KARDELENLER - SARIKAMIŞ DESTANI

Bu destanýn hikayesi: Sarýkamýþ Aðýtý Türkiye çapýnda ünlüdür. Kimler söylemedi ki bu aðýtý. Avþar Ozan besteledi onu. Ardýndan Merhum Aþýk Ýmami, sonra Gülahmet Yiðit, Musa Eroðlu ve daha niceleri. Aðýtý yakan Zalha Hatun aslen Andýrýn ilçesinin Çiçekli Mahallesindendir. Avþar gelinidir. Üçü kýz dokuzu erkek tam 12 çocuk anasýdýr. 1860’lý yýllarda iskan kanunu çýkýnca Zalha Hatun sülalesinin bir kýsmýyla birlikte günümüzdeki adýyla Pýnarbaþý’na (o zaman ki adýyla Aziziye) yerleþir. Adý aðýtta da geçen kýzý Eþe Hatun Andýrýn ilçesinin Alýnoluk Mahallesi’nin Fakýlar Obasý’na gelin gelir ve 1980’li yýllarýn baþýnda 106 yaþýnda iken vefat eder. Zalha Hatun’un dokuz oðlundan sekizi cephelere gider ve geri dönmezler. Topal olduðu için askere alýnmayan bir oðlu ve 3 kýzý vardýr elinin deðneði. Sarýkamýþ aðýtýnýn 12 kýtasýný 2013 yýlýnda 90 yaþýnda vefat eden ninemden derledim. Annemin annesi Emiþ Garý, Eþe Hatun’un kapý komþusu idi. Bu aðýtýn sözlerini farklý bir sunumla paylaþmak istiyorum. Emiþ Garý’dan kaydettiðim, Zalha Hatun’un yaktýðý epey aðýt var daha derlemelerim arasýnda. Deþifre edilmeyi bekliyorlar onlar. Buyurun Kardelenlerin Destanýndan bir yaprak aralamaya;

I
1914 yýlýnýn son çeyreði
Kýz Kulesi önünden Sivastopol önlerine
Gemiler peþ peþe geçip gittiler
Bir de onlarýn peþlerinden
Denizlerin sokak çocuklarý çýðlýk attýlar
Çakallar ulur olmuþtu memleketin baðrýnda
Deðneksiz gezdirilemezlerdi ya köpeksiz köylerde
Sonrasý malum
Tam tamýna yüz yirmi iki bin vatan evladý
“Vatan sevgisi imandandýr” dediler
Býraktýlar tarla tapaný
Boy attýlar sýra sýra daðlarda, gediklerde, geçitlerde
Arkalarýnda da yaðmurun yapraktan kayýþý gibi
Kirpikleri ýslak iki büyük nimet býraktýlar
Her þey güzeldi ilkin
Bölükler, taburlar, alaylar, tümenler ve de dahi kolordular
Demir attýlar, mana kattýlar vatan topraklarýna
Lakin gün geldi kör olasý çýðlar
Islýk deðil de sanki sura üflediler
Allahuekber Daðlarý’nda

II
Zifiri gecelerde ay ýþýðý vururdu düþlerine
Bir de nimetlerin özlemi
Daðlarýn keskin ayazý ürkütürdü
Bir de potinlerinin rengiyle özdeþ bulutlar
Hiç olmadýðý kadar onlarý korkuturdu
Döþekleri kara topraktý, yorganlarýysa beyaz kar
Kardelen çiçeklerinin
Malum oldu hâlleri iki büyük nimetlerine
Ortak bir aðýt oldular Anadolu’da
On iki çocuklu Avþar kadýný Zalha Ana’nýn dilinden
**********
Sarýkamýþ Altýnbulak
Soðanlý’yý biz ne bilek
Bizim uþak gökçek gezer
Aðca zýbýn, gara yelek
Bizim uþak gökçek gezer
Ýþliðinde gara yelek

Yüzbaþýlar, binbaþýlar
Tabur taburu garþýlar
Yaðmur yaðap gün deðence
Yatan þehitler ýþýlar

Sivas’tan, Sarýkamýþ’tan
Yatamýyom gara düþten
Hasdam zayýf arabacý
Aðýr endirin eniþden
**********
III
Pusatsýz ve pusulasýzdý “sallanýrken” gövdeleri
Bir beden dar gelirdi Firdevs bahçeleri, mecalsiz bedenlerine
En görkemli elbiseleri sýrtlarýndaydý
Merhaba derlerken tarifeli seferlerine
Yapraklarý sularda nilüfer edasýyla
Tanyeli üþütürdü kardelen çiçeklerini
Ezelden verilmiþti onlara
Aþkýn kitabýný yazma görevi
Analara da okumak düþtü bunu
**********

Gadasýn aldýðým Eþe
Tekerim dayandý daþa
Seferiberligi durdurun
Elin’öpem Enver Paþa

Ýbriþimin gozalarý
Battý Avþar gazalarý
Sarýkamýþ’ta gýrýldý
Gonca gülün tezeleri

Adam’olan herg ediyor
Olmayannar terg ediyor
Hangý eve vardýmýsa
Gelinner çifde gediyor
**********
IV
Düþlerini vatanla süslemiþ göçmen kuþlarý gibiydiler!
Çýrpýnýp durdular zulmeti söndürürken
Habersizdiler baþlarýna geleceklerden
Daðlarýn eteðinde, kýþlar çok uzundu
Sabun kokulu serin uykular düþlediler
Kaðný sesleri, kaval sesleri
Nal sesleri ve kýrbaç þaklamasý
Gezerken üzerlerinde
Yürekleri nasýl daðlamasýn dý Kardelenlere aðýtlar?
**********
Aziziye baba yurdum
Kafkaslara tabya kurdum
Benim gorkum Ruslar deðil
Gara gýþa gurban verdim

Sarýkamýþ ne aralý
Kim’ölmüþ kimi yaralý
Bunu duymuþ var m’ola
Yalan dünya gurulalý

Boz Omar’ým, Að Muradým
Yýradým oðlum yýradým
Dokuz oðlan anasýyým
Elden orakçý aradým
**********
V
Çiçekleri saksýlarda okþadýnýz hep sizler
Kardelen çiçeklerini tablolarda sevdiniz
Oysa kardelen çiçeklerinin yükü
Üç asýrlýk maðara uykusundan daha aðýrdý
Kulaklarýna perde vurulmadan direndiler ayaza
Saða sola dönderilmeden direndiler beyaza
Sahi siz hiç topraklarda kundaklanan
Kardelenleri gördünüz mü?
Siz hiç onlarýn hakkýný verdiniz mi?
Siz hiç el açýp ortak oldunuz mu þu sese
**********
Elif bekar, Cennet bekar
Acemim talime çýkar
Dört oðlum sefer aðzýnda
Topalým kahrýmý çeker

Böyle uzun dal mý olur
Þöyle çürük gol mu olur?
Her obada, her ocakta
Yedi gelin dul mu olur?

Uþak geder sürüyünen
Esger galkar boruyunan
Hangý eve vardýmýsa
Bir gelin var karýyýnan
**********
Size iman, size sevgi, size devlet getirdim
Dostlar Kardelenler ülkesinden
Soldurmayýn lütfen onlarý
Sýzlatmayalým kemiklerini
Ruhlarý þad olsun
Sosyal Medyada Paylaşın: