Ölçü matematiktir; matematik de nizâm
O nizâm olmasaydý, daðýlýrdý þu eczâm
,,Her þey sayýdýr’’ diyor, feylesof Pisagor da
Her þeyde nizâm vardýr, hatta mâh ile horda
Matematiksiz müzik, merkebin âvâzýdýr
Riyâzât olan müzik, rûhun dilnevâzýdýr
Riyâzatýn manasý, terbiye ve teskîndir
Onu öðrenen akýl, býçak gibi keskindir
Soner Çaðatay 30 Kasým 2010 / Wuppertal / Almanya
Kelimeler:
Eczâm: Atomlarým
Hor: (Peh.) Güneþ
Âvâz: Ses. Müzikte, þarký veya makam
Dilnevâz: Gönül okþayan
Teskîn: Yatýþtýrmak ve rahatlatmak
Merkeb:Eþþek
Açýklama:
Riyâzât: Bu kelime ,,riyâzat’’ kelimesinin çoðoludur. Anlamý da matematiktir. Bu kelimenin kökeni, ,,ravda veya riyaz (d)ât’’ masdarýndan gelir. Anlamý da evcilleþtirmek, (hayvaný) eðitmek, yetiþtirmek ve yatýþtýrmak manasýna gelir.
Matematikle (Riyâzât) müzik arasýnda sýký bir iliþki var. Jean Dieudonne, matematiði ,,Aklýn müziði’’ olarak anlandýrýyor. Yani müziðin temeli ses ve matematiktir. Arapça’da matematiðe ,,riyâzât’’ denmesinin bir nedeni vardýr. Bu da insan aklýnýn ve ruhunun eðitilmesi. Zira matematik insanýn, maddî alemden manevî aleme (metafiziðe) bir geçiþ aþamasý olduðu ve kendisinin de bir ölçü olmasý nedeniyle ruhu eðiten bir bir bilim dalýdýr.
Matematikle yazýlmýþ ve bestelenmiþ bir þarký veya müzik insanýn ruhunu eðitir. Türk Sanat Müziðini devamlý dinleyen bir insan, kolay kolay kötü insan olamaz. Ve de bir þiir ayný zamanda bir þarkýdýr. Bundan dolayý þahsen ölçülü þiirlerden yanayým.
Müzik insaný eðitmeli; hayvanlaþtýrmamalýdýr. Müzikte üç unsur olmalýdýr: Matematik, etik (ahlak) ve mana.
.