GÜLCE EDEBİYAT AKIMI-1
MustafaCeylan

GÜLCE EDEBİYAT AKIMI-1

-------G�LCE EDEB�YAT AKIMI-Naz�m T�rleri-�ZET B�LG�(1 )------

G�LCE EDEB�YAT AKIMI
NAZIM T�RLER�
�ZET B�LG�
*******************************

1- NAZIM T�R�:BULU�MA
*********************************

1-HECE-SERBEST Tart��ma ve kavgalar�na son veren bir naz�m t�r�d�r.
2-Hece vezni ile serbesti, bir �iir b�nyesinde bulu�turmaktad�r.
3-Olu�umu ��yledir:

............................
............................
...........................
............................ (D�rtl�k: hece vezniyle yaz�lm��
...................................
................................................
..............................
............
......................(Serbest m�sralar-m�sra say�s� �airin iste�ine ba�l�d�r.

Yani;

-(Hece vezniyle yaz�lm�� d�rtl�k
-(Serbest m�sralar

VEYA BUNUN TERS� DE OLAB�L�R

-(Serbest m�sralar
-(Hece vezniyle yaz�lm�� d�rtl�k

4-Hece vezniyle yaz�lm�� d�rtl�k’ �n kafiye yap�s�, hece say�s�, kal�b� tamamen �airin iste�ine ba�l�d�r. �air dilerse Hece ile yaz�lacak b�l�m� d�rtl�k de�il, be�lik, alt�l�k m�sralardan veya de�i�ik hece t�rleri ile de olu�turabilir. Yeter ki, hece-serbest bulu�mas�n� ger�ekle�tirsin. Ad� gibi BULU�MA olsun.

5-�iirin uzunluk,k�sal�k durumlar� tamamen �airin iste�ine ba�l�d�r.

*******************************************************************************************************************************************************
2- NAZIM T�R�:�APRAZLAMA
**************************************

1-Hece �iirimizde kafiyenin y�nlendirici, �o�u kere k�s�tlay�c� etkisinin azalt�lmas�n� ama�layan bir naz�m t�r�d�r. Kafiyelerin bir d�rtl�k i�inde �APRAZLAMA olarak yerle�tirilmesi ile meydana gelen bir naz�m t�r�d�r.

2-Kafiye dizili�i ��yledir.

a-................................ (m�sran�n ba��nda
....................................-b (m�sran�n sonunda
....................................-a (m�sran�n sonunda
b-.................................(m�sran�n ba��nda

x

.....................................-c (m�sran�n sonunda
d-.....................................(m�sran�n ba��nda
c-..................................... (m�sran�n ba��nda
........................................-d (m�sran�n sonunda

Di�er k�talar bunlar�n(bu iki k�tan�n tekrar� �eklindedir.

3-�iir tarihimizde �ok �nceleri kafiye m�sra ba��nda idi, sonra m�sra ortas�na al�nd�; �sl�miyet’i kabul�m�zden sonra m�sra sonlar�na al�nm��t�r. �airin, kafiye k�skac�nda s�� - verimsiz duruma d��memesi i�in �aprazlama olarak kafiyeler yerle�tirilmi�tir. Yukar�daki kafiye dizili�inin d��nda, kafiyeler, de�i�ik �ekilde de �apraz olarak yerle�tirilebilir ler, bu, tamamen �airin iste�ine kalm��t�r.

4-Genellikle 7+7=14 Heceli-kal�pl� �iirlerde kullan�l�rsa da, 6+5=11 dahil di�er �l��-kal�plarda da kullan�larak veya be�lik, alt�l�k m�sralardan olu�an �iirlerde de gene ’�apraz�na yerle�tirilmi�’ kafiyelerle de�i�ik �APRAZLAMA �rnekleri verilebilir, �iirler yaz�labilir. �nemli olan kafiye k�skac�ndan �airin ve �iirin kurtar�larak, yeni nefes alan� ve �ekli ortaya konulmas�d�r.

*******************************************************************************************************************************************************

3-NAZIM T�R�: TR�YOLEMS�
***********************************

1-Bat� Edebiyat� naz�m t�rlerinden olan ’Triyole’ nin de�i�ik bir versiyonudur.
2-M�sra yap�s� �u �ekildedir

..............................................................(1-a
..............................................................(2-b

..............................................................c
..............................................................c
..............................................................c
..............................................................(1-a -M�sra aynen

...............................................................d
...............................................................d
...............................................................d
...............................................................(2-b m�sra aynen

3-Burada a-b-c-d kafiyeleri g�stermektedir.(1 ve 2 de m�sran�n ba�tan sona tamam�n� g�stermektedir.
Yani ilk m�sra hi� bir de�i�ikli�e tabi tutulmadan, B�R�NC� MISRA B�R�NC� D�RTL��N D�RD�NC� MISRASI olmakta;
�K�NC� MISRA DA �K�NC� D�RTL��N GENE D�RD�NC� MISRASI OLMAKTADIR.

4-Genellikle 8+8=16 hece �l��s� ile yaz�l�rsa da, bu m�sra yap�s�na ba�l� kalmak kayd�yla, �air dilerse 7+7=14, 6+5=11 veya ba�ka �l�� ve kal�plarda da de�i�ik ’Triyolemsi’ler yazabilir. �nemli olan ilk-BEY�T’-teki iki m�sran�n a�a��daki d�rtl�klerde ald�� yerdir.

5-�air dilerese, ilk BEY�T’in m�sralar�n� da kendi aras�nda kafiyeli yapabilir.

*******************************************************************************************************************************************************
4-NAZIM T�R�: ��GEN
*****************************

1-�ekil itibariyle ��GEN’e benzedi�inden bu ismi alm��t�r. Azdan �o�a, �oktan aza do�ru hecelerden olu�an m�sra yap�s� vard�r. Hece veznimizde yeni bir naz�m �e�ididir.

2-M�sralardaki hece say�s� �ok �nemlidir. M�sra ka� hecelikse, hece say�s�n� ihtiva eden sat�rda yerini almaktad�r.

.1
..2
...3
....4
.....5
......6
.......7

veya bunun tersi olan;

.......7
......6
.....5
....4
...3
..2
.1

Hecelerden olu�an ba�l� ba��na bir kal�pt�r.

3-�air dilerse, �ok de�i�ik �ekiller ve dizili�lerde de ��GEN t�r� �iir yazabilir. �nemli olan, hece say�s�n�n art�� ve eksili�indeki s�ra say�s�d�r. �stenilen hece say�s� ile ba�lan�l�p, istenilen hece say�s�na kadar ��gen uzat�labilir-k�salt�labilir, iki ya da ��, d�rt ��gen taban tabana, ters veya de�i�ik �ekillerde de bir araya getirilebilir.

4-Kafiye olu�umunda �air tamamen �zg�rd�r. Diledi�i �ekilde kafiye dokusunu olu�turabilir.

*******************************************************************************************************************************************************
5-NAZIM T�R�: D�NENCE
********************************

1-Cinasl� kafiyelerin �aprazlama ve d�nerli olarak yerle�tirilmesinden meydana gelen bir hece naz�m t�r�d�r.

2-’�aprazlama’ naz�m t�r�m�z�n cinasl� kafiyelerle de�i�ik bir versiyonudur.

C�NASLI KAF�YELER’in m�sralardaki konumlar� ��yledir:

a-...........................b(*
.............................-a
.............................-c
c-...........................b(*

*

d-..........................e(**
............................-d
.............................-f
f-...........................e(**

3-b(* ve e(** kafiyeleri istenirse cinasl� olmayabilir. Bunlar m�sran�n sonundaki kafiyelerdir.
Di�erleri (a,c,d,f cinasl� kafiyelerdir ve �aprazlama olarak yerle�tirilmi�lerdir.

4-Genellikle 7+7=14 hece �l��-kal�b�yla yaz�l�r, ancak, �air isterse hecenin �e�itli kal�p-�l��lerinde de de�i�ik eserler meydana getirebilir.

*******************************************************************************************************************************************************
6-NAZIM T�R�: TOKMAK
*******************************

1-�airin kendisi veya yak�nlar�n�-dostlar�n� hicvedece�i bir naz�m �e�ididir.

2-Hece vezninin �ok de�i�ik �l��-kal�plar� bir �iirin b�nyesinde toplanm��t�r. Bat� edebiyat�n�n ’sone’ si ile bizim Halk edebiyat�m�z�n ’ko�ma’ s�n�n bir araya getirilmesi gibidir.
�stenirse her kuplenin son m�sra� tamamen ba��ms�z olabilir.

3-Hece-�l�� ve kal�plar� b�y�kten k��e vaya k��kten b�y��e do�ru da dizilebilr ve �ok de�i�ik �ekillerde TOKMAK t�r� �iirler yaz�labilir.

4-D�rtl�klerdeki kafiye yap�s� �airin iste�ine ba�l�d�r.

5-�rnek bir TOKMAK NAZIM T�R�’N�N �EMASI ��YLED�R.(�air dilerse bunun tersini, de�i�ik �l�� ve kafiyelerle de yapabilir. �nemli olan, hece-�l��- kal�plar�n�n artan ve azalan dizili�lerinin, s�ralan��n�n bozulmamas�; daha �nemlisi, geleneksel �iirimizde tek bir �l��-kal�pla ba�lay�p �iir bitimine kadar devam eden sistem, burada, �e�itli �l�� ve kal�plar bir araya getirilerek olu�turulmu� olmas�d�r.

-(4+4+5=13 Hece -a
-(4+4+5=13 Hece -b
-(4+4+5=13 Hece -a
-(4+4+5=13 Hece -b

-(4+4+5=13 Hece -b
-(4+4+5=13 Hece -b
....................................................(4+4+5=13 Hece -b

*

-(6+6=12 Hece -c
-(6+6=12 Hece -d
-(6+6=12 Hece -c
-(6+6=12 Hece -d

-(6+6=12 Hece -e
-(6+6=12 Hece -e
................................................(6+6=12 Hece -e

*

-(6+5=11 Hece -f
-(6+5=11 Hece -g
-(6+5=11 Hece -f
-(6+5=11 hece -g

-(6+5=11 Hece -h
-(6+5=11 Hece -h
............................................(8+5=11 Hece -h

*

-(5+5=10 Hece -�
-(5+5=10 Hece -k
-(5+5=10 Hece -�
-(5+5=10 Hece -k

-(5+5=10 Hece -m
-(5+5=10 Hece -m
.......................................(5+5=10 Hece .......m

*
-(4+5=9 Hece -n
-(4+5=9 Hece -o
-(4+5=9 Hece -n
-(4+5=9 Hece -o

-(4+5=9 Hece -p
-(4+5=9 Hece -p
...............................(4+5=9 Hece ........p

*******************************************************************************************************************************************************
7-NAZIM T�R�: AKROST�K
*********************************

1-Akrosti� �iir tekni�inin yeni bir anlay��la ileriye g�t�r�lmesini ama�lar.Akrosti�te m�sra ba�lar�nda verilen �P UCU, AKROST�K de m�sra kelimeleri aras�nda D�ZG�N B�R D�Z�L��LE gizlenmi�tir

2-AKROST�K’ de HARF dizini 1-2-3-4... diye gitmektedir.

3-�ster hece, ister aruz vezniyle veya serbest yaz�ls�n fark etmiyor. �nemli olan harf dizili�idir. Kafiye yap�p yapmamak ta �airin iste�ine kalm�� bir durumdur.

��te �rnek
-
AKROST�K
-

��R

(� iir g�zlerinde ihtil�l olur,
Bak��n (� �ime yazar ismini.
Vuslat ye�ilinden (� zin okunur,
Dumans� g�zlerden �ektim �esmini...

Mustafa CEYLAN
*******************************************************************************************************************************************************
8-NAZIM T�R�: SONE’M
******************************

1-Bat� edebiyat�ndaki ’Sone’ nin de�i�ik bir versiyonudur. Kuple olu�umu Bat� Edebiyat�ndaki ’sone’ ile ayn�d�r.

2-Hece vazni ile yaz�lmakta ve hecenin 7+7=14 �l��-kal�b� kullan�lmaktad�r.

3-SONE’ M’in �ekli ve Kafiye �emas� ��yledir.

..................a
..................b
..................b
..................a

*
..................c
.................d
.................d
..................c

*
..................e
..................f
..................f
*
.................e
.................g
.................g

*******************************************************************************************************************************************************

9-NAZIM T�R�: G�LCE
*****************************

1-G�LCE ad�n�, ayn� zamanda edebi ak�m�m�za da vermi� olan bir naz�m t�r�d�r.

2-Japon edebiyat�n�n HA�KU ad�n� verdi�i naz�m t�r�n�n bizim edebiyat�m�zda yeni bir ruhla ele al�n��d�r.

3-Hece vezni ile yaz�l�r. Kafiye yap�l�p yap�lmamas� �airin dile�ine b�rak�lm��t�r. �nemli olan m�sralardaki hece say�s�d�r.

4-Birinci m�sra=5 HECE ve �kinci m�sra=7 HECE olmak kayd�yla, d�rtl�k tarz�nda, be�lik, alt�l�k veya ba�ka say�larda G�LCE yaz�labilir. �nemli olan B�R MISRANIN 5 HECE, ONDAN SONRA GELEN MISRANIN YED� HECE OLMASIDIR.

5-G�LCE’nin �ematik yap�s� ��yledir:

..........................5 Hece
.................................7 Hece
...........................5 Hece
.................................7 Hece
............................5 Hece
..................................7 Hece

B�ylece iste�e ba�l� olarak devam edebilir.

*******************************************************************************************************************************************************
10-NAZIM T�R�: SERBEST Z�NC�R
*******************************************

1-T�rk Halk �iirinde ’zincirleme’ veya ’zincirbent’ ad�yla an�lan ve bir t�r ’ko�ma’ olan �iir t�r�m�z�, �zellikle SERBEST ��R’ de uygulamak i�in bu naz�m t�r�n� �nerdik. Serbest �iirde uygulan�� bi�imini ayr�ca ele alaca��m�zdan, burada, HECE ��R�M�ZDE, uygulan�� bi�imini izah edelim.

2-’BULU�MA’ veya �teki t�r �iirlerimizde, kupleler-k�talar aras�nda zincirin kurulmas�ndan, konu ak��n�n seyrine dikkat edilmesinden olu�maktad�r.

3-Genellikle 6+5=11 hece �l��-kal�b� kullan�l�rsa da, 7+7=14 veya �teki hece �l�� ve kal�plar�n� da �air kullanabilir. �nemli olan k�ta-kuple-b�l�mler aras�ndaki devaml�l�k-zincirin muhafazas�d�r.

4-Ayr�ca, ’serbest zincir’ imizin �teki uygulamalardan fark� olsun diye de, �iirin ilk-giri�-k�sm�nda ve son -biti�-k�sm�nda, �airin bir ’nida’ ile zinciri sallayaca��n�, biti� s�ras�nda da bitirdi�ini hayk�rmas�n� istemekteyiz. Bu, bir zorunluluk de�il, G�LCE markas� i�in tercihimizdir.

*******************************************************************************************************************************************************

11-NAZIM T�R�: TEK�L
****************************

1-Ad�ndan da anla��laca�� gibi, tek say�l� hece kal�b�ndan olu�an bir naz�m t�r�d�r.

2-D�rtl�klerin �ematik yap�s� ��yleir:

��.7 Hece
��.9 Hece
��.11 Hece
��.13 Hece�li bir yap�dan OLU�MAKTA.

6-Kafiye uygulamalar�nda �air tamamen serbesttir. Diledi�i �ekil ve �e�it-yer ve konumda kafiye uygulayabilir veya uygulamaz. �nemli olan B�R�NC� MISRANIN 7, ondan sonra gelen m�sralar�n 9-11 ve 13 hece ile meydana gelmesidir.

3-D�rtl�k,be�lik, alt�l�k veya ba�ka �ekillerde de uygulama yap�labilir. Sadece 1-3-5-7-9-11-13-15-17-19 vb hece say� dizili�inin korunmas�d�r. �air dilerse (s�ray� �a��rtmadan 5-7-9-11 veya 3-5-7-9 hecelik m�sra dizili�leri ya da (9-7-5-3 VEYA (15-13-11-9 VB..ba�ka �ekillerde TEK�L HECELERLE �iirin dokusunu �rebilir.

*******************************************************************************************************************************************************
12-NAZIM T�R�: Y��TCE
*******************************

1-Ad�ndan anla��laca�� gibi yi�itlik-kahramanl�k i�eren konular� ele alan bir naz�m t�r�d�r. Halk �iirimizdeki VARSA�I’n�n yeni versiyonudur.

2-Kafiye yap�s� �nemlidir.

3-4+4=8 Hece vezni ile yaz�l�r.

Kafiyeler m�sran�n ba� taraf�na al�nm�� olup, �ematik olarak ��yledir:

a...............................
b...............................
(Serbest ...................
b..............................
*
c............................d
c............................d
c-............................
b-............................

*
e-............................f
e-............................f
e-.............................
b-.............................

*
g-...........................h
g-...........................h
g-...........................
b-...........................

*
�-.............................i
�-.............................i
�-.............................
b-............................

*
j-..............................k
j-..............................k
j-...............................
b-..............................

*******************************************************************************************************************************************************
13-NAZIM T�R�: G�L�STAN
*********************************

1-Aruz ve Hece vezninin bir �iirde bir araya gelerek BULU�MASI olup, geleneksel D�VAN EDEB�YATIMIZDAK� GAZEL’in yepyeni bir formatla ele al�n�p, yeni bir terkip olu�turulmu�tur. Bu yeni gazel t�r�n�n ad�: G�L�STAN’d�r.

2-�ematik yap�s� hece ile yaz�lm�� HAN DUVARLARI �iirinin ARUZ-HECE BULU�MASI’nda �ekillenmesidir diyebiliriz.
Yap�s� ��yledir:

......................................(a Aruzla yaz�lm�� Gazel beyitleri
......................................(b

......................................�
......................................(b

......................................(d
......................................(b

.......................................(e
.......................................(b

.......................................(f
.......................................(b
............................Hece vezinli k�ta veya kuple

Sayg�lar�mla.

Mustafa Ceylan

*****************************************************************************************
G�LCE EDEB�YAT AKIMI
-----G�R��LER’ den-1-----

��GEN MASA ve ORHAN VEL� KANIK

(G�nlerden bir g�n, Ahmet Tufan �ent�rk Ankara Hipodromunda giri�te bilet satan g�revli; Orhan Veli’ de her hafta at yar�� oynamaya gelmekte Hipodroma. O tarihe kadar her ikisi de kat�-kuralc� ve taviz vermez hececi...

O tarihte olan oluyor i�te. Orhan Veli ve arkada�lar� YEN� B�R EDEB� AKIMIN �LK ADIMLARINI ATIYORLAR.

Ahmet Tufan, Orhan Veli’nin bilet almaya geldi�ini g�r�nce yap��yor yakas�na.
-’Ka� as�rl�k �iirimizi niye �arp�tt�n�z? Bu nedir? �iir b�yle mi olur? ’
Diyor.
Orhan Veli diyor ki;
-’Ahmet bak, bak! Siz d�rt bacakl� masada yemek yemeye al��k�nd�n�z. Ben sizin �n�n�ze ��GEN B�R MASA KOYDUM �a��rd�n�z.’

Ahmet Tufan �ent�rk, iyice �fkeleniyor;
-’Masan da masa yani. Peki �u ’NASIR’ meselesi ne oluyor? ’
Orhan Veli diyor ki;
-’Ahmet, siz eve her zaman oldu�u gibi kap�dan girip kap�dan ��k�yordunuz, ben size, eve bacadan veya a��k pen�ereden de girilece�ini g�sterdim. K�zma, sinirlenme. Bu olaya sen de kat�lacak ve be�eneceksin, hele dene bir.’ diyor.

Aradan seneler sonra, Orhan Veli �ok gen� ya�ta hayata g�zlerini yumuyor, ama, Ahmet Tufan serbest �iirin �nemli imzalar�ndan birisi oluyor. )

Sosyal Medyada Paylaşın:

MustafaCeylan Şiirleri

En Çok Okunan Şiirleri

Hayrat Çeşme Pamukkale Türküsü Atatürk KÖÇEK ADAM DERYÂ ALİ BABA DESTANI ANTALYA GÖRDÜM AZAPAY(*) BEN BAYBURT'UM ! ATATÜRK GEÇİLMEZ ÇANAKKALE

Anasayfa

Şiirler

Yazılar

Forum

Nedir?

Kitap

Bi Cümle

İletişim

GÜLCE EDEBİYAT AKIMI-1