Devir böyle gelmiþ sabittir sanma deðiþen sistemleri bilmelisin sen Mazlumun gözünden akan yaþlara çareler arayarak bulmalýsýn sen
Bana ne deyipte yan gelip yatma yaþanan çok þeyden sorumlusun sen Azýcýk güçlükte havluyu atma güç irade sahibi bir canlýsýn sen
Gerçekçi tarafsýz yaklaþýmlarla mikroplarý tarayýp bulmalýsýn sen Tabularý yýkýp ilmi metodla yaralarý peþpeþe sarmalýsýn sen
Ýster genç bir kýz ol ortaokulda ister harpokulunda delikanlý sen Hürriyete dönük dikenli yolda küheylanca uçarca geçmelisin sen
Bir varmýþ bir yokmuþla oyalanma Ferhat gibi daðlarý delmelisin sen Ýnsaný yüceltme uðraþýsýnda Yunus’ca sýrr-ý aþka ermelisin sen
Osman KILIÇKIRAN
SEN’LE ÝLGÝLÝ AÇIKLAMAM
SEN þiiri ile ilgili sorulara verdiðim cevabý aþaðýya alýyorum. Bunun þiirin anlaþýlmasýnda kolaylýk saðlýyabileceði inancýndayým: SEN baþlýklý þiirde geçen ’ ’sýrr-ý aþka ermelisin sen’ ifadesinin anlamýnýn; aþkýn sýrrýna ermelisin sen olduðunu söyleyebiliriz. Mevzuuyu geniþletmeden þairle ilgili bazý hususlarý hatýrlatmakta fayda var. UNESCO’nun adýna yýl tahsis ettiði Yunus Emre hakkýnda kesin iddialarda bulunabilecek kadar bilgi sahibi deðilim . Bu þiir 1970’li yýllarda yayýnlandý. O yýllarda öðrenci olduðum için, yeterince okuma yapamamýþtým. Þimdi bile Yunus Emre’nin insan, tabiat, toplum, devlet, din, iktisat, adalet, savaþ, barýþ, sevgi, nefret, baský, hürriyet vs. hakkýndaki görüþlerini doðru olarak bildiðimizi söylemek zor. Eleþtirisi ise din düþmanlarýný Hesab kalmazsam neredeyse yok gibi. Bir kaç uzmanýnýn hafýzasýnda yer bulmuþ olabilir. Bir kere Che Guevara’nýn bütün eserlerinin rahat bulunduðu Türkiye’de Yunus ve benzerlerinin bütün kitaplarýný bulmak zor. O zaman þiirde neden bahsettin diye bir soru akla gelebilir. Hakikat yukarýdaki gibi olsa da, bizimde okuduklarýmýz, duyduklarýmýz var. Hemen hemen her kitapçýda Yunus’a ait bir çalýþma bulunabilir. Bunlar bilinen þiirlerinin tekrarlarý gibi olsalar da, insana genel bir fikir vermektedir. Anladýðým kadarýyla Yunus bütün semavi dinleri ve onun peygamberlerini tanýmaktadýr. Hz. Allah’ý ve Muhammed’i sevmekte ve saygý duymaktadýr. ’Su sýrrý ne bilsin usanlar uyalar’, ’ben Dost ile Dost olmuþam, kimseler dost olmaz bana’, ’ aþkýn ile avunurum, bana seni gerek seni’ ifadelerini kullanmýþtýr. Yunus ’Dost’, ’Sevgili’, "Çalap’ gibi kelimeleri Allah. için kullanýyor. Kalbi Dostun, Çalab’ýn evi gibi görüyor. Bu nedenle de kalp kýranlarý Allah’ýn evini yýkmýþ gibi anlatýyor. Bir þiirinde " gönül Çalab ’ýn tahtý / Çalap gönüle baktý / Ýki cihan bedbahtý / kim gönül yýkar ise" diyor. Sevgisiz kalbi taþa benzetiyor. Kiþi istediði kadar hacca gitsin, kalbinde sevgi yoksa, kalp kýrýyorsa, "iki cihan bedbahtýdýr" vurgusunu yapýyor. Yunus sevgiden bahsetmiþtir . Yalnýz Yunus ’taki sevgi alýmlý bir genç kýza duyulan sevgi deðil, daha geniþ daha kapsamlý sevgidir. Bu baðlamda "Güzeli görmek boylu boyunca / sizde bir türlü bizde bir türlü" demiþtir. Yunus canlý cansýz herþeyi Allah yarattýðý için sevmekten yanadýr. Bu eðilimini " yaratýlaný hoþ gördük / yaradandan ötürü" diyerek dile getirmiþtir Ýnsana acý, ýzdýrap, rahatsýzlýk veren mahluklarý. ( yýlan, akrep, yarasa - ki o insana zararlý sinekleri yiyerek beslenir - vs. gibi) dahi Allah yarattý diye anlayýþla karþýlar. Genç yaþta ölenlere üzülür, þöyle ifade eder : "Þu dünyada bir nesneye / yanar içim göynür özüm // yiðit iken ölenlere / gök ekini biçmiþ gibi" Yaratýlmýþlarýn haklarýný dikkate alýr. "Ýlim ilim bilmektir / ilim kendin bilmektir / /Sen kendini bilmezsin / bu nice okumaktýr // Okumaktan murat ne / kiþi hakký bilmektir / çün okudun bilmezsin / ha bir kuru emektir" der. Ýlim sahibinin kendini bilmesini, okuyan kiþinin insan haklarýna saygýlý olmasýný öðütler. Zalimlerin cezasýz kalmayacaðýný hatýrlatýr, þöyle izah eder: "Burada zalimlik eyleyen / nefsini hýrsla doyuran / yüzleri kara görürsün / öz canlarý rahat deðil " Politik bir amaç gütmediðini, savaþtan deðil barýþtan yana olduðunu ifade eder. Yetmiþ iki millete ayný gözle bakmayanýn , evliya bile olsa kýymetinin olmadýðýný ima eder. Yazdýklarýndan dolayý kendini de uyarýr: ’Eðri büðrü’ yani, yanlýþ, delilsiz , ispatlanamayan sözleri söyleme/yazma " bir Molla Kasým ( dönemin hakimi)" gelip senden hesap sorar der. Özetle ; yaratýklarýn mantýklý bir neden ve düzene tabi olduðunu, yeryüzündeki herþeyin insan yaþamýný kolaylaþtýrmayý amaçladýðýný ima ederek "gelin tanýþ olalým / iþi kolay tutalým" vurgusu yapar. Her þeyi Allah için sevmemizi, kavga yapmamamýzý, kalp kýrmamamýzý tavsiye eder.
Sosyal Medyada Paylaşın:
osmankilickiran Åžiirleri
(c) Bu şiirin her türlü telif hakkı şairin kendisine ve/veya temsilcilerine aittir.