El Almak (İkrar) ve İrade (Teslimiyet) Makamları
Şeriat Kapısı’ndan geçen Yunus, Dergâh’ın daha iç, daha sessiz ve maneviyatı daha yoğun olan bölümüne, Meydan-ı Şerif’e (Birlik Meydanı) götürüldü. Burada hava farklıydı; sanki taşlar bile daha derin bir nefes alıp veriyordu.
Eren Baba, artık Yunus’un mürşidi (yol göstericisi) değildi; bu kapıda yol gösterici, bizzat Pir, yani Hünkâr’ın postunda oturan Dedebaba idi.
I. Makam: El Almak (İkrar ve Tövbe)
Tarikat Kapısı’nın ilk ve en kritik adımı El Almak’tır. Bu, bir dervişin bir mürşide manevi olarak bağlanmak için verdiği İkrar (söz/yemin) demektir.
Yunus, Meydan’da, diğer dervişlerin ortasında, Dedebaba’nın karşısında diz çöktü. Dedebaba, yüzü ışık saçan, sözleri bin yıllık bir bilgelik taşıyan bir zattı.
Dedebaba, tok sesiyle sordu: "Ey Talip, Şeriat Kapısı'ndan geçtin, nefsini dış dünyaya karşı disiplin ettin. Şimdi, Tarikat Kapısı’na girmeye, bu yola ikrar vermeye geldin. Bil ki, bu ikrar, ölümüne yemin etmektir. Kendi iradeni, nefsini ve benliğini bu yola feda etmeye hazır mısın?"
Yunus’un boğazı düğümlendi. Bütün dünyevi bağları, arzuları ve gururu bir anlığına gözlerinin önünden geçti. Köydeki ailesi, gençlik hayalleri... Hepsinden vazgeçmek demekti bu.
"Hazırım, Efendim," diye fısıldadı.
"Öyleyse Tövbe et," dedi Dedebaba. "Geçmişte bilerek ya da bilmeyerek yaptığın her yanlış için Tövbe et! Zira bu kapıdan içeri kirli bir ruhla girilmez."
Yunus, başını yere eğdi, gözleri doldu. Yüreğinden gelen en içten pişmanlıklarla tövbe etti. Tövbe, sadece geçmişi bırakmak değil, gelecekteki nefis savaşının ilk adımıydı.
Dedebaba, elini Yunus'un başının üzerine koydu. Bu, el almak ve yola girmek ayiniydi. O an, Yunus, kalbine tarifsiz bir sıcaklık ve hafiflik dolduğunu hissetti. Artık o, Mürit olmuştu; iradesini Piri'ne teslim eden, yolun yolcusu.
II. Makam: İrade (Nefsi Teslim Etmek)
İkrar verildikten sonra, sıra İrade makamına geldi. Tarikat, "İradeni Pir’ine Teslim Et" felsefesi üzerine kuruluydu. Bu, mürit için en zorlu sınavdı.
Dedebaba, Yunus’u test etmek için ona en anlamsız ve en zor hizmetleri verdi:
Kış ortasında soğuk suyla Dergâh’ın avlusunu yıkamak.
Gecenin bir yarısı uyanıp, hiçbir işe yaramayacak eski taşları avlunun bir köşesinden diğerine taşımak.
En sevdiği yemekten vazgeçmek.
Yunus, her görevi yaparken zihni isyan ediyordu: "Bu ne işe yarar? Bu mantıklı mı?" Nefsi, sürekli mantık arıyordu. Oysa Tarikat'ın kuralı, mantığı değil, Aşkı ve Teslimiyeti takip etmekti.
Bir keresinde, taşları taşırken yorgunluktan bitap düşen Yunus'a, Dedebaba göründü.
"Yunus," dedi, "Gördüğün bu taşlar sadece taştan ibaret değil. Onlar senin Nefsinin Direnci. Sen bu gereksiz görünen işleri sorgulamadan, seve seve yaptığın an, iraden Pir’inin iradesinde erir. Unutma, 'Pirin nefesi, müridin nefesidir.' Tarikat, benliği eritme fırınıdır."
Yunus, o an idrak etti: İrade makamı, kendi ben'ini tamamen yok etmekti. Kendi isteklerini, kendi mantığını, kendi rahatını bir kenara bırakıp, sadece yolun emrettiğini yapmaktı. Artık o, sadece bir vücut değildi, Aşk’ın ve Teslimiyet’in bir aracıydı.
Yunus, Tarikat Kapısı'nın ilk iki makamını tamamladı. Mürit olarak yola girdi ve iradesinin en büyük düşmanı olan benliğiyle yüzleşmeye başladı.