MENÃœLER

Anasayfa

Åžiirler

Yazılar

Forum

Nedir?

Kitap

Bi Cümle

Ä°letiÅŸim

BADELİ ÂŞIK ÇOLAK HASAN (Kazancı-1891-1949) (ŞENSES)
sahince

BADELİ ÂŞIK ÇOLAK HASAN (Kazancı-1891-1949) (ŞENSES)



Halk ozanlarý arasýnda bir ‘’ Badeli Âþýk ’’ efsanesi anlatýla gelir.
Anlatýya göre dara düþen Aþýða din önderleri rüyasýnda bade içirir. Ýçtiði bade Âþýða þiir söyleme yeteneði kazanmasýnda, dini bilgiler ile din ilmini öðrenmesinde, kiþinin, âþýklýk özellikleri kazanmasýnda önemli etkendir.

Erciþli Emrah,Ferrahî, Musa Merdanoðlu, Hýfzî, Pervanî, Müdamî, Feymanî, Âþýk Revaî, Âþýk Burhanî, Âþýk Kemalî, Aþýk Hüdami Baba ve Âþýk Hüdaverdi gibi halk ozanlarý Badeli Aþýk geleneðinden gelenlerdendir.
• Dara düþen Aþýðýn imdadýna Pir, Üçler (Hýzýr Nebi, Ýlyas Nebi ve Kutup Nebi)
Beþler (Ehl-i beyt yani Hz. Muhammed’in aile efradýdýr.), Yediler, Kýrklar, Hz. Ali gibi din Ulularý yetiþir ve bade içerek dillerini çözer.

Gelelim bu özet bilgilerden sonra Çolak Hasan’a.
Çolak Hasan darýn eþiðinde olmayýp darýn beþiðindedir. Beþik yaþýnda hem annesini hem babasýný kaybeder. Üstüne üstlük çolaktýr ( El parmaklarý yok) Akrabalarýn yanýnda itile kakýla büyür.

Çolak Hasan eðitim haklarýndan yararlanamaz. Okur yazar deðildir.
Çolak Hasan ergenliðe erdiðinde bir gece rüya görür. Rüyada kendisine fincanda bir bade sunulur. Çolak Hasan tadýný acý bulur ve fincaný fýrlatýr.

Rüyadan sonra Çolak Hasan maniler söylemeye baþlar. Manileri dilden dile dolaþýr.

Çolak Hasan’ýn kendi anlatýmýna göre badeyi içseymiþ saz da çalýp söyleyebilecekmiþ.

Çolak Hasan Korumacýlýk görevini yürütür.
Koruma görevi yaptýðý yer Kýrkkuyu yaylasý. Çobanlarýn gözdesi. Bir yandan ekin arazisi bir yandan otlak. Ekin sezonu çobanlarýn girmesine yasak alan.

Çolak Hasan Çoban Armutlu Hasan ve Kürt Osman tarafýndan sýk sýk tehdit edilir. Çolak Hasan Þikayetini Dönemin Muhtarý Hacý Muhtara iletir.

Bir gün iki gün Çolak hasandan haber alýnmaz. Tüm köylü seferber olur. Kýrkkuyuyu 3 gün ararlar. 3. Günün sonunda çolak Hasan’ý bir çekmenin kenarýnda kafasý ezilmiþ olarak bulurlar.
Bu olayý adaþý Çolak Hasan:

’’ Kýrkkuyu’yu dolandýrdýlar
Kebenden indirdiler
Caným gibi kafayý
Kefkiye çevirdiler’’ þeklinde ifade eder.

Husamettin ERDEM;

’’’ Kaç yýldýr nerde kaldý Sinan’ýn Çolak
Kýzlarýmýz yakýmsýz kaldý haberin var mý’’ þeklinde dile getirir.

Çolak Hasan’ýn öldürülme suçu önceden olan kuþku üzerine Armutlu Hasan ve Kürt Osman’a yýkýlýr. Armutlu Hasan ve Kürt Osman 5’er yýl hapis yatar.

Olayý gören tanýklar baský sonucu yalancý þahitlik yapar.

Yalancý þahit ses duyduðunu kimler olduðunu göremediðini söyler.( Arazinin Yapýsý kýsa kýsa vadiler dört cephe yüksek tepelerle çevrili) Çeliþki görünmese de ses duyuluyor ölü 3 gün aramalar sonucu bulunuyor.

Olayýn failleri yýllar sonra anlaþýlýyor. Öldürenler sýðýr çobaný olmayýp öðrek( At sürüsü) çobanlarýdýr. Öðrek çobanlarý önce Çolak Hasaný öldüresiye döverler býrakarak yollarýna devam eder. Bir müddet sonra bu baþýmýza bela olur düþüncesi ile geri dönüp kafasýný taþla ezerek öldürürler.

MANÝLERÝNDEN:


Gabalak’ta obasý
Ekin biçer bubasý
Kýzýn gönlü olursa
Bok yemesin bubasý

Eþeðinde harar
Alaca’da narar
Ne ararsýn obalý
Kýzýnýz tosun arar

Obacýlar yürüdü
Toz duman bürüdü
Goparanýn Ayþa’yý
Topal Hasan sürüdü

Söðüt yapraðý yeþil
Devþir Arifim devþir
Öðretmenler geliyor
Þekerli kahve piþir

Uçurumun yollarý
Karambýðýn dallarý
Eðri parmak üstüne
Þadiye’nin kollarý

Almayý yüke koydum
Aðzýný dike koydum
Aldým yâri elinden
Belini büke koydum

Köyün ilk öðretmenlerinden olan Dede Öðretmen (Oðuz) kýzlarýn gözdesi olmuþtur. Kýzlar tarafýndan Dede Öðretmen’ e söylenmiþ çok sayýda mani vardýr. Yalnýz kaynak kiþiler bu kýzlarýn þu an yaþayan çocuklarýnýn oluþu nedeni ile bilgi vermekten kaçýnýyor. Dede öðretmen yakalandýðý hastalýða yenik düþerek genç yaþta evlenmeden ölmüþtür.


Bu manileri namus deðer yargýlarý yönünü bir tarafa býrakarak ele aldýðýnýzda kýzýn hazýr cevap gücü, kendini savunma gücü, zekâ gücü, ifade gücünün boyutunu görebiliyorsunuz

Göðostos’un destesi
Uluköyün hastasý
Donunu almýþta kaçmýþ
Bucak’ýn ustasý

Bu mani de yaþanmýþ bir olay üzerine yazýlmýþtýr. Olay ve olay kahramanlarý bilinmekle beraber belirtilmesi mümkün deðildir

Köyümüzün genç kýzlarýndan biri olan ....... köyümüzün iki gencinin gözdesi olur. Ýki gence de gönül verir. Sonra iki genç arasýnda seçim yapamaz. Beklenmeyen kararýný veririr Akmanastýr’a Gafar Osman’a kaçar. Olayý duyan kýzýn babasý peþine düþer, kýzýný yakalar saçlarýndan sürüye sürüye köyde daha önce kýzla her hangi bir gönül baðý bulunmayan üçüncü kiþiye teslim eder, nikahlarýný kýydýrýrýr. Bu olayý Çolak Hasan kendi arþivine anýnda kaydeder.

Kaya dibi kazmalý
Baþý yeþil yazmalý
Ebe ile Osman’ý
Boþ deftere yazmalý (Kaynak: Yýlmaz ORTA)

Dolu deftere ( Nikah Cüzdanýna) baþka isimler yazýlýnca yeni defterde Osman hanesi boþ kaldýðý için ozanýmýz:
’’Ebe ile Osman’ý
Boþ deftere yazmalý’’ diye kaydeder.

Uluköy’den Keyvan Ahmat’ýn Fatma Popas’ta keþ kesesini unutur. Geri almaya geldiðinde kese yerinde yok. Kese Gökçeler Mahallesi’nden Akhoca’nýn Fatma tarafýndan alýnmýþtýr. Haber Ozanýmýza çoktan uçmuþtur. Haberi ozan hemen kayýt altýna alýr.

Bir dalda iki kiraz
Biri al biri beyaz
Kurban olduðum Alah’ým
Bir kese de bana yaz (Kaynak: Yýlmaz ORTA)

Bu geleneði sürdürerek þu anda yaþayanlardan da yakým yakanlarýn varlýðý söz konusudur.
Bir örnek:


Kaynak kiþi, isim belirtilmesini istediði için isimsiz.

Anne kýzýnýn bir gence ilgi duyduðunu, yakýnlaþtýðýný sezer ve kýzýný uyarýr:


Kandýrýrlar bir odaya katarlar
Okka altý yaparlar
Kýzlýk gider elinden
Kurtulamazsýn el âlem dilinden

Kýzý annesine cevap verir:

Yeraltýnda karýnca
El uzatma turunca
Ne olur bir kez verince
Toprak dolacak ölünce

(Kaynak: Mehmet TOPDEMÝR.)

Bir kaþýk verinde çorbanýza bir dalayým
Bir “ dene “ bulabilirsem, alayým
Dene bulamaz, çorbanýzda bunalýrsam
Varsýn, çorbanýzda bulanayým, bunalayým
Bekir Hoca( Ünlü
Kaynak Av. Naci SÖZEN

Ýbrahim ÞAHÝN
Sosyal Medyada Paylaşın:



(c) Bu şiirin her türlü telif hakkı şairin kendisine ve/veya temsilcilerine aittir.