Hz. Mevlâna’nın “Attâr yedi aşk şehrini dolaştı, bizse hâlâ bir küçük sokağın başındayız!” diyerek övdüğü Feridüddin Attâr’ın Mantıku’t-Tayr kitabı, Kuşların İlâhisi üst başlığıyla dilimize aktarıldı.

Hemen bütün dünya dillerine tercüme edilen ve Fransızca dört ayrı çevirisi olan eser, gerçek bir dünya klâsiği kabul ediliyor. Farklı adaptasyonları ve hatta piyesleri yapılan Mantıku’t-Tayr, sûfî şiirinin doruklarında gezinen bir eser.

Sûfî şair Feridüddin Attâr, bu kitabında kuşları konuşturarak, insan karakterlerini gözleri önüne seriyor ve anlattığı yüzerce hikâyeyle iyi insan olmanın yollarını gösteriyor. Eserde her okuyucu kendisinden mutlaka bir şeyler buluyor.
Kuşların İlâhisi üst başlığı ve Mantıku’t-Tayr alt başlığıyla Türk Edebiyatı Vakfı’ndan çıkan eserde, yazarın dediklerinin tam anlaşılabilmesi için konulmuş 550 civarında dipnot bulunuyor. Farsça orijinalinin yanında Osmanlı dönemindeki çevirilerini, Arapçasını dikkate alan Cemal Aydın’ın, Fransızca dört ayrı tercümesinden de yararlanarak anlaşılır ve çok rahat okunur bir Mantıku’t-Tayr’ı çevirisi yaptığını görüyoruz.
Eserin en başında yer alan “Kerametle Uyarılan Adam” yazısını okuduktan sonra kolay kolay elimizden bırakamayacağınız bir kitapla karşılaşıyoruz. Pek çok tercümesinde gördüğümüz “Hikâye” ara başlıkları yerine mütercim o hikâyenin konusuna uygun dikkat çekici bir başlık konduğu için okurun okuma zevki adeta kamçılanıyor.
Attâr hakkında Hz. Mevlâna’nın yukarıdaki övgüsünden başka şu sözü de bulunuyor: “Ben söz söylemede Şeyh Attâr’ın kulu kölesiyim! Ey dost, her ne söyledimse onu Attâr’dan duymuşum!”

Öte yandan eşsiz bir klâsiğimiz olan “Hüsn ü Aşk”ın yazarı, dâhî şairimiz Şeyh Galib ilhamını Attâr’dan aldığını belirterek o büyük üstadın değerini takdir ediyor.
Hz. Attâr, bu eseri yazmak için velilerin hayatlarıyla ilgili bin kadar eser okuyor. Tasavvuf bilgisi ile şairliğini bir araya getirerek tasavvuf edebiyatında yepyeni bir çığır açıyor.

İlâhî bir duyguyla yazılan bu eser, sadece Müslümanlara değil, bütün insanlığa sesleniyor. O yüzden de neredeyse her halkın diline tekrar tekrar tercüme ediliyor.
Kitabın yazarı Attâr, okuruna “Bu kitaptan hakkıyla yararlanmak için, bir kere değil, defalarca okumalısın!” diyor. Haklı olmalı ki bırakın okumayı, çevirileri bile defalarca yapılıyor. Gerçekten de döne döne okunacak bir şaheser.

Yorumlar