Al þarap dökülüyor ufka yine bu akþam
Altýna dönmüþ camlar topraklar hala sýcak
Ilýk esen rüzgârýn nefesinde ihtiþam
Geceye adým atýþ bu kadar olur ancak.
Kuþlarý konuk etmiþ kýrmýzý yüzlü damlar
Yavrular cývýldýyor sanki söylüyor þarký
Evine ekmek almýþ koþturuyor adamlar
Sarýlmýþlar hayata emek ile sýmsýký.
Çekiliyor sessizce camlardaki perdeler
Hicazkâr makamýnda titriyor udun teli
Sanki öksüz kalýyor zedelenen caddeler
Ýnsanlar deðil miydi o yollarýn danteli.
Bazen mazi konuyor üstüne bir sofranýn
Özlemleri sürüyor buðulanan gözlere
Sonra sevgi düþüyor üstüne bir mýsranýn
Veda ediyor hepsi acý veren sözlere.
Çocuðu için anne nefesini saklýyor
Korkutmasýn diyerek uðultusu gecenin
Düþleri çaðýrýyor kâbusu yasaklýyor
Kulaðýna iniyor ninnileri hecenin.
Gülümsüyor dolunay derken; “tatlý rüyalar”
Yorgan örtüyor gece üzerine evlerin
Baðrýna bastýrýyor düþ soluklu deryalar
Hýþmýndan kurtarýyor can yakan alevlerin.
Gece bitecek elbet erecekler ak güne
Yeniden baþlayacak ter içinde bir telaþ
Ýzini býrakacak kaldýrýmýn üstüne
Yollar da yaþlanacak kul gibi yavaþ yavaþ.
Afet Kýrat
ÇÖZÜMLEMESÝ
Ses tabakasý: Þiir 7 dörtlükten meydana gelmiþtir. Dörtlüklerde 7+7 duraklý hece ölçüsü kullanýlmýþtýr. Uyak örgüsü abab, cdcd gibi çaprazdýr. Bunlar þiirin dýþ ahengini saðlamaktadýrlar. Þiirin iç ahengine etki eden ses “a”(105) ünlüsüdür. “Altýna dönmüþ camlar, topraklar hala sýcak” dizesinde 9 kullanýmla, “Yollar da yaþlanacak kul gibi yavaþ yavaþ” dizesinde 10 kullanýmla asonans vardýr. Sürekli yumuþak “r” (86) ünsüzü þiirin bütününe hâkimdir. “Kulaðýna iniyor ninnileri hecenin” dizesinde ise “n” sesinin 7 kullanýmla aliterasyonu hissedilmektedir. 20 kullanýmla -yor eki de bir baþka iç ahenk unsurudur.
Anlam tabakasý: Þiir, ilkbaharýn yaza yakýn günlerinin birinde bir apartmanýn üst dairesinden geniþ açýyla ufku, yollarý, evleri, evlerdeki insanlarý betimliyor. Zaman, günün en güzel zamanlarýndan olan her þeyin farklý bir renge büründüðü akþamüstüdür. Ufukta, evlerin çatýlarýnda, camlarýnda zengin bir kýzýllýk var. Kimilerine göre akþam gri hüzün saatleridir ama þiirde heyecan yaratan bir renklilik var. Sokakta yorgun argýn deðil, ekmeðini eline almýþ eve gitmenin enerjisini taþýyan insanlar betimlenmiþ. Iþýklar yakýlmadan önce perdeler çekiliyor.
Þair bu uzunca giriþ bölümünden sonra mutlu, huzurlu evler hayal etmeye baþlar. Bu evlerde hicazkâr makamda bir ud sesi duyulmaktadýr. Hicazkâr makam utangaçtýr, baharýn makamýdýr; dolayýsýyla akþama hicaz yakýþýr. Akþam sofrasý genellikle tüm aile fertlerinin bir araya geldiði, sohbet edilerek yemeklerin yendiði bir toplanma zamanýdýr. Bazen göçüp gidenler yâd edilir bazen sevinçler paylaþýlýr. Geceler sessizdir ama küçük çocuklar için kâbusun uðultusunun duyulabileceði zamanlardýr. Anneler çocuklarýný huzurla uyutmak için güzel ninniler söylerler. Bir anlamda bilinçaltýdýr gece, büyükler için uyku öncesi ve sonrasý vardýr, yýldýzlarýn göz kýrpmasý kinayeli bir anlatýmdýr. Gecenin sonrasý sabahýn hazýrlayýcýsý olmasýdýr. Þair, þiirin son bölümünde adeta her gecenin bir sabahý vardýr der gibidir. Sabah bir umut tomurcuðu olsa da sonunda hayat akýp gidecek her þey yýpranýp eskiyecektir.
Obje tabakasý: Þiirin objelerini iki bölüme ayýrmak mümkündür. Akþamý betimleyen objeler: Kýzýl þafak, güneþi yansýtan camlar, kýrmýzý damlar, elinde ekmekle evine dönen insanlar. Evi betimleyen objeler: Çekilen perdeler, akþam sofrasý, uyutulan çocuklar vs.
Karakter tabakasý: Þiiri yazma zamanýnda þair mutlu ve huzurludur ve bu duygusunu þiire yansýtmýþtýr. Kýrat’ýn þiirlerinde güçlü bir ahengin yanýnda renkli resimcikler de vardýr. Resmi yapýlabilir, drama olarak canlandýrýlabilir unsurlar var þiirde. Tam ve zengin uyaklý þiirler yazabilmek bu yazma sýrasýnda da uyaðýn çektiði yöne gitmemek için sözcük hazinesinin zengin olmasý gerekir. Bu nedenle günümüz þairleri duygularýný özgürce ifade etmelerini engelleyen uyaktan vaz geçmiþlerdir. Kýrat bu tavra karþýdýr, o hecenin þairidir. Göz kýrpmalarýný dahi uyaklý þiirlerde baþarýyla verebilmektedir.
Alýn yazýsý (kader) tabakasý: Bazen çevre insaný etkiler, bazen de insan çevreyi kendi ruh haliyle algýlar. Dünya renkli ve yaþamaya deðer olsa da zaman yýpratýcýdýr. Her güzelliðin, her yeniliðin bir sonu vardýr. Eskimek, yýpranmak, yok olmak varlýðýn kaderidir.
Çözümleyen: Seddar Ýnce
Sosyal Medyada Paylaşın:
(c) Bu şiirin her türlü telif hakkı şairin kendisine ve/veya temsilcilerine aittir.En Çok Okunan Şiirleri
AFFET BABA DESEM Kİ... KARA GÖZLÜM RİCA EDERİM BAYIM YAKARIŞ SAÇLARIN, AH O SAÇLARIN! HEY BİNGÖL, YAYLA DERE! SARMAŞIK VEZN-İ AHAR MEHMET’İM