Al kalemini eline Baþla þiirinin dizelerine Söz olsun harmanlansýn Her dizede can bulsun
Tüm alem-i anlat Almýþsan kalemini eline Dalgit þiirin hecelerine En az yedi En fazla olsun ondört hece Olsun bir " hece" þiir
Susmuþ kalemlere inat Bir þiirde sen patlat Köþesine çekilmiþ duygularý Anlatki su serpte söndür yürekleri Bir nebze olsun sen rahatlat
Bazen gülersin Bazende aðlarsýn Bazende mutlu olursun Neþeni kederini anlat Olsun "lirik" bir þiir
Unutma dizelerde i mgeyle balagat Düþün bir kere gezdiðin yerleri Daðlarý yaylalarý tepeleri Getir bizlere serinlikleri Olsun iþte "pasparol" þiir
Anlat kahramanlýklarý Anlat yüðitlikleri Vatanýmýn mehmetçiklerini Anlatki çoþtukça çoþalým olsun iþte bir "epik" bir þiir
Her gün devran deðiþiyor Herkez ayrý telden çalýþyor Kimi haklý kimide haksýz Kimide at koþturur dizginsiz Anlat açýklarý olsun bir "satrik "þiir
Dünya kadar ahiretide unutma Þiirinde yalan yanlýþ katma Anlat din-i mübini Anlat ihlasý hakký hakikatý Ýþte olsun bir "tasavvuf "bir þir
Her türlü bilgi lazýmdýr Aklý eren beþer insana Güne yeni gündemle baþlanýr Taze bilgilerden herkez hoþlanýr Anlat þiirinde bilgiyi olsun "didarik" þiir
Bazen anlat sevdiðin bir kadýný Ýþte artýk tamam oldu buldun þiirlerin tadýnýýný Yazdýn yukardan aþagýya Her harfiyle isimlerin her harfini Anlat dizelerinde olsun "akrostiþ" bir þiir
Mehmet Ali’m sözü fazla uzatma Sürt-ü lisan eyleme Aman sakýn yalan söyleme Biraz hayâle dal ama Soyut þiirleride unutma
Mehmet Ali Ünsal.. 24*07*2012 Saat:04*54
Açýklama :. serbest özellikte yazýlabilen sanatlý sözlerdir.
Þiir Türleri ve Þiir’in Geliþim Tarihçesi
Þiirin ortaya çýkýþý insanýn sesini, iletiþim kurmak amacýyla kullanmasý ile baþladýðý, genel kabul gören bir varsayýmdýr. Ýnsanoðlu, günlük konuþma dilinin yaný sýra, düþüncelerini ve duygularýný yansýtabileceði bir anlatýma ihtiyaç duymuþtur. Yazýnýn giderek geliþtirilmesi ile doðru orantýlý olarak, þiir de geliþmiþtir. Ancak þiir, çaðlar boyunca türkülerle, þarkýlarla da ifade edilmiþtir. Her kültürün günlük dil kadar sýk kullandýðý türkülerin sosyolojik boyutu yazýnsal boyutundan daha önde görülmüþtür. Ýþlerini yaparken þarký söyleyen insanlar bireysel ya da grupsal gereksinimlerinden dolayý farklý türlerde þiirler geliþtirmiþlerdir. Bu gereksinim sonucu ortaya çýkan ilk türler Yunan kültürü etkisi altýnda geliþmiþtir. Yunan mitolojosine baðlý olarak ilk geliþen türler lirik, epik ve dramatik þiir türleridir. Bu türlerin dýþýnda pastoral, didaktik ve satirik diye adlandýrýlan türler de þiirde iç farklýlaþmanýn diðer örnekleridir.
Þiirin, toplumda ortak bir duyarlýlýk ve vicdan oluþturmak, insan-doða iliþkisini düzene koymak, sýradan insanýn gözlemleyebildiði halde ifade edemediði olaylarý ve olgularý güzel ve farklý bir dil kullanarak gündeme getirmek ve böylece toplumun sözü olmak gibi iþlevleri vardýr. Þiirin iþlevleri, yazýldýðý ya da söylendiði döneme baðlý olarak farklýlýk göstermiþtir. Toplumu uyarmayý hedefleyen düþüncelerinsözcülüðünü yapmýþ, yenilikleri tanýtmaya çalýþmýþ, demokrasi ve özgürlük kavramlarýný geliþtirmekte önemli pay sahibi olmuþtur þiir.
Þiir Türleri
Lirik Þiir: Toplumun hemen her kesimini ilgilendiren sevinç veya acý gibi ortak duygularýn veya aþk, ayrýlýk, özlem gibi bireysel duygularýn coþkulu bir tarzda iþlendiði þiirlere lirik þiir denir. Eski Yunan edebiyatýnda bu tarz þiirler lir denen bir sazla söylendiði için böyle adlandýrýlmýþtýr. Bizim edebiyatýmýzda halk âþýklarýnýn (veya halk þairlerinin) söylediði þiirlerin çoðu liriktir.
Epik Þiir: Bir toplumun hayatýnda önemli izler býrakan (büyük göçler, savaþlar, doðal afetler vb. gibi) olaylarla, yiðitlik, kahramanlýk, mertlik, yurt sevgisi gibi konularýn destan havasý içinde iþlendiði þiirlere, epik þiir (kahramanlýk þiirleri) denir. Epik þiirler "Doðal Epik" ve "Yapay Epik" olarak ikiye ayrýlýr.
Doðal Epik: Bir halkýn hayatýný etkileyip, derin izler býrakan tarihi olaylarý, kahramanlýk yönü ile iþleyen hikayelerdir. Yunanlýlar’ýn Ýlyada Destaný , Finler’in Kalevala Destaný , Hindularýn Mahabharata Destaný doðal epiðe birer örnektir.
Yapay Epik: Yakýn çaðdaki milletlere ait tarihsel ya da toplumsal olaylarý anlatan þiirlerdir. Ýtalyan Tasso’nun Kurtarýlmýþ Kudüs’ü , Firdevsi’nin Þehnamesi , John Milton’un Kayýp Cennet’i yapay epiðe birer örnektir.[/list] Dramatik Þiir: Heyecan veya üzüntü veren konularýn tiyatrosal (dram, trajedi, komedi) tarzda iþlendiði þiirlere dramatik þiir denir. Batý edebiyatýnda Corneille, Racine, Shakespeare; Türk edebiyatýnda Namýk Kemal, Faruk Nafiz Çamlýbel dramatik þiir türünde eserler yazan þairlerdendir.
Pastoral Þiir: Doða güzelliklerini, manzaralarý, çobanlýk ve kýr hayatýný iþleyen þiirlere pastoral þiir denir. Eðer þair, doða karþýsýndaki duygularýný doðrudan tasvir ederek anlatýyorsa “idil”, bir çobanla karþýlýklý konuþuyormuþ gibi anlatýrsa “eglog” adýný alýr. (Eglog tarzý, türk edebiyatýnda hemen hemen hiç kullanýlmamýþtýr.)
Didaktik Þiir: Bilim, sanat, felsefe, din, ahlâk gibi alanlarýn kurallarýný, temel ilkelerini öðretmek ve öðüt vermek amacýyla yazýlan þiirlere didaktik þiir (öðretici þiir) denir. Aisopos’un hayvan öyküleri (fabl), Mevlana’nýn yapýtlarý, Ahmet Fakih’in Çarhnâme’si , Aþýk Paþa’nýn Garipnâme’si, Yunus Emre’nin kimi þiirleri, Gülsehrî’nin Mantýku’t-Tayr’ý didaktik yapýtlara örnek olarak gösterilebilir.
Satirik Þiir: Toplum hayatýnda aksayan olay ve olgularýn, düzensizliklerin ve öne çýkan kiþiliklerin zayýflýklarýnýn ince bir alay tarzý ile eleþtirildiði þiirlerdir. Bu þiirlerde öðretici özelliklerde görüldüðünden, didaktik þiir türünde de deðerlendirilebilirler. Ancak açýk bir eleþtiri olduðundan, ayrý bir tür olarak ele alýnmasý daha doðrudur. Bu tür þiirlere, Divan edebiyatýnda ’hiciv’, Halk edebiyatýnda ’taþlama’, yeni Türk edebiyatýnda ’yergi’ denir.
