoz,” ….
“- hiþ biþiy olmamýþ gibi çekdiðimiz onca aþlýk cabasý meðerine adadayýmýþýyýz dilkinin hesabý dönüp-dolaþýp ayný yere ðelmiþiyiz adamlar bizim yokluðumuzu mu fehmetmediler, yoðusa iki ekmek fazla deye paylaþdýlar mý bilmeyoz emme o arada duyduk ku;
aslýnda o nekdipler heþ getmemiþ o nekdipleri kendileri okumað uçu gaþmaya yeltenip-yeltenmeyceðmizi öðrenmeð uçu yazdýrmýþlar geri varýnça ö(ð)rendik bi Ýngilizden” …
“- cavýrlarýn hepisi Ýngiliz deðilidi Ýngilizlerin hepiciði de cavýr bizinen ekmeðini paylaþannar varýdý emme saklý-saklý, bi ðün halýma acýmýþlar da at eti deye sýðýr eti vermiþler ulen bi ötürüvüdüm bi ötürüvüdüm
dokdur: “-garnýnýn alýþýk olmadýðý bi þiy yemiþ” deyesiymiþ adamlar yesirlere her gün guzu kesivicek deðil ya!” …. “-sen “iþallah düzdabannýkdan yýrtarýn” deye sabbahdan aðþama dova ederkene cep(h)ede bunnar oluyo(r)du iþdee ;? ya.. Hacýmemedo(ð)luu” … “- yaa! Ýþdee adamýn mýlýðýný yýkdýrýlar, dut yemiþ bülbül gibi susdurular eee gari… þeyiyin depesine bakma da bi de sen annat bakalým! hanký cep(h)ede sol gözüne þarapnel girdi hanký cep(h)ede Ýngilize yesir düþdün kaþ sene o cepe senin bu cepe benim seðirtdin buyur” “bi de seni dinneyelim”
“…”
“-sekiz sene Yemen çöllerinden sonura savkýyet oldu; 33 de Afýyon cepesine bu tefa da Yonana garþý; Dumlupýnar da þarapnel girmiþ sol gözümden sol gula(ðý)mdan çýkmýþ Afýyon hasdanesinde yatarka(na) eþitdik Gazi; Yonaný Ege Denizine dökmüþ savaþ bitmiþ! emme biz de bitdik ha n’olacak tam sekiz buçuk sene..”
“-yaaa Hacýmemedo(ð)luuu” …. “-n’oldu boba!!? senin de iþin kert-kortluk zert-zortluk öyle zertleyelek, zortlayalak ne esgercilik iþleniyo, ne vetan gurtuluyo sen burda anayýn dizinin dibinde mýþýl- mýþýl uyuyokan, pýþ-pýþlanýyokan” “-ne pýþ-pýþlandýk len! pehpehlendik ya! analýk elinde” …. “-biz de seðirtdik haralda biz de esgercilik iþledik” “-ulen dulgarý çocuðu! yalan deði(l) etdin esgerlik de! onu da anayýn kül atdýðý yerde” … “-hemi de iki de bi anamýn adýný aðzýna alma nerde gördüm ben anayý-manayý ýramatlýðýn yüzünü bile ðörmedim emer galmýþýyýn haralda” …. “-sana da gelince… iþdeycik varýn yoðun bi esgerlið etmiþsin vara-yoða, car car car lan lan lan!! ….. ne daðarcýðýnda baþga biþiy var ne de baþga bi hünerin, ne de bi müslümana kýrtýklý guruþluk faydan ..
o zamanýn behrinde kim getdi de senin gadar cepelerde seðirtmedi adamlar hiþ deðilise dönüp gelmediler, öldüler galdýlar, dondular, gýrýldýlar, bilen mi var, ne aþ zevdasýna düþdüler, ne gardaþ ne analarý-bobalarý ne çoluk-çocuklarý geldi akýllarýna sürülmüþ ekin gibi” “-duyan-duymayan da bi seni esgercilið iþledi sanýr anamýn iki memedi ðetmiþ, ben üçüncü ibiremiyin hankýsý döndü geri ben bilmeyon,” belki sen bilisindir onüç gardaþdan geriye bi ben galmýþýyýn bi de öyeðim Hesne! o da, o zamannar böbeðidi hani nerde gerisi” ……….. “-senin gadar olmasa da biz de esgerlik iþledik emme gaþdýýýk, emme gaþamadýk pekey senin gaþmað imkanýn olsa gaþmamýydýn”
“-nere ðaçýyon boba sen beni dinnemeyon ku” “-tabii adamdan mangal gibi yürek olcak týpa isder o iþler, sen dutdurmuþsun bi, boyna, dedim de dedim ”
“- bobaaa hinci gulak ver de yýrtýk dondan þey gibi çýkma gözünü aþ daa eyi dinle … adada olduðumuzu bile bilmeyomuþuyuz da dönmüþ geri varmýþýyýz dedim ya”
“-ha! iþde biz bi yolunu bulduk gaþdýk emme sen nere ðaçýyon, sýkar birez mangal gibi yüreð isder senin, yanýndaký biri gaþmýþdýr da sen onun aklýna uymuþsundur “peþine dakýlmýþsýndýr.” ………… “-yalan de!” “- sen boþ verin onu da bu memleketin evladý böðün nere Arabisdan Çölleri dediler geddi böðün nere, Gafkasya 93 harbinde, kara kýþa teslim olduk kýrýldý getdi bu vatanýn evlatlarý”
“…”
“-o Sarýgamýþ, 93 harbinden sonura”
“-neyise daha dün Yonan burnumuzun dibine gadar sokuldu o Ýngilizler burada boþ mu durdu binlerce vatan evladý 1917 de Kýrküçüncü Piyade alayýnýn taburlarý savaþmayý deðil, ölmeyi emir aldý Paþa’dan
tayýn buyday çorbasý, duzsuz üzüm hoþafý o da þekersiz, iki giþiye bir ekmek günlerce aç-susuz Allahuekber daðlarýna dýrmandýrdýlar seðidelek; gözünü kýrpmadan siperlerde gözünü kýrpmadan yörüdüler düþmanýn topunun, tüfe(ði)nin gemilerinin üsdüne-üsdüne ….
taha dün ne iþimiz varýdý Kore de birisi afferim deycek deye sayký elinize ne geþdi aferim delileri”
GAZÝ ISMAYILCIK KOÇ DAYI BOBUÞ EMMÝ ÝSMAÝL KÝPRÝ
1312 LÝ (1896) OLUP YEMEN HARBÝNDE ÝNGÝLÝZLERE ESÝR DÜÞEN KÖYÜMÜZÜN GAZÝSÝ DUMLUPINAR SAVAÞINDA ÝSABET EDEN ÞARAPNEL PARÇASI ÝLE SOL GÖZÜNÜ KAYBETMÝÞTÝR. CENNET MEKAN OLSUN.
Çalý Sh: 1332
DÝPNOTLAR
hodul : fodul, kibirli, kendini bir þey sanan, “ayraný yok içmeye, tahtýrevanla gider sýþmaya” dedikleri cins mülevves : salak-þaþkýn anlamýnda kullanýlmaktadýr fehmetmek: farkýna varmak andavallý: ahmak, bön, kaba, cahil hökela: ukala, bilgiç bok yemek: üzerine vazife olmayan iþe karýþmak, saygý deðer olmayan iþ ve kiþilerle uðraþmýþ olmak þavkýmak: aydýnlanmak mýymýntý: miskin, sünepe kütelemek: görünmeyecek yere savurarak atmak gýký çýkmamak: sesi soluðu kesilmek, suspus olmak, korkmak geri çekilmek kýtirboyunnu / kýtirboyunlu : tosbaða, kaplumbaða sanýsýz: çevredekileri hesaba katmayan, attýðý adýmýn sonunu hesap etmeyen, saygýsýz davranan sýtarasýz: baþkalrýyla hoþ geçinme ihtiyacý duymayan, yes etmek: haydi deyip, belirli bir yola çýkmak, açýlmak dedim de dedim; iddiacý, boþ yere iddi eden, karþýdakinin söylediklerini ve ortaya koyduðu delilleri dahi asla dinlemeyen, iddiasýndan vazgeçmeyen kiþiler için söylenir
Sosyal Medyada Paylaşın:
İbrahim Çelikli. Åžiirleri
(c) Bu şiirin her türlü telif hakkı şairin kendisine ve/veya temsilcilerine aittir.