Hülâsa

Þiirde Gündem...


Ýç örgüsü; bulaþýðý beklemiþ makine gibi..
Þiirlerin öyle pis ki, öyle çöplük kokuyormuþ..

Ýçine din diyaneti sýkýþtýrma mýsralarýn
Kurtarmýyor neticede, çamur gibi akýyormuþ..

Kimi varmýþ horluyormuþ, her mýsrada þiirlerin.
Kimi de var melül melül, hep kasaba bakýyormuþ..

Ben eleþtirmem üstâdým, ayýpsýn adamsýn haþa;
Þu dulmuþ, þu bu emekli, o da dertten þakýyormuþ..

Ütüsüz dýþarýya mý çýkar hiç beyefendiler.
Jilet gibi hece yazan þairler de çýkýyormuþ..

Hanýmefendi dediðin siyasette at baþýdýr.
Hökümet efendiler de, buna kafa takýyormuþ..

Bir Kanunname yazarak þiir peþkeþ çekilince,
Kimi þair sinsi sinsi hutbe yazýp çakýyormuþ..

Baðýnda soðan sarýmsak ile meþgûl olan da var.
O da aynanýn baþýndan, kaynar suyu döküyormuþ..

Þehit fakir olur, birkaç kelle için feryat etme!
Ýtibar saltanat kurmuþ, suyu sütle yýkýyormuþ !..

Bir virüs peydâh olmuþ ya; "demokratik bir virüsmüþ" !..
Bakan, baþkan, han, padiþah bile ondan çekiyormuþ...

Tütüne gelen zammý yaza yaza usanan da var.
Savcý soruþturma açmýþ, hakim tütün ekiyormuþ ..

Evlenecek çaðda bekar kalmýþ kimi kuþaklarýn
Kimisi aþk kiralamýþ , edebiyat yakýyormuþ..

-Ki dürüstlük yazýmýný öðrenmeden rektör olmuþ.
Diplomaya rüþvet verip iki ayet kakýyormuþ..

Sanýrým çoðu sübyancý, oðlancý çýktý bunlarýn..
Þiirde hop hop oynayýp birdir bir mi sekiyormuþ..

Amerika Rusya derken, lak-lak yemiþ tüm mirasý.
Hacý emmi olsun demiþ, Allah diye okuyormuþ..

Hülâsa üstâdým ne der- ne demez þair olunca;
Ben ki... Elde terlik, fýr fýr… Þu dilimi dikiyormuþ..


*******

1. ÞAÝRÝN HAYATI, EDEBÝ KÝÞÝLÝÐÝ VE ESERLERÝ HAKKINDA BÝLGÝLER

Yazar’ýn hayatý; dünyanýn hýzlý bir deðiþim ve geliþim sürecine girdiði çaða denk gelmektedir.

Dünya genelinde yoðun deðiþimlerin yaþandýðý güç dengelerinin ve yeni parametrelerin oluþtuðu; hareketliliðin dijital platformlara dönüþmeye baþladýðý, bunun yaný sýra dünyanýn soðuk mücadeleye (psiko-sosyal savaþlar) geçiþ döneminde kiþiliðinin temel taþlarýný bulduðunu söyleyebiliriz.

Özellikle 1980 sonrasý Türkiye’de a-politik bir gençlik evresi geçiren yazar, kiþiliðinin altýn harmanýný bu dokunulmaz sahada geniþ ölçüde oluþturmuþtur, Çaðýna ve çevresine eleþtirel bir perspektif ve tutumla yaklaþtýðýný genel olarak yapýtlarýndaki izlere bakarak söylememiz mümkündür. Bu dönemin en belirgin özelliði sorgulayan, her açýdan bakmayý gaye edinen ve sentez yapabilen bir kuþak olmasýdýr. Kalýplaþmýþ sosyo-ideolojik yaklaþýmlara temkinli yaklaþan bir kuþak olmasý da ayrý bir özelliðini teþkil eder. Bu baðlamda yazarýn, sosyo-kültürel olgular üzerine derinlemesine eðitim ve araþtýrma, sorgulama imkâný bulduðunu görürüz.

2. ÞÝÝRÝN BÝÇÝM YÖNÜNDEN ÝNCELENMESÝ

a. NAZIM BÝRÝMÝ:
Þiir yazým biçimi olarak þair, beyit kullanmýþtýr. Beyitler müfrettir (kendi içinde kafiyesiz)

b. BÝRÝM SAYISI:
16 beyit, 32 mýsradan oluþturulmuþ bir þiirdir.

c. ÖLÇÜ:
16 hece ölçüsüyle yazýlan þiirde genel olarak ikinci mýsra’larda 8+8 DURAK kullanýlmýþtýr.

d. KAFÝYE, REDÝF KULLANIMI:

AB þemasýyla ilerleyen þiirde beyitlerde yapýlmasa da beyitler arasýnda düz kafiye þemasý kullanýlmýþtýr. Kafiye kullanýmýnda beyit þiirlerin genelinde görülen yaygýn bir tür tercih edilmiþtir.

Þiir yoðunlukla tam kafiye düzeni ile ilerlemiþse de bazý beyitlerde yarým kafiye’ye indirgenmiþtir. Rediflerle desteklenen uyak, uzun soluklu þiirimizde bütünlüðün korunmasýný saðlamýþtýr.

Kafiye olarak sert sessiz “k” harfinin tercih edilmesi þiirde istenilen vurguyu ön plana çýkarýlmýþtýr.

Redifler “yor ve muþ” ekleri üzerine kurulmuþtur. Çatýsal olarak tercih edilen zaman “Þimdiki Zamanýn Rivayeti’dir. ( Ýleri ki bölümlerde geniþ açýlýmlar getirilecektir. )

2.1 SÖZLE ÝLGÝLÝ SANATLAR:
Þiirde sözcüðün yapýsýna, söyleniþine ve yazýlýþýna dayanarak yapýlan sanatlar þunlardýr:

A) SES OLAYLARI

CÝNAS:
( Sesteþ sözcüklerin ayrý ayrý anlamlarda kullanýlmasýdýr. Cinaslý sözcükler daha çok manilerde kullanýlýr. )

Þiirde “Cinas’a” rastlanmamýþtýr.

ALÝTERASYON:
( Düzyazýda ya da manzumede, bazý ses ya da hecelerin tekrarýyla ses güzelliði yaratýlmasýdýr. )

Þiirimizde; sert sessizlerimiz “p, ç, t, k” ile “þ ve s” harflerimizle aliterasyon þiirin geneline daðýtýlmakla birlikte zaman zaman mýsralarda yoðunlaþtýrýlmýþtýr.

Ör:
Evlenecek çaðda bekar kalmýþ kimi kuþaklarýn
Kimisi aþk kiralamýþ , edebiyat yakýyormuþ..

Aliterasyonun sert sessizler üzerine kurulmasý, þiirin vurgu ve týnýsýnýn oturmasýna, bu da okur için içeriðin daha iyi anlaþýlmasýna zemin hazýrlamýþtýr. Akýcýlýðý saðlayan yumuþak aliterasyonlarla da þiir, dimaðý yormayan bir bütünlük kazanmýþtýr.

ASONANSA:
( Þiirde ayný ünlü seslerin tekrarýna denilir. Aliterasyonla genellikle birlikte yapýlýr. )
Þiirimizde ön plana çýkan asonansa’lar (a), (e), (o), (u) ve (ö) dür.

B) SÖZ SANATLARI:

Þiir’imiz söz sanatlarýný kullanma yönünden de zengindir.

Ýlk beyitte teþbih ( tam benzetme ) ile baþlamýþ sonraki beyitlerde yerini Kapalý Ýstiare’lere (benzetme) ve teþhis sanatýna býrakmýþtýr.

Ör:
Kimi varmýþ horluyormuþ, her mýsrada þiirlerin.
Kimi de var melül melül, hep kasaba bakýyormuþ..

Bunlarýn yaný sýra þiirde ayrýca kinaye ve tariz sanatlarý yer bulmuþtur. Burada bir þeyi özellikle vurgulamakta yarar görüyorum; “Kapalý Ýstiþare”lerin çoðunda Teþhis ( Kiþileþtirme ) sanatýný görmek mümkündür.

Tariz sanatýnýn ince bir örneðini þiirimizde görmek mümkündür.

Ör:
Ütüsüz dýþarýya mý çýkar hiç beyefendiler.
Jilet gibi hece yazan þairler de çýkýyormuþ..

3. ÞÝÝRÝN ÝÇERÝK (TEMA) YÖNÜNDEN ÝNCELENMESÝ

Genelde modern, öznel olarak güncel þiirlere eleþtirel bir perspektifle bakan þiir; aktüel (güncel) olgu ve olaylarýn etkisinde kalan þiirlerin olumsuz yönlerini ve okuyucu üzerindeki etkilerini yermektedir. Tecahül’i Arif sanatýnýn geniþçe yer almasý Þairin bu olumsuzluklardan bir habermiþ edasýyla fark ettiði örnekleri rahatça ortaya koymasýný saðlamýþtýr.

Þiirde kullanýlan dil, yalýn ve sadedir. Þiirin dilinin sade olmasý içeriðini ön plana çýkarmakla kalmamýþ, konunun net bir þekilde anlaþýlmasýný da kolaylaþtýrmýþ. Anlamsal pekiþtireç olarak nadiren de olsa aðýz kullanýlmýþtýr.

Tema olarak þiir’in bir yönüyle veya sadece þekil yönüyle deðil, þair’in tutumu, sosyo-kültürel alt yapýsýný da eleþtirmektedir. Bu kapsamda þiir temasý geniþ bir alana daðýlmýþtýr. Özet olarak inceleyecek olursak;

Þiiri içerik ve þekil olarak ve kullanýlan tema yönünden ele alan beyitlerde toplumsal deðer ve yargýlarýn þiir’de etkin bir unsur olarak kullanýlmasýný sert bir dille eleþtirmektedir. Bu kapsamda þiirlerin istenilen etkiyi yaratmasý þöyle dursun buna raðmen edebi kalitesine bu unsurlarýn katký saðlamadýðýný vurgulamaktadýr.

Þair’lerin edebi duruþlarýndaki sarfiyatlarý tahlil ve çýkarýmlarla örnekleyen þiir; tevazudan uzak, popülist bir tutumla politik veya þahsi icraat ve ideolojilerle yazýlan mýsralarýn anlamsýzlýðý üzerinde uzunca durmaktadýr.

Ýçeriðinde verdiði örneklemelerle anlatýmý zenginleþtiren yazar; günümüz þairlerinin geniþ bir portresini de yine kinaye’li diliyle ortaya sermektedir.

Genel olarak temayý özetleyecek olursak;
-Þiir’in temasý ve içeriði seçimlerindeki yaklaþýmlarýn yanlýþlýðý
-Þairlerin tutum ve davranýþ sorunlarý
-Þairlerin toplumsal olgular karþýsýnda aldýklarý yanlýþ tavýr ve tutumlarý
-Güncel olay ve hadiselerin þiirde gereksiz þekilde yer bulmasý,

konularýna yer vermiþtir.

Þiir genel anlatýmý itibariyle sert bir üslup ile baþlasa da ince dokundurmalarla geliþim göstermiþ ve anlatmak istediðini açýkça ortaya sermiþtir.

Þiir’i þekil, þema ve dilinin sadeliði yönünden incelediðimde beðendiðimi söylemem mümkündür.
Muhteviyat’ýnda yer alan bazý þairlerin tutum ve davranýþlarý, þiirin içeriði konusunda yaptýðý eleþtirilerin yerinde ve doðruluðu su götürmez bir gerçektir.

Bu güzel eser için Þair’imizi kutlayarak incelemeyi tamamlayalým.

( Zahmet buyurup okuduðunuz için siz deðerli okurlarýma teþekkür ederim.)
HAN AKÇADAÐ
Sosyal Medyada Paylaşın: