MENÃœLER

Anasayfa

Åžiirler

Yazılar

Forum

Nedir?

Kitap

Bi Cümle

Ä°letiÅŸim

OBACILIK KÜLTÜRÜMÜZ
sahince

OBACILIK KÜLTÜRÜMÜZ



OBACILIK KÜLTÜRÜMÜZ

Her obanýn yanardý ateþi
Koyun kuzu, keçi oðlak
Boþ kalmazdý köþesi
Eksik olmazdý þiþede püsesi

Asýlý oludu ardýcýn dalýnda
Yanýk tuluk, biþek çömçesi
Kururdu ladin pürüründe kaymak
Mümkün olur muydu doymak

Çan sesine uyanýrdý sabahlar
Helke sesini karþýlardý kuyular öðlenler
Dizilirdi peþ peþe sürüler, öðrekler
Hazýr olurdu saçta tere yaðlý börekler


Obacýlýk kültürümüzün bir parçasý olmakla birlikte neredeyse yýllar önce tek geçim kaynaðýdýr. Ermenek ve yöresi tüm Taþeli tüm Toroslar obacý kentidir. Oba kurulmayan taþ dibi ardýç dibi yoktu desek yeridir.
Taþeli ve yöresi Silifke sancaðýnýn önemli vergi kaynaðýný oluþturur. Yetiþtirdiði hayvan, süt; süt ürünleri. Kýl, yün… Dokuma sanayi ürünleri…

Taþkent çeþmesi ile anlatýlan efsane de bu durum bariz bir þekilde vurgulanýr. Þöyle ki kim olduðunu bilmeden Sultan Keykubat’a su ikram eden kýza sultan kendisini tanýtarak kýzdan isteðini sorar.
Kýzýn isteði: ‘Benim eþim ve kardeþim Bozkýrýn Ahýrlý Köyü’nde bez dokurlar. Biz Ýçel’in pamuðunu eðirir, iplik yapar, bez dokur pazarda satar, geçimimizi saðlarýz. Bezlerimize damga vururlar. Bir top bezden tam üç akçe vergi alýrlar. Ferman buyurunda almasýnlar.’

Sultanýn Cevabý:
‘ Dileðin olacak. Benim de niyazým odur ki;
Çamlarýnýz kurumasýn,
Güzeliniz farýmasýn (Ýhtiyarlamasýn),
Suyunuz ýlýmasýn.
Bezinizden öþür akçe alýnmasýn.’

Obacýlýk gelmiþ geçmiþ hükümetlerin bilmedikleri bir konu olup yaþatmayý sürdürmeyi desteklemek bir yana yok etmek, unutturmak çabasýna girmiþlerdir. 90’lý yýllarda daðlar tel örgülerle çevrilmiþ, obacýlarýn ayak basmasý engellenmiþtir. Ayak basmak bir yana bakýþlarýna, kuþlarýn uçuþlarýna yasak getirilmiþtir.

Obalar genelde daðlarda su kaynaðý ve otlaklarýn konumuna göre kümelenir daðlarda adeta mahalleler oluþurdu.
Obalarda bir çoban, sürüde koyunu keçisi bulunan ailelerin yeni yetiþme kýzlarý bulunurdu. Yeni yetiþme diyorum. Yetiþkinler daha aðýr iþ bölümlerinde yer alýrdý. Yeni yetiþme kýzlar öðrenci yurdu gibi üçerli beþerli obalarda kalýrdý.
Günlük sütlerini saðar, sütlerini deðiþik ederlerdi. Süt alýþveriþinin ölçüsü çöplerdi. Çöp alýþveriþ yapýlan kaba süt doldurulur içine öp batýrýlarak çizik atýlýrdý.

Kýzlar ilk hayallerini obalarda kurardý. Platonik aþklarýný obalarda yaþarlardý. Saçlarýný kuyudaki yansýmalarýna bakarak tararlardý. Aynalarý yoktu. Saçlarýný tereyaðý ile parlatýrlardý. Saçlarýnýn alýn üsttü kýsmý eþarbýn dýþýnda kalýrdý. Çobana gösterilirdi.

Kazancý’da obalar Popas kuyusu çeveresi, Yümsekerik’in etekleri, Ýlabadý çevresi, Çömlekçi çevresi, oluk çevrelerinde kümelenmiþtir.

Oba kültürü Çolak Hasan’nýn manilerine konu olmuþtur.

Obacýlar yürüdü
Tozu dumana bürüdü
Goparanýn Ayþa’yý
Çolak Hasan sürüdü
….
Gabalak’ta obasý
Ekin biçer bubasý
Kýzýn gönlü olursa
Bok yemesin bubasý

….

Eþeðinde harar
Alaca’da narar
Ne ararsýn obalý
Kýzýnýz tosun arar


Daðlarýmýz uzun yýllar boþ kalmýþ ayýlara, domuzlara yurt olmuþtur.

Son yýllarda yasaklarýn esnetilmesi ile bugünkü teknolojik geliþmelerden yararlanarak obacýlýk kültürünü yeni boyuta taþýyan gençlerimiz sevindirici olmuþtur.

Bunlardan biri Ýbrahim Koç’tur. Deyim yerindeyse dedesi 40 yýla yakýn muhtarlýkta taht kurmuþtu. Torunu da yaylalarýn en güzeli Tozlu yaylasý ‘’ Alýçlýdüz’’ mevkisinde vilyavari bir ev yaparak evini güneþ enerji panelinden ürettiði elektrikle aydýnlatmýþ, teknolojik aygýtlarla donatmýþtýr. Evin bitiþiðine büyük baþ hayvanlarý için bir aðýl yapmýþ. Daðýn baþýnda süt ürünleri üretim tesisleri açarcasýna yaðýný, peynirini üretmeye devam etmektedir.

Yine Uluköy Mahallesi’nden Sedat Demir eski geleneðe baðlý kalmýþ koyun sürüsü ile konargöçer obacýlýk kültürünü yaþatmaktadýr.

Ýbrahim ÞAHÝN

Sosyal Medyada Paylaşın:



(c) Bu şiirin her türlü telif hakkı şairin kendisine ve/veya temsilcilerine aittir.