Lirik þiir.... Aþk, ayrýlýk, hasret, özlem konularýný iþleyen duygusal þiirlerdir. Okurun duygularýna, kalbine seslenir. Eskiden Yunanlýlarda “lir” denen sazlarla söylendiðinden bu adý almýþtýr. Tanzimat döneminde de bir saz adý olan “rebab” dan dolayý bu tür þiirlere rebabi denmiþtir. Divan edebiyatýnda gazel, þarký; Halk edebiyatýnda güzelleme türündeki koþma, semai lirik þiire girer.
Epik þiir.... Destansý özellikler gösteren þiirlerdir. Kahramanlýk, savaþ, yiðitlik konularý iþlenir. Okuyanda coþku, yiðitlik duygusu, savaþma arzusu uyandýrýr. Daha çok, uzun olarak söylenir. Divan edebiyatýnda kasideler, Halk edebiyatýnda koçaklama, destan, varsaðý türleri de epik özellik gösterir. Tarihimizde birçok þanlý zaferler yaþadýðýmýzdan, epik þiir yönüyle bir hayli zengin bir edebiyatýmýz vardýr
Didaktik þiir..... Aþk, ayrýlýk, hasret, özlem konularýný iþleyen duygusal þiirlerdir. Okurun duygularýna, kalbine seslenir. Eskiden Yunanlýlarda “lir” denen sazlarla söylendiðinden bu adý almýþtýr. Tanzimat döneminde de bir saz adý olan “rebab” dan dolayý bu tür þiirlere rebabi denmiþtir. Divan edebiyatýnda gazel, þarký; Halk edebiyatýnda güzelleme türündeki koþma, semai lirik þiire girer.
Pastoral þiir... Doða þiirlerini, çobanlarýn doðadaki yaþayýþlarýný anlatan þiirlerdir. Doðaya karþý bir sevgi, bir imrenme söz konusudur bunlarda. Eðer þair doða karþýsýndaki duygulanmasýný anlatýyorsa “idil”, bir çobanla karþýlýklý konuþuyormuþ gibi anlatýrsa “eglog” adýný alýr.
Satirik þiir.... Eleþtirici bir anlatýmý olan þiirlerdir. Bir kiþi, olay, durum, iðneleyici sözlerle, alaylý ifadelerle eleþtirilir. Bunlarda didaktik özellikler de görüldüðünden, didaktik þiir içinde de incelenebilir. Ancak açýk bir eleþtiri olduðundan ayrý bir sýnýfa alýnmasý daha doðru olur. Bu tür þiirlere Divan edebiyatýnda hiciv, Halk edebiyatýnda taþlama, yeni edebiyatýmýzda ise yergi verilir.
Dramatik þiir... Tiyatroda kullanýlan þiir türüdür. Eski Yunan edebiyatýnda oyuncularýn sahnede söyleyecekleri sözler þiir haline getirilir ve onlara ezberletilirdi. Bu durum dram tiyatro türünün ( 19. yy. ) çýkýþýna kadar sürer. Bundan sonra tiyatro metinleri düz yazýyla yazýlmaya baþlanýr.
Dramatik þiir harekete çevrilebilen þiir türüdür. Baþlangýçta trajedi ve kommedi olmak üzere iki tür olan bu þiir türü dramýn eklenmesiyle üç kere çýkmýþtýr.
Bizde dramatik þiir türüne örnek verilmemiþtir. Çünkü bizim Batý’ya açýldýðýmýz dönemde ( Tanzimat ) Batý’da da bu tür þiirler yazýlmýyordu; nesir kullanýlýyordu tiyatroda. Bizim tiyatrocularýmýz da tiyatro eserlerini bundan dolayý nesirle yazmýþlardýr. Ancak nadirde olsa nazýmla tiyatro yazan da olmuþtur. Abdülhak Hamit Tarhan gibi...
Sosyal Medyada Paylaşın:
mehmet ali unsal Åžiirleri
(c) Bu şiirin her türlü telif hakkı şairin kendisine ve/veya temsilcilerine aittir.