Yılbaşı ve Noel Tarihi

Hýristiyanlar arasýnda Noel Hz. Ýsa’nýn doðum tarihi olarak kabul edilen 25 Aralýk’ta baþlayan bir hafta devam eden Bayram olarak kutlanýr ...
Bazý Ortodoks kiliselerinin Noel’i Jülyen takvimine göre kutlamasýnýn nedeni, miladi (Gregoryen) takvimin Katolik Papa XIII. Gregory tarafýndan düzenlettirilmiþ olmasýdýr.
Bununla birlikte bazý Ortodoks kiliseleri miladi takvime dönüþüm yapmýþ 25 Aralýk’ta kutlamaya baþlamýþtýr.

CUMHURÝYET’TEN ÖNCE YILBAÞI

Ýlgili resim
Eskiden Osmanlý topraklarýnda yýlbaþý
Hicri Takvim’e göre Muharrem ayýnýn birinci günü idi.
O günlerde insanlar deðil yýlbaþý kutlamak, yeni yýlýn geldiðini Muharrem ayýnýn onuncu gününde evlerde hazýrlanan
Aþurelerden anlarmýs.
Diðer bir yýlbaþý ise mart ayýnýn birinci günü baþlar; yeni zamlý maaþ ve ücretler Rumi ay hesabýyla verildiðinden, çalýþanlar için bu yýlbaþýnýn bir önemi olsa da martýn birinci gününü kutlayan kimse olmazmýþ. Özetle bu yýllarýn birincisi dinî, ikincisi dünyevi idi;

TÜRKÝYE’DE ÝLK YILBAÞI
türkiyede yýlbaþý ile ilgili görsel sonucu

Bizde kutlanýlan yýlbaþýnýn
Hýristiyan dini ile ilgisi yoktur
zaman ve biçim olarak yaygýnlaþmasý Fransa ve Amerika kaynaklýdýr
Dünyada en yaygýn Gregoryen takvimini kullanan ülkelerde 31 Aralýk’ý 1 Ocak’a baðlayan gece yýlbaþý gecesi olarak kutlanýr

Bizde Miladi Takvim, bundan 78 yýl önce, 1925 Aralýk ayýnýn 26’ýncý günü yayýnlanan kanunla, resmen kabul edilmiþti.
O güne kadar kullanýlmakta olan Rumi Takvim’in 1341 yýlý Aralýk ayýnýn 31’inci gününü takip eden gün, yýlbaþýndan ilk kez söz edildi.
1926 yýlýnda Tayyare Piyangosu’nun yýlbaþý çekiliþi düzenlemesinden sonra 1929’da devletin üst kademesinin verdiði yýlbaþý balosuyla, yýlbaþýnýn kutlanacaðý anlaþýlmýþtý.
Ayný kanun gereðince, eski Hicri Kameri Takvim, gayri resmi olarak ve sadece dini kutlama günleri için kullanýlacaktý.
Ýþte böylece kabul ettiðimiz yeni takvim ile beraber, yýlbaþý da ilk kez 1926 yýlýna girerken bir bayram havasý içinde,evlerde kutlandý. 1935 yýlýnda çýkarýlan bayram ve tatilleri düzenleyen 2739 sayýlý kanunla resmi tatil olan yýlbaþý, o güne kadar ertesi günü ’resmi tatil’ olmadýðý için, yalnýzca halk arasýnda gece eðlenceleri olarak sürdürülür ve ertesi gün herkes normal günlerde olduðu gibi, iþinin baþýna giderdi.
Cumhuriyet’in ilk yýllarýnda birçok yenilik gibi yýlbaþý yadýrgansa da zamanla buna da alýþýldý. 1935’te yýlbaþý, resmi tatil günü olarak kabul edilince, yýlbaþý geceleri daha rahat bir þekilde, tatil ile birlikte bayram havasý içinde kutlanmaya baþlandý.

TAYYARE PÝYANGOSU
tayyare piyangosu ile ilgili görsel sonucu

Televizyon evlere girinceye kadar yýlbaþý eðlencelerinden en önemlisi, evde oynanan tombala idi. Gece saat 00.00’da radyodan yayýnlanan Tayyare Piyangosu sonuçlarý, tam gece yarýsýnda, yeni yýla girerken radyodan açýklanýrdý.
On binlerce insan, elinde sýmsýký tuttuðu Tayyare Piyangosu bileti ile radyodan gelen anonslara dikkat kesilir; gönlünce hayaller kurardý.

TELEVÝZYONDA YILBAÞI

1978 yýlýndan itibaren Sarýçýnar Tepesi’ne TRT yansýtýcýsý konulmasýyla televizyonun egemen olduðu yýlbaþý geceleri baþladý.
O yýllarda, tek kanal olan TRT televizyonunun yýlbaþý gecesi programýn gece saat kaçta kimin çýkacaðý dakika dakika belirtilirdi.

Saat tam 00.00’da ekranda bir süre kalan "Hoþ geldin yeni yýl" yazýsýndan sonra, gelenek olduðu üzere, o günlerin deyimiyle Sanat Güneþimiz Zeki Müren,sahne alýrdý
1980 yýlbaþýnda televizyonda ilk kez, 00.00’da; ekranda ünlü dansöz Nesrin Topkapý loþ ýþýklar ve sis dumaný arasýnda dans ederdi

Dünden bugüne geliþen teknoloji ile birlikte eylence mekanlarý deðiþti popüler sanatçýlar yýlbaþý gecelerinde sahne almaya baþladý
Köklü bir tarihi olan yýlbaþý 2020 saðlýk huzur bolluk berereketli geçmesi dileði ile Yeni Yýlýnýz Kutlu Olsun

Remziye ÇELÝK

Sosyal Medyada Paylaşın